Στα Πομακοχώρια

Πριν κάποιες μέρες βρέθηκα σε Πομακοχώρια. Αυτά της Ξάνθης πούναι και πολλά. Πομακοχώρια είναι τα χωριά που μένουν Πομάκοι. Και Πομάκοι είναι μια ομάδα ανθρώπων που κατοικούν στα ορεινά της οροσειράς της Ροδόπης, είναι μουσουλμάνοι και μιλούν τη δική τους γλώσσα, τα Πομάκικα. Τα Πομάκικα είναι διάλεκτος της Βουλγάρικης. Αλλά δεν είναι γραπτή (πολύ πρόσφατα έγινε προσπάθεια καταγραφής της, επειδή Πομάκοι υπάρχουν και σε άλλες χώρες εκεί το πράγμα έχει προχωρήσει κάπως καλύτερα). Κι αφού δεν έχουν γραπτή γλώσσα, στο σχολείο διδάσκονται Τούρκικα και Ελληνικά αφού αυτά προβλέπονται για τα μειονοτικά σχολεία από τη συνθήκη της Λοζάνης. Βλέπετε επικράτησε η λογική πως αφού είναι μουσουλμάνοι Τούρκοι είναι, Τούρκικα θα (πρέπει να) μιλάνε.

Αποχαιρετισμοί (και ολίγα περί αξιολόγησης)

Η ζωή είναι κύκλοι, κομμάτια με αρχή και τέλος (ξέρω, ο κύκλος δεν έχει τέτοια, αλλ' απ' την άλλη όταν ξεκινάς να σχεδιάζεις έναν κύκλο έχει μια αρχή κι όταν ξαναφτάνεις εκεί, ο κύκλος κλείνει, άρα τελειώνει).  Το 1990 άνοιξε ένας τέτοιος κύκλος για μένα. Ο κύκλος της εκπαίδευσης. Θα μου πει κάποιος πως η εκπαίδευση ξεκίνησε στα 6 που πήγα δημοτικό. Σωστά. Άλλος κύκλος αυτός. Τότε μάθαινα. Στον άλλον δίδασκα (αν και, σίγουρα μάθαινα παράλληλα: από το πώς το μάθημα θα είναι πιο καλό και αποδοτικό μέχρι το γιατί τα πράγματα πάνε έτσι, θέματα που δεν είχα καταλάβει μέχρι τότε). Και φέτος ο κύκλος αυτός κλείνει, δηλαδή έκλεισε ήδη, μένει μόνο η διαπιστωτική πράξη πως πάει κι αυτό.