Νυχτερινή επίσκεψη σε νεκροταφείο

Όπως έλεγα παλιότερα, την εποχή που ήμασταν μαθητές ήταν μόδα η βόλτα πάνω κάτω στα περισσότερα μέρη (πολλές φορές λεγόταν και νυφοπάζαρο :) ) και πως κάτι παρόμοιο υπήρχε και στο χωριό (στο δρόμο κοντά στο διπλανό, για να μην μπορούν να περάσουν τ' αυτοκίνητα και να βλαστημάνε). Όταν δεν είχαμε διαβάσματα κι ο καιρός ήταν καλός μαζευόμασταν η παρέα (συμμαθητές βασικά) και αρχίζαμε το περπάτημα. Ερχόντουσαν πολλές φορές κι άλλοι απ' το Πλωμάρι μιας και υπήρχε κάτι σαν άσυλο: Γενικά οι κυκλοφορία από μια ώρα και μετά ήταν απαγορευμένη για τους μαθητές. Στο χωριό μένανε δυο καθηγητές που θα μπορούσαν να μας ελέγξουν. Αλλά μας είχαν πει πως αυτοί κάνουν τη βόλτα τους (αρκετά μακρινή μάλιστα) γύρω στις 6 - 7 τ' απόγεμα και μετά είναι στο καφενείο στο χωριό ο ένας και στο σπίτι του ο άλλος. Άρα εμείς μπορούσαμε να κυκλοφορούμε αφού αυτοί θα είχαν αποσυρθεί! (Αλλ' αυτά τάχω ξαναγράψει).

Εκδρομές στο νησί

Βασικά, δεν είναι εκδρομή αυτή. Στον Άγιο Ισίδωρο είμαστε, στην παραλία που κατεβαίνουμε για μπάνιο από το χωριό. Αλλά τόσο σπάνιο να υπάρχει τέτοια χαλαρή φωτογραφία τότε.

Την εποχή εκείνη, τις δεκαετίες του 60 και του 70 οι εκδρομές δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Ειδικά στα χωριά. Στις πόλεις υπήρχε η ανάγκη απομάκρυνσης κι έτσι κάποιες εκδρομές γίνονταν. Στα χωριά, εκδρομή ήταν να πάρεις το γάιδαρο και να πας στο ξωκκλήσι που γιόρταζε. Άρα το να πας σ' άλλο χωριό πιο μακρινό πάνω στο νησί, ήταν κάτι το εξωτικό. Από τις τακτικές εκδρομές σε ξωκκλήσια ήταν στην Αγία Παρασκευή στον Καρυώνα που η οικογένεια τη θεωρούσε προστάτιδά της κι εκεί πηγαίναμε στην καρότσα κάποιου τρίκυκλου (δεν πρόλαβα με ζώα). Επίσης, ο παππούς μου έκανε προσκυνηματική εκδρομή στον Πλακάδο της Γέρας όπου η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Βλάση που είναι ειδικός στ' αυτιά (και μας έκανε εντύπωση πως όταν πήγαμε να πιούμε από μια βρύση που δεν είχε πια νερό, μια γειτόνισσα μας είδε κι όχι μόνο μας ενημέρωσε πως την κλείσανε αλλά και μας έφερε μια κανάτα με νερό να πιούμε - κάτι τέτοιο στο χωριό μου ήταν αδιανόητο). Οπότε και μια επίσκεψη στη Μυτιλήνη για δουλειές ήταν μεγάλη υπόθεση. Όσο δε για μένα που πήγα και στην Αθήνα για γιατρούς, ήταν κάτι το μαγευτικό.

Ο Τίβερης κι ο Δούναβης

Τι σχέση έχουν αυτά τα δυο ποτάμια; Μπορεί άμεσα καμία αλλά για μένα υπήρξε.
Είμαστε στα 1971. Μαθητής τότε της ΣΤ' δημοτικού στο Δημοτικό σχολείο Πλαγιάς. Μάθημα γεωγραφία, εκείνη τη χρονιά κάναμε της Ευρώπης. Το σημερινό μάθημα είναι τα ποτάμια της Ευρώπης. Ο δάσκαλος στέκεται κοντά στον πίνακα και κάνει μια ερώτηση για κάτι που δεν περιέχεται στο βιβλίο αλλά το είχε αναφέρει στην παράδοση: Ποιος ποταμός περνάει μέσα από την Ρώμη. Βουβαμάρα στην τάξη. Σηκώνω το χέρι, τόξερα, το θυμόμουνα που το είπε κι ήμουνα ο μόνος. Αλλά εκείνη τη μέρα είχε άλλες διαθέσεις ο δάσκαλος. Ρωτάει ονομαστικά έναν απ' τους πιο αδύνατους μαθητές. Σήκω πάνω, έλα εδώ, για πες μου. Η απάντηση αναμενόμενη. Δεν ξέρω. Φαπ πέφτει το χέρι στο ένα μάγουλο, φαπ στο άλλο, κάτσε εκεί δίπλα στον πίνακα. Ο επόμενος ή η επόμενη. Το αυτό. Και το πράγμα συνεχίζεται με μαθητές που παραδοσιακά έχουν καλύτερες επιδόσεις. Εγώ το χέρι μόνιμα πάνω, αλλά δεν με επιλέγει.

