Χαρτοπαιξία

Οι μέρες αυτές είναι μέρες που συνηθίζεται η χαρτοπαιξία λίγο παραπάνω απ' ό,τι σ' άλλες εποχές. Έτσι είπα να θυμηθώ  τι κάναμε με τα χαρτιά στα μικρά μας χρόνια, τις δεκαετίες του 60 και του 70, στο χωριό (αλλά και λίγο στο πανεπιστήμιο - αν κι αυτά τάχω ξαναγράψει). Βασικά, κάπου διάβαζα για τα χαρτιά στη Σχεδία του Δεκεμβρίου που γράφει για παλιότερες εποχές και έκανα τη σύνδεση με τα δικά μου.

Τα χαρτιά της τράπουλας τα έμαθα πολύ νωρίς. Από τριών - τεσσάρων χρονών πρέπει νάταν. Όταν οι γονείς μου έλειπαν στις ελιές εγώ έμενα πίσω στους παππούδες ή όπου αλλού έβρισκα. Τότε πήγαινα και με τον παππού στο καφενείο που έπαιζε χαρτιά. Το πρώτο χαρτί που έμαθα ν' αναγνωρίζω ήταν ο άσσος μπαστούνι. Κι έτσι όπως γυρόφερνα γύρω απ' το τραπέζι και κοίταζα τα χαρτιά που είχε ο κάθε παίκτης, αν έβλεπα κάπου τον άσσο αυτόν (και μόνο) άφηνα ένα επιδοκιμαστικό "μμμμ". Στην αρχή που το μυστικό τόξερε μόνο ο παππούς μου, ήταν ο μόνος που καταλάβαινε τι γινόταν. Όμως δεν ήταν δύσκολο να καταλάβουν κι οι υπόλοιποι πως κάτι συμβαίνει. Κι έτσι μου κόψαν τον βήχα. Με διακριτικό τρόπο μου είπαν πως δεν πρέπει να μολογάω τι χαρτί κρατάει ο καθένας.

Δεν άργησα όμως να μάθω και τα υπόλοιπα χαρτιά. Κι όχι μόνο να μάθω τα ονόματά τους αλλά και τη χρήση τους. Γιατί στο σπίτι του παππού παίζαμε χαρτιά τακτικά. Κι ακόμα περισσότερο όταν ήμασταν εξοχή στα Κρέμια.

Το παιχνίδι που κυρίως παίζαμε ήταν το σκαμπίλι. Ένα παιχνίδι που δεν έχω βρει σε άλλα μέρη. Το παιχνίδι είναι αρκετά τεχνικό. Παίζεται από δύο ή τέσσερις παίκτες (σε ζευγάρια) με 36 χαρτιά (χωρίς τα 2 - 4 - 5- 6), πιο γερό χαρτί ο άσσος, ακολουθεί το τριάρι, οι φιγούρες με τη γνωστή σειρά (κι είναι τα χαρτιά που δίνουν πόντους). Από τα τέσσερα είδη ένα είναι το κυρίαρχο σε κάθε παιχνίδι, όποιο βγει, το κόζι και τα χαρτιά αυτά είναι πιο ισχυρά από όλα τα υπόλοιπα (ένα 7 κόζι παίρνει ό,τι χαρτί έχει πέσει στο τραπέζι). Τρία φύλλα στο χέρι, ρίχνεις ένα τραβάς ένα μέχρι το τέλος που δεν υπάρχουν χαρτιά άλλα χαρτιά στη μέση να τραβήξεις οπότε και λιγοστεύουν να τελειώσουν. (Βλέπω μια παραλλαγή του απ' την Τήνο με διαφορετικά χαρτιά αλλά την ίδια διαδικασία και πόντους)

Εκτός απ' το σκαμπίλι παίζαμε και καμιά πάστρα (που βλέπω πως είναι η κολτσίνα) ή πιο σπάνια.καμιά ξερή αλλά αυτά είχαν λιγότερο ενδιαφέρον, απλά για να υπάρχει ποικιλία.

Τώρα, πώς εμείς τα μικρά καταφέρναμε τους σύνθετους συνδυασμούς που απαιτούσαν τα παιχνίδια με τράπουλα, δεν ξέρω. Μπορεί να παρακολουθούσαμε μόνο, τι να πω. Το σίγουρο είναι πως στα τελειώματα του δημοτικού και στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου είχαμε ραντεβού κάθε βράδυ στο σπίτι του παππού για χαρτιά. Εγώ με την ξαδέρφη μου και τη θεία μου ήμασταν οι στάνταρ παίκτες. Αλλά θέλαμε και τέταρτο. Το ρόλο αυτόν τον έπαιζε η γιαγιά που όμως - όπως έχω ξαναγράψει - ήταν άνθρωπος απονήρευτος. Έτσι κανένας δεν την ήθελε για ταίρι, αλλά τι να γίνει που την χρειαζόμασταν. Αν είχαμε κάποιον πιο μάστορα (π.χ. τη μάνα μου) η γιαγιά έμενε στην άκρη - και δεν κακοκαρδιζότανε. Αν δε στο τραπέζι συμμετείχε ο παππούς τότε το παιχνίδι αποκτούσε μεγάλο ενδιαφέρον.

Τη γιαγιά δεν την θέλαμε μεν, αλλά ήταν πάντα βολικιά. Κάποια στιγμή είχε πάει η ξαδέρφη μου να παίξουν κι η γιαγιά τηγάνιζε αυγά. Έτσι το παιχνίδι καθυστερούσε να ξεκινήσει οπότε η ξαδέρφη μου για να τελειώνει η γιαγιά της λέει πως "ωμά ωμά είν' ωφέλιμα" και δεν χρειάζεται να ψηθούν καλά (ποια; τ' αυγά που γίνονται στο πιτς φυτίλι).

Αργότερα, αρχές της δεκαετίας του 70 μας ήρθε και το κουμκάν. Το έμαθε πρώτη η θεία που πήγαινε στη Μυτιλήνη στην ξαδέρφη της κι απ' αυτήν το μάθαμε κι εμείς. Κι όταν ξεκινήσαμε το κουμκάν το σκαμπίλι άρχισε να υποχωρεί. Άλλα παιχνίδια δεν έμαθα. Ούτε αργότερα στο πανεπιστήμιο πρέφα (που θεωρούνταν εκ των ων ουκ άνευ για τους φοιτητές).

Αυτά γενικά για τη χαρτοπαιξία. Το κέρδος μας ήταν μόνο η δόξα. Δεν παίζαμε με χρήματα. Και στο καφενείο που παίζανε, ο χαμένος πλήρωνε τους καφέδες ή πιο συνηθισμένο το λουκούμι. Αλλά τις μέρες πριν την πρωτοχρονιά παίζανε και με χρήμα. Τις βραδινές ώρες (έτσι κι αλλιώς τη μέρα είχε λιομάζωμα