Τουαλέτα

Η τουαλέτα στο χωριό τη δεκαετία του εξήντα ήταν πολυτέλεια. Μπορεί εμείς (αλλά κι ο παππούς μου) να είχαμε αλλά πολλά σπίτια (ειδικά στη γειτονιά μας) δεν είχαν τέτοιο χώρο κι έτσι οι ένοικοί τους χρησιμοποιούσαν μέρη που δεν θα τους έβλεπαν. Κι ένα τέτοιο μέρος ήταν το πίσω μέρος του σπιτιού μας. Τότε εκεί υπήρχε ένα σπίτι που οι ιδιοκτήτες του έμεναν αλλού (στις Μηλιές) και σπάνια ερχόντουσαν (αυτό το σπίτι πήγε τσάμπα, ελάχιστα κατοικήθηκε κι ο σεισμός του 2016 τούχει κάνει μεγάλες ζημιές και δεν ξέρω αν κάποια στιγμή πέσει πάνω στο δικό μου) ενώ από το δικό μας είχε μόνο ένα μικρό παράθυρο. Ένα υπόλειμμα τοίχου που έχει ξεμείνει από κάποιο σπίτι που υπήρχε πολλά χρόνια πριν πρόσφερε τέλεια κάλυψη. Κι έτσι το μέρος είχε μεταβληθεί σε "μέρος"!

Μπάνιο στο σπίτι

Έχω πει πώς έμαθα μπάνιο στη θάλασσα αλλά να μιλήσουμε και για το μπάνιο του σπιτιού. Και βέβαια όταν λέμε μπάνιο, πολλές φορές εννοούμε το μπανιάρισμα γιατί για το χώρο που συνηθίζεται να λέμε "μπάνιο" και που περιλαμβάνει και την τουαλέτα, θα τα πούμε στο επόμενο. Και βέβαια μιλάμε για τα παλιά χρόνια, τη δεκαετία του 60, άντε και του 70. Τότε λοιπόν το να πλυθεί κανείς στο χωριό ήταν μεγάλη πολυτέλεια. Γιατί καταρχάς ήταν δύσκολο να έχει ζεστό νερό. Αλλά κι όταν τα ζέσταινε, πώς θα το έριχνε πάνω του. Κάποιος έπρεπε να τον βοηθήσει. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απ' την αρχή.

Σύγχρονα ελαιοτριβεία

Πάμε τώρα σε ένα σύγχρονο ελαιοτριβείο. Αφού περιέγραψα πώς ήταν τα ελαιοτριβεία παλιά πρέπει να γράψω και για τις εξελίξεις. Η περιγραφή θα είναι για ένα της Ελαιουργίας Πρωτούλη που λειτουργεί στην περιοχή του χωριού, στον Τρύγονα και που καλύπτει τις ανάγκες που παλιότερα τα κάλυπταν πεντέξι εργοστάσια. Τώρα πια με πολύ λιγότερο προσωπικό, πολύ πιο ξεκούραστα και πολύ (μα πολύ) πιο αποτελεσματικά σε ποιότητα αλλά και σε απόδοση (στην αρχή, αυτού του τύπου τα μηχανήματα είχαν πρόβλημα μ’ αυτό, τώρα ξεπεράστηκε κι αυτό).

Ελαιοτριβείο - Αποθήκευση λαδιού

Το λάδι πάντα χρειαζόταν να αποθηκευτεί. Είτε για να καταναλωθεί αργότερα είτε για να πουληθεί αργότερα. Η αποθήκευση μπορεί να γίνει απ' τον παραγωγό στο σπίτι του είτε από τον έμπορο. Υπάρχουν διάφοροι λαδέμποροι. Αλλά ποιος μπορεί ν' ασχολείται πρώτιστα με το λάδι από το εργοστάσιο που το παράγει. Κι έτσι κάθε μηχανή εκτός απ' το χώρο για αποθήκευση ελιών χρειάζεται και χώρο για αποθήκευση των λαδιών που αγοράζει από τους παραγωγούς για να τα διαθέσει σε μεγαλέμπορους και τυποποιητές. Ένας απ' τους πιο αξιόπιστους μεγαλέμπορους είναι η Ένωση συναιτερισμών (είμαστε στα 1970 θυμίζω γιατί αν φτάσουμε στο 2020 πολλά έχουν αλλάξει).

Ελαιοτριβείο - μεταφορά λαδιού

Το λάδι το βγάλαμε, κάτι πρέπει να το κάνουμε. Τι άλλο απ' το να το μεταφέρουμε στο σπίτι. Άσχετα αν πρόκειται για λάδι που θα το καταναλώσουμε στο σπίτι μας ή το έχουμε για πούλημα. Ακόμα και για πούλημα να είναι, θα πουληθεί όταν υπάρχει ανάγκη για χρήματα. Εξάλλου τότε ίσως έχει και καλύτερη τιμή. Στο σπίτι θα μπει σε στέρνες ή σε κιούπια. Και θέλουμε μπόλικο χώρο.

Ελαιοτριβείο - Λαδάκι

Κι ήρθε η ώρα να δούμε το λάδι αυτό καθαυτό. Γιατί μέχρι τώρα διάφορες διαδικασίες κάναμε αλλά λάδι δεν είδαμε. Για να μπορέσουμε να το δούμε χρειάζεται μια καλή φυγοκέντριση. Έτσι κι αλλιώς το λάδι με το νερό δεν είναι καλοί φίλοι, δεν ανακατεύονται. Αλλά σ' όλη την μέχρι τώρα διαδικασία είχαμε λάδι και νερό. Ευκαιρία να τα ξεχωρίσουμε. Η φυγοκέντριση είναι μια διαδικασία που επιβάλεις στο υλικό σου να γυρίσει γύρω γύρω με μεγάλη ταχύτητα. Εκεί το νερό που είναι πιο βαρύ θα πάει πιο μακρυά ενώ το λάδι πιο κοντά. Με κατάλληλες τρύπες και διαδικασίες μαζεύεται το λάδι και βγαίνει από τη μια μεριά ενώ το νερό από την άλλη.

Ελαιοτριβείο - Τα μπασκιά

Μπασκιά (πιεστήρια, ακούγεται μπασκγιά) στην αράδα. Κάθε μηχανή είχε τρία τέσσερα τουλάχιστον. Το κάθε μπασκί μπορεί να πιέσει δυο - τρία στάματα. Αν δεν έχουμε τόσες ελιές δουλεύει πατέντα: αφήνουν λίγα απ' το προηγούμενα τσουβάλια ώστε όταν το έμβολο θα υψωθεί να μπορέσει να πιέσει το φορτίο του.

Ελαιοτριβείο - Το άλεσμα

Επιτέλους. ήρθε η ώρα για το άλεσμα. Τις ελιές τις μαζέψαμε, τις κουβαλήσαμε στη μηχανή, τις αποθηκεύσαμε στην πατή για κάμποσες μέρες μέχρι να μαζευτεί αρκετή ποσότητα κι ήρθε η μέρα για το άλεσμα. Η μηχανή δουλεύει απ' το πρωί. Οι χαμάληδες κουβαλάνε τα τσουβάλια και τα ρίχνουν στα βόλια. Ανεβαίνουν φορτωμένοι μια σκαλίτσα και αδειάζουν ένα ένα τσουβάλι στο ειδικό χωνί απ' το οποίο οι ελιές πέφτουνε μέσα (και αφενός μπορεί να ελεγχθεί πόσες θα πέσουνε κάθε φορά κι αφετέρου, όσο αλέθονται οι ελιές του ενός, συνεχίζεται το κουβάλημα με τις ελιές του επόμενου). Αργότερα θα βάλουν κι ένα μηχάνημα να ρίχνει αέρα και να φεύγει κάνα φύλλο, αλλά είναι ακόμα νωρίς!