Τα πούλια

Όταν μιλάμε για πούλια δεν μιλάμε για τα πούλια που έχει το τάβλι. Και δεν έχουν να κάνουν με κάτι αυστηρά προσωπικό αλλά είναι κάτι που συνηθιζόταν στο χωριό την εποχή που ήμουν μικρός. Πούλια ήταν κάτι μικρά κυλινδράκια ξύλινα που στην επιφάνειά τους είχαν σημειωμένον έναν αριθμό απ' το 1 μέχρι το 100. Τα είχαν μέσα σ' ένα μαύρο αδιαφανές σακούλι και το όλο σύστημα ήταν μια αυτοσχέδια λοταρία. Μια λοταρία που αυτός που είχα τα πούλια και σε προσκαλούσε να παίξεις μπορεί να έχανε απ' την πρώτη στιγμή ή μπορεί να κέρδιζε πάρα πολλά. Το έπαθλο ήταν συνήθως κάποιο κομμάτι κρέας ή κάνα καλό ψάρι, γενικά τρόφιμο αξίας. Το ψάρι δύσκολο γιατί πόσες ώρες μπορούσε να το διατηρήσει ο πούλιατζης (αυτός που είχε τα πούλια); Δεν ήταν δυνατόν να το δίνει με υποσχετική γιατί τι είδους και πόσο μεγάλο ψάρι θα ήταν; Έπρεπε να είναι ήδη ψαρεμένο αλλά το ψάρι δεν κρατάει για πολύ. Αντίθετα το κρέας μπορούσε να το έχει ο χασάπης και να σου λέει ο πούλιατζης τόσο κρέας απ' αυτό το είδος. Α, επίσης και κυνήγι θυμάμαι να παίζει στα έπαθλα.

Τα σκουπίδια

Μιας κι έγραφα προχτές για την αντιμετώπιση των σκουπιδιών στη Δάφνη ας γράψω και τι γινόταν με τα σκουπίδια στο χωριό μου. Από τότε που θυμάμαι, βέβαια. Πάντοτε υπήρχε μέριμνα για το μάζεμα των σκουπιδιών και την απομάκρυνσή τους από το χωριό μέσα ("αποκομιδή απορριμμάτων" στην επίσημη γλώσσα). Βέβαια, το να φύγουν από μέσα από το χωριό είναι το πρώτο βήμα, το άλλο είναι τι γίνονται μετά. Το γεγονός είναι βέβαια ότι την εποχή εκείνη τα σκουπίδια ήταν λίγα, σ' αντίθεση με σήμερα που όλα είναι σε κάποια συσκευασία κι έτσι οι κάδοι της ανακύκλωσης γεμίζουν πολύ γρήγορα (κι ας υπάρχει ακόμα κόσμος που δεν πετάει τα ανακυκλώσιμα στους ειδικούς κάδους). Επίσης στο χωριό τα οργανικά υπολείμματα εν πολλοίς ανακυκλώνονταν φυσικά: κότες, κατσίκοπρόβατα, γαϊδουρομούλαρα κατανάλωναν αυτά από τα τρόφιμα που δεν μπορούσαν να καταναλώσουν οι άνθρωποι. Το κόστος ήταν τέτοιο που το να πετάξεις οτιδήποτε το σκεφτόσουν διπλά.

Στη Μυτιλήνη - συνέχεια 3

Συνεχίζω σήμερα με αναμνήσεις από τη διαμονή μου στη Μυτιλήνη το 1967.

Η Μυτιλήνη την εποχή εκείνη είχε τρία πάρκα. Θα μου πείτε γιατί είχε, δεν έχει ακόμα; Τα έχει μεν αλλά πολύ υποβαθμισμένα. Αρκετά δέντρα κόπηκαν από τα δυο ενώ απ' το άλλο έφυγαν τα ζωάκια και τα πουλιά που είχε κι είναι σαν χαμένα. Το ένα είναι γνωστό ως "ο Κήπος". Στη μια άκρη του είναι το Δημαρχείο και στην άλλη η (τότε) Νομαρχία. Κόπηκαν κάμποσα δέντρα του την εποχή εκείνη για να γίνει το Δημοτικό Θέατρο κι άλλα για να μαζευτούν εκεί ένα γύρω κάποια γλυπτά που υπήρχαν (συν ένα μνημείο της Βασιλικής Χωροφυλακής).

Στη Μυτιλήνη - συνέχεια 2

Πέρασε ένας χρόνος από τότε που έγραφα αναμνήσεις μιας ζωής. Κι είχα σταματήσει τη χρονιά που ήμασταν στη Μυτιλήνη. Δεν ξέρω ποιος θυμάται από τότε τι είχα γράψει, εύκολα μπορεί να πάει να το βρει, αλλά έτσι κι αλλιώς η κάθε ανάρτηση έχει αυτοτέλεια. Το μόνο που θα επαναλάβω εδώ είναι πως αυτό έγινε το καλοκαίρι του 67 και το ότι τότε είχε έρθει η χούντα δεν είναι καθόλου άσχετο με το γεγονός της μετακόμισής μας εκεί. Θα συνεχίσω σήμερα με διάφορα επισόδια από την χρονιά εκείνη και βάζοντας φωτογραφίες σύγχρονες, την εποχή εκείνη όχι μόνο δεν είχα φωτογραφική (και λόγω ηλικίας) αλλά και το να τραβάει κανείς φωτογραφίες για γούστο φάνταζε παράξενο.

Καημένε γεροπλάτανε

Ο Πλάτανος με Π κεφαλαίο, είναι μια γειτονιά στο χωριό μου. Πλάτανο λένε γειτονιά και στο Πλωμάρι που έχει και δεύτερη παρόμοιο όνομα σε άλλη περιοχή, το Πλατανέλι, εκεί που υπήρξε νεότερος και μικρότερος πλάτανος. Και προφανώς πήραν το όνομά τους από έναν αιωνόβιο πλάτανο που υπάρχει - υπήρχε εκεί. Η φωτογραφία παραπάνω είναι περυσινή. Φέτος όμως η εικόνα έχει αλλάξει.

Μόλυβος

Συνήθως όταν γράφω για τη Μυτιλήνη, γράφω για το χωριό μου. Όμως σίγουρα υπάρχουν κι άλλα μέρη κάποια πιο όμορφα απ' το δικό μου :) Ένα απ' αυτά είναι ο Μόλυβος. Μήθυμνα τον λένε οι χάρτες αλλά όλοι οι ντόπιοι για τον Μόλυβο μιλάμε (και μιλάνε) η Μήθυμνα είναι για τα χαρτιά. Σήμερα λοιπόν θα βάλω μερικές φωτογραφίες από το Μόλυβο. Όχι δικές μου. Που έχω τραβήξει τόσες που φέτος που πήγα δεν τράβηξα ούτε μία! Εντάξει, έβαλα μια στην αρχή για να μην φαίνεται έτσι ξερή η παρουσίαση, αλλά μέχρις εκεί. Ούτε της (Μολυβιάτισσας στην καταγωγή) Μαρίας. Αλλά από άλλες παρουσιάσεις στο διαδίκτυο. Συνδέσμους δηλαδή προς τα εκεί. Π.χ.  από το μπλογκ Παλιά Μήθυμνα για όποιον θέλει να πάρει μια ιδέα πώς ήταν το χωριό τα παλιά τα χρόνια.

Οι επιτόπου

Κάθε φορά που θα γίνει κάποιο γεγονός που θα προκαλέσει προβλήματα, συνήθως σπεύδουν επιτόπου που διάφοροι αξιωματούχοι. Και περηφανεύονται γι' αυτό και το λένε τα ραδιόφωνα. Μόνο που για μένα, μόνο κακό μπορούν να κάνουν σ' αυτούς που είναι πραγματικά αρμόδιοι. Γίνεται σεισμός και τρέχει ο υπουργός (μπορεί και κλιμάκιο υπουργών) μαζί με κάμποσους ανθρώπους που έχουν να κάνουν δουλειά. Να ενημερωθεί λέει επιτόπου. Γιατί, αν δεν τα δει με τα ματάκια δεν τους πιστεύει; Πρέπει δηλ. εκεί που έχουν τις φούριες τους (από το δουν αν έπαθε κάνας άνθρωπος κάτι μέχρι να καθαρίσουν τα μπάζα ή να δουν ποια κτίρια είν' εντάξει και ποια έχουν τα θεματάκια τους) να πρέπει να εξηγούν και στον υπουργό ή τον άλλον αξιωματούχο το γιατί θα πρέπει να γιατί θα πρέπει να γίνει η κάθε ενέργεια; Η ενημέρωση αυτή δεν μπορεί να γίνει εκ των υστέρων αν χρειάζεται να υπογραφούν κάποιες αποφάσεις ή να γίνει κάποια επιπλέον κινητοποίηση άλλων πιο κατάλληλων για το χειρισμό του προβλήματος; Είναι τόσο γνώστης ο υπουργός που η επιτόπου παρουσία του είναι απαραίτητη αφού αυτός μπορεί να δώσει τις σωστές οδηγίες κατευθείαν;

Τυροπατάτα

Τόχω ξαναγράψει πολλές φορές πως παρακολουθώ το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου "Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία". Και πως πολλές φορές κάτι που διαβάζω στο (καθημερινό) άρθρο ή τα σχόλια, μου θυμίζουν διάφορες ιστορίες μου. Έτσι έγινε και σήμερα. Είχε άρθρο για "το άλλο χρυσάφι της γης" ονομάζοντας έτσι την πατάτα. Στα σχόλια κάποιος έγραψε πως "Πατάτα (λέγεται ότι) βάνουν και στις (πειραγμένες) γραβιέρες, αυτές που είναι άνοστες-σαπουνέ". Και θυμήθηκα την τυροπατάτα. Έγραψα εκεί την ιστορία κάπως σύντομα, τη γράφω κι εδώ πιο αναλυτικά.

Στη Μυτιλήνη - τα γρι-γρι

Η παραπάνω φωτογραφία δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο "Στο νησί" με τη σημείωση ότι είναι τραβηγμένη τον Οκτώβρη του 1988 από την κ, Μαρία Μπουρου (μάλλον Μπουρνού; ).

Μια δυνατή εικόνα που μου έχει μείνει από αυτή την περίοδο που έμεινα στη Μυτιλήνη, κι ας ήμουνα τόσο μικρός (8 χρονών) κι ας ήταν για τόσο λίγους μήνες (8 απ' τους οποίους οι τελευταίοι χειμωνιάτικοι) ήταν η εικόνα με τα γρι-γρι, τα γκιργκίρια όπως τα λέγαμε, που φεύγαν απ' το λιμάνι να πάνε για ψάρεμα. Η παραπάνω φωτογραφία που έκλεψα είναι χαρακτηριστική αφού φαίνονται 5 - 6 καΐκια δεμένα μπροστά απ' την προκυμαία, 20 χρόνια αργότερα απ' την εποχή που μιλάμε. Το λιμάνι έχει μεγαλώσει, έχει φτιαχτεί το καινούριο αλλά ακόμα η κατάσταση δεν είχε αλλάξει.

Στη Μυτιλήνη

Τη Μυτιλήνη την έχω επισκεφτεί πολλές φορές. Συνήθως περαστικός από κει είτε για να πάρω το βαπόρι είτε για δουλειές (π.χ. γιατρούς ή ψώνια). Αλλά και για βόλτες ή για μια συναυλία ή θέατρο στο Κάστρο. Όμως δυο φορές έχω μείνει εκεί - και μάλιστα για κάμποσο καιρό. Τη δεύτερη φορά όταν ήμουν φαντάρος στην Παγανή (λίγο παραέξω - πηγαίναμε και με τα πόδια άμα λάχει, αν και ζόρικα ένεκα ανηφόρα). Και στο φανταριλίκι μπορείς να πεις πως δεν έμενα στην πόλη κι αυτό είναι σωστό. Αλλά το καλοκαίρι του 84 που παντρεύτηκα, νοικιάσαμε στην πόλη και με την απόλυση έμεινα εκεί κάποιους μήνες. Όμως εδώ θα μιλήσω για την πρώτη φορά, το μακρινό 1967. Έμεινα για 9 μήνες. Μικρός ήμουνα, μόλις 8 χρονών κι όμως θυμάμαι τόσα και τόσα που το 84 είχαν ήδη αλλάξει. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν τα κείμενα είναι σχετικά πρόσφατες, του 2013. Τότε δεν είχα μηχανή 😊

Χαλβάς (πανηγυριώτικος)

Για τα είδη του χαλβά έχω ξαναγράψει (περίπου τα ίδια με τα σημερινά) μόνο που εδώ θα έχει παραπάνω φωτογραφίες για τον πανηγυριώτικο και θ' αναφερθώ και σε θύμισες παλιές.

Λέει το ΛΚΝ:
χαλβάς ο [xalvás] Ο1 : 1α.φαγώσιμο, βιομηχανικό προϊόν που το παρασκευάζουν με ταχίνι και ζάχαρη: ~ με κακάο / με φιστίκι. β. είδος σπιτικού γλυκίσματος που γίνεται με σιμιγδάλι ή νισεστέ και με βούτυρο ή λάδι: Σιμιγδαλένιος ~. ~ Φαρσάλων, με νισεστέ. 2. (μτφ., οικ.) άνθρωπος άβουλος, νωθρός· λαπάς_3β, νερόβραστος_2β.

Για τον πρώτο αναφέρεται στο λεγόμενο και χαλβά του μπακάλη ή της σαρακοστής αφού είναι ένα έδεσμα που τρώγεται κατ' εξοχήν στις νηστείες και δεν φτιάχνεται στο σπίτι αλλά σε εργαστήρια και πουλιόταν από τα μπακάλικα (σήμερα κυκλοφορεί και σ' άλλα μαγαζιά π.χ. φούρνους, πάντα όμως δεν είναι σπιτικός αλλά αγοραστός. Ο άλλος είν' αυτός που φτιάχνεται στο σπίτι, ακόμα και στο τηγάνι ο σιμιγδαλένιος. Ο δεύτερος, αυτός των Φαρσάλων, υποτίθεται πως φτιάχνεται στο σπίτι, πολλές φορές δοκίμασα, καμιά δεν τα κατάφερα. Κι όμως. Υπάρχει κι άλλος!

Παπαδάκια - στεφάνια στις κηδείες

τη λειτουργία κάθε φορά εκτός απ' τον παπά, τον καντηλανάφτη και τον ψάλτη (μ' αυτή τη σειρά) απαραίτητα είναι και τα παπαδάκια, τα παιδιά που κρατάνε τα εξαπτέρυγα ντυμένα με ειδική στολή που μοιάζει με του διάκου. Εξαπτέρυγα λέμε συνήθως, αλλά το σετ αποτελείται από μια πεντάδα που περιλαμβάνει δυο κεριά σε ειδικό κηροπήγιο (ή φανάρια αν πρόκειται να βγουν σε εξωτερικό χώρο όπως στη φωτογραφία) δυο εξαπτέρυγα κι έναν σταυρό στη μέση (στην εκκλησία μέσα είναι με συμμετρική διάταξη αλλά σε ευθεία). Αν δεν βρεθεί πεντάδα τότε φεύγουν τα εξαπτέρυγα πρώτα, η μια λαμπάδα ύστερα κι ο σταυρός μετά. Αν δεν βρεθεί ούτε ένας να κρατήσει τη μια λαμπάδα που έμεινε την κρατάει ο καντηλανάφτης.

Η βόλτα (Πλαγιά - Τρύγονας)

Σ΄ όλη τη δεκαετία του 60 και του 70 αλλά και στις αρχές της δεκαετίας του 80 ήταν καθιερωμένο με το που άνοιγε η μέρα,κάθε που σουρούπωνε ν' αρχίζει ο κόσμος να περπατάει, να βγαίνει για βόλτα. Και μπορεί να λέω στον τίτλο (ή παρακάτω) για την βόλτα που γινόταν ανάμεσα Πλαγιά και Τρύγονα, αλλά αντίστοιχη βόλτα υπήρχε και στη Μυτιλήνη (που θα τα πούμε σε επόμενο) και στο Πλωμάρι. Από τα μέρη που ξέρω και που περπάτησα δηλαδή, γιατί προφανώς κάτι παρόμοιο θα γινόταν και σε άλλα μέρη. Δεν ξέρω πότε σταμάτησε αυτή η συνήθεια, Στο Πλωμάρι ένας απόηχος υπάρχει ακόμα και το καλοκαίρι κλείνει ο δρόμος για τα αυτοκίνητα απ' τις 9 το βράδυ μέχρι τα μεσάνυχτα.

Ο τελάλης του χωριού και μικρομεταφορές

Όταν στο χωριό χρειαζόταν να γίνει κάποια ανακοίνωση επιστρατευόταν ο ντελάλης. Αυτός ήταν συνήθως "η Φανάρα", ένας άνθρωπος πούκανε διάφορες δουλειές του ποδαριού μεταξύ άλλων και τον νεκροθάφτη. Γύριζε στο χωριό και φώναζε το νέο που ήταν ή κάποιο ζώο που χάθηκε ή κάποια ανακοίνωση της δημόσιας ζωής π.χ. πως θάρθουν για να μπολιάσουν τα γαϊδούρια ή να μαζευτούν οι κότες από τους δρόμους κι άλλα τέτοια. Επίσης ενημέρωνε για προγραμματισμένες δημοπρασίες (ικάντι) που θα γίνονταν και εκφωνούσε τις τιμές: άλλες ήταν για να πουληθούν ζώα που βρέθηκαν αδέσποτα σε ξένα κτήματα κι έκαναν ζημιά οπότε από το τίμημα θ' αποζημιωνόταν ο ιδιοκτήτης. Και συνήθως ήταν γνωστό ποιοανού ήταν το ζώο αλλά τον συνέφερε να το πάρει στον πλειστηριασμό παρά να μπλέξει που το άφησε και γύρναγε μόνο του. Άλλες φορές ήταν για τα κτήματα που είχαν το σχολείο ή η εκκλησία, να βρεθεί ενοικιαστής. Ή ποιος θ' αναλάβει να μαζεύει σκουπίδια και τέτοια.

Μπάνιο στο σπίτι

Έχω πει πώς έμαθα μπάνιο στη θάλασσα αλλά να μιλήσουμε και για το μπάνιο του σπιτιού. Και βέβαια όταν λέμε μπάνιο, πολλές φορές εννοούμε το μπανιάρισμα γιατί για το χώρο που συνηθίζεται να λέμε "μπάνιο" και που περιλαμβάνει και την τουαλέτα, θα τα πούμε στο επόμενο. Και βέβαια μιλάμε για τα παλιά χρόνια, τη δεκαετία του 60, άντε και του 70. Τότε λοιπόν το να πλυθεί κανείς στο χωριό ήταν μεγάλη πολυτέλεια. Γιατί καταρχάς ήταν δύσκολο να έχει ζεστό νερό. Αλλά κι όταν τα ζέσταινε, πώς θα το έριχνε πάνω του. Κάποιος έπρεπε να τον βοηθήσει. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή.

Σύγχρονα ελαιοτριβεία

Πάμε τώρα σε ένα σύγχρονο ελαιοτριβείο. Αφού περιέγραψα πώς ήταν τα ελαιοτριβεία παλιά πρέπει να γράψω και για τις εξελίξεις. Η περιγραφή θα είναι για ένα της Ελαιουργίας Πρωτούλη που λειτουργεί στην περιοχή του χωριού, στον Τρύγονα και που καλύπτει τις ανάγκες που παλιότερα τα κάλυπταν πεντέξι εργοστάσια. Τώρα πια με πολύ λιγότερο προσωπικό, πολύ πιο ξεκούραστα και πολύ (μα πολύ) πιο αποτελεσματικά σε ποιότητα αλλά και σε απόδοση (στην αρχή, αυτού του τύπου τα μηχανήματα είχαν πρόβλημα μ’ αυτό, τώρα ξεπεράστηκε κι αυτό).

Ελαιοτριβείο - Αποθήκευση λαδιού

Το λάδι πάντα χρειαζόταν να αποθηκευτεί. Είτε για να καταναλωθεί αργότερα είτε για να πουληθεί αργότερα. Η αποθήκευση μπορεί να γίνει απ' τον παραγωγό στο σπίτι του είτε από τον έμπορο. Υπάρχουν διάφοροι λαδέμποροι. Αλλά ποιος μπορεί ν' ασχολείται πρώτιστα με το λάδι από το εργοστάσιο που το παράγει. Κι έτσι κάθε μηχανή εκτός απ' το χώρο για αποθήκευση ελιών χρειάζεται και χώρο για αποθήκευση των λαδιών που αγοράζει από τους παραγωγούς για να τα διαθέσει σε μεγαλέμπορους και τυποποιητές. Ένας απ' τους πιο αξιόπιστους μεγαλέμπορους είναι η Ένωση συναιτερισμών (είμαστε στα 1970 θυμίζω γιατί αν φτάσουμε στο 2020 πολλά έχουν αλλάξει).