Εκδρομή στη Βουλγαρία

Η Σόφια από τελεφερίκ για Βίτοσα

Όπως έλεγα, από την ΕΤΕΛΕΠ διοργανώσαμε μια εκδρομή στη Βουλγαρία. Εμείς μαζέψαμε συμμετοχές (και μαζεύτηκαν πολλές, γεμίσαμε δυο πούλμαν) και τα πρακτικά τα ανέλαβε το πρακτορείο LEV Tours, ένα πρακτορείο που ειδικευόταν τότε σε εκδρομές στις τότε σοσιαλιστικές χώρες. Έγινε στις αρχές Ιούλη του 78 κι η διαδρομή ήταν Θεσσαλονίκη - Σόφια - Φιλιππούπολη - Θεσσαλονίκη μιας και ο κόσμος ήταν σκορπισμένος ο περισσότερος αφού τον Ιούνη η εξεταστική ήταν πετσοκομμένη λόγω της αναστολής του εξαμήνου. Εγώ έπρεπε να πάω μέχρι τη Μυτιλήνη κι αυτό ήταν μεγάλη ταλαιπώρια, οπότε κι έμεινα στην εστία κι ανέλαβα τα διαδικαστικά.

Γιατί το να πας στη Βουλγαρία, πάει να πει στο εξωτερικό, χρειάζεται κάποιες διαδικασίες. Πολύ περισσότερο που τότε οι σχέσεις δεν ήταν και στο καλύτερο επίπεδο. Σήμερα πας και με μια σύγχρονη ταυτότητα άμα λάχει. Τότε ήθελες διαβατήριο. Κι επίσης ήθελες συνάλλαγμα, βασικά δολάρια, που δεν τα έπαιρνες έτσι. Πήγαινες με το διαβατήριό σου στην τράπεζα και αγόραζες (πληρώνοντας και τη σχετική προμήθεια) κι υπήρχαν περιορισμοί μέχρι πόσα μέσα σ' ένα χρόνο. Θα μου πείτε πως αυτό το κάνει ο καθένας για τον εαυτό του. Έτσι είναι, αλλά και όχι. Οι μισοί περίπου το έκαναν μόνοι τους. Για 55 άτομα τα έκανα εγώ.

Την εποχή εκείνη, και για κάποιες χώρες, μπορούσες να βγάλεις ομαδικό διαβατήριο. Ένα άτομο που ήταν ο "αρχηγός" και είχε τη φωτογραφία του και μέχρι 10 ακόμα που γράφονταν τα στοιχεία τους σε άλλες σελίδες. Έτσι, μου έστειλαν τα σχετικά δικαιολογητικά και χρήματα από κάθε μέρος της Ελλάδας (αφού μέσα στα δικαιολογητικά ήταν και χαρτιά απ' το μέρος που ήταν κανένας γραμμένος) και τα πήγα στη νομαρχία. Μαζί μου ήταν άλλοι τέσσερις, απ' αυτούς που βρίσκονταν εκείνη την εποχή στα Γιάννενα, ίσα να υπογράψουν ως αρχηγοί και να φύγουν. Εγώ έκανα την κατάθεση και την παραλαβή. Κι αφού τα πήρα, έπρεπε να μετατρέψω τα λεφτά σε δολλάρια.

Πάω στην Τράπεζα της Ελλάδας. Ποια είναι η διαδικασία; Να έρθει ο ενδιαφερόμενος (ο καθένας) εδώ με το διαβατήριό του και να υπογράψει μπροστά μου μια υπεύθυνη δήλωση πως δεν έχει υπερβεί (και δεν θα υπερβεί για το 1978) το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσό ταξιδιωτικού συναλλάγματος. Μα πώς να πάει ο ενδιαφερόμενος εκεί αφού ήταν στην άλλη άκρη της Ελλάδας; Να έχει γνήσιο υπογραφής. Αλλά αυτό ήθελε χρόνο. Ακόμα και να ειδοποιήσω τους ενδιαφερόμενους δεν ήταν εύκολο. Σε άλλη τράπεζα. Τα ίδια. Παραπέρα τα ίδια. Αμάν. Τι κάνουμε τώρα; Εν τω μεταξύ έχω μαζέψει στο δωμάτιο της εστίας κάπου 300 χιλιάδες δραχμές της εποχής εκείνης (εγώ μ' ένα πεντοχίλιαρο πέρναγα τότε το μήνα μου άνετα) που έπρεπε να μετατραπούν σε πάνω από 8.000$ περίπου (τα οποία έπρεπε να κουβαλήσω πάνω μου και να τα μοιράσω - αν και ένα μέρος απ' αυτά θα δίνονταν στο πρακτορείο).

Φιλιππούπολη, απ' το ξενοδοχείο

Η Εθνική είχε τότε τρία υποκαταστήματα. Το κεντρικό, ένα στην Καλούτσιανη κι ένα στην Ανεξαρτησίας. Σ' αυτό το τελευταίο βρήκα μια διέξοδο. Ο υπάλληλος μου είπε με νόημα πως αυτός ήθελε να έχει στα αρχεία του 55 δηλώσεις. Δεν θα έψαχνε για το γνήσιο της υπογραφής. Οπότε αγοράζω 55 δηλώσεις (τις παίρναμε απ' το δημόσιο ταμείο) κι αρχίζω να συμπληρώνω. Με τα στοιχεία που είχα. Και για να μην είναι τα γράμματα όλα τα ίδια, ζήτησα κι από άλλους να γράψουν (ακόμα κι από άσχετους με την εκδρομή). Αλλά το πιο δύσκολο ήταν οι υπογραφές. Αυτές τις ανέλαβε η Φωτεινή. Πήγα σπίτι της όπου έπαιρνε μια δήλωση, κοίταζε το ονοματεπώνυμο κι άρχιζε να σχεδιάζει πώς θα ήταν μια ωραία υπογραφή γι' αυτό. Μετά από μερικές δοκιμές, την έβαζε κάτω από τη δήλωση και πάμε στην επόμενη.
Πάω τις δηλώσεις πακέτο στην τράπεζα. Τις κοιτάει ο υπάλληλος, ένας σωρός χαρτιά. Μου λέει, φέρε μου αυτές που είναι οι αρχηγοί στα διαβατήρια και κράτα τις άλλες. Πέτα τις, κάν' τις ό,τι θέλεις. Και πήρα το δολάριο.

Φιλιππούπολη, κεντρική πλατεία

Μέχρι τη Θεσσαλονίκη πήγαμε με ένα λεωφορείο που μας μάζεψε όσους ήμασταν στα Γιάννενα. Εκεί βρήκαμε και τους υπόλοιπους και γεμίσαμε δυο λεωφορεία. Στην πόλη έφτασα με το ακορντεόν μου (που επέστρεφε οριστικά στο χωριό). Που βέβαια δεν μπορούσα να το τραβάω μαζί μου μέχρι τη Βουλγαρία (πολύ περισσότερο που δεν ήξερα να παίζω). Κι έτσι βρέθηκα στις 40 εκκλησιές (νε τα πόδια πήγα μέχρις εκεί) να τ' αφήσω στον Γιάννη (και στην επιστροφή να περάσω να το πάρω). Και γνώρισα και τη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά. Πέρασα κι απ' την γκρεμισμένη πολυκατοικία απ' τον πρόσφατο (τότε) σεισμό της οδού Ιουλιανού (αν θυμάμαι καλά). Γενικά είδα πως η πόλη μόλις είχε αρχίσει να συνέρχεται.

Ξεκινάμε απ' τη Σαλονίκη, απ' το Σιδηρόκαστρο παίρνουμε τις τελευταίες συνταξιδιώτισσες, φτάνουμε στα σύνορα. Έλεγχος διαβατηρίων κι απ' τις δυο μεριές. Απ' τη βουλγάρικη μεριά μας έδωσαν κάτι κάρτες που είχε τα στοιχεία μας στα Βουλγαρικά και μ' αυτές θα κυκλοφορούσαμε, ήταν σαν ταυτότητες (χωρίς φωτογραφία) και τις οποίες θα επιστρέφαμε όταν ξαναπερνάγαμε τα σύνορα προς τα πίσω. Εκεί μας παραλαβαίνει ένας ξεναγός, Έλληνας πολιτικός πρόσφυγας που μπαίνει στο ένα λεωφορείο. Στο άλλο θα είχαμε άλλη ξεναγό που θα τη βρίσκαμε στη Σόφια (κι αντίστοιχα στην επιστροφή αυτός θα μας άφηνε και θα πήγαινε στα σύνορα η άλλη). Συνεχίζουμε προς τα μέσα, περνάμε το Μπλαγκόεβγκραντ και φτάνουμε στη Σόφια και μένουμε σ' ένα ξενοδοχείο κάπου στα περίχωρα (θαρρώ Όρμπιντ το λέγανε ή Όρμπιντ ήταν νεολαιίστικος τουριστικός οργανισμός που διαχειριζόταν το ξενοδοχείο).

Φιλιππούπολη - Διεθνής έκθεση κι η συνοικία Γκαγκάριν πίσω. Καμιά σχέση σε μέγεθος με της Θεσσαλονίκης που είχα διασχίσει λίγες μέρες πριν

Στη Σόφια κάναμε βόλτες και μαζί και μόνοι. Απ' τα μαζί ήταν που ανεβήκαμε στη Βίτοσα, ένα βουνό ακριβώς πάνω απ' τη Σόφια (και με χιονοδρομικό, που βέβαια όχι για το κατακαλόκαιρο που πήγαμε εμείς). Για να πάμε μέχρι την κορυφή μπήκαμε και σε τελεφερίκ που βλέπαμε την πόλη κάτω μας. Καταπληκτική εμπειρία (πολλά πράγματα που κάναμε πρώτη φορά σ' αυτή την εκδρομή). Επίσης είχαμε συνάντηση με το σύλλογο πολιτικών προσφύγων. Βόλτες στο κέντρο, που είδαμε τον ναό του Αλεξάντερ Νιέφσκι και κάναμε και το προσκύνημά μας στο Τσουμ, το μεγάλο εμπορικό κέντρο λίγο πιο πέρα από το Νιέφσκι, στην καρδιά της Σόφιας. Επίσης και σ' ένα μουσείο που αυτό που μούκανε εντύπωση και θυμάμαι ακόμα ήταν ένα κομμάτι σαπούνι καμωμένο από ανθρώπους, κρατούμενους στο ΒΠΠ.

Φιλιππούπολη, άποψη της παλιά πόλης

Οι περισσότεροι ξαμοληθήκαμε στο δρόμο με τις φωτογραφικές μηχανές. Οι περισσότεροι αγοράσαμε από μια μηχανή. Σοβιετικές. Ζενίτ, Κίεβ αλλά και Λούμπιτελ. Εγώ πήρα μια Ζενίτ Ε που μου κόστισε περίπου 3 χιλιάδες δραχμές όταν στην Ελλάδα είχε 6 -7. Σ' άλλους που άλλαξαν τα δολάριά τους στη μαύρη κι όχι σε επίσημο ανταλλακτήριο, τους κόστισε λιγότερο κι από 2. Αλλά εμένα ο ξάδερφός μου ο Βασίλης που σπούδαζε εκεί και που συναντηθήκαμε με απέτρεψε από τη μαύρη. Το είδα και σαν κομματικό καθήκον (αν και άλλοι που ήταν κι αυτοί του ΚΚΕ, έκαναν μαύρη κανονικότατα). Επίσης θυμάμαι μια βόλτα με την Ήρα, την συνοδό από τη μεριά του πρακτορείου, και το Γιώργο σ' ένα πάρκο με λιμνούλα στη μέση και σιντριβάνι με νερά που χόρευαν (το ύψος τους άλλαζε ανάλογα με τη μουσική).

Φιλιππούπολη Οικία Κουγιουμτζόγλου - 1847

Κάποια μέρα μετακινηθήκαμε στη Φιλιππούπολη (Πλόβντιβ). Εκεί είδαμε απ' έξω το κτίριο που γινόταν η διεθνής έκθεση της πόλης (αντίστοιχη μ' αυτή της Θεσσαλονίκης, αλλά με πολύ μικρότερα κτίρια). Επισκεφτήκαμε την παλιά πόλη και το Εθνογραφικό μουσείο (μ' ό,τι σημαίνει αυτό) που στεγάζεται στην οικία Κουγιουμτζόγλου, ένα πανέμορφο αρχοντικό του 19ου αιώνα. Είχαμε και μια συνάντηση με την Κομσομόλ, τη νεολαία του κομμουνιστικού κόμματος που ανταλλάξαμε μαθήματα παραδοσιακών χορών κι έτσι ολοκληρώθηκε η εκδρομή μας, ήμασταν έτοιμοι να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής. Όμως τα πράγματα δεν πάνε όλα όπως τα προγραμματίζεις. Η επιστροφή αποδείχτηκε πολύ μακριά, οπότε θα τα πούμε στο επόμενο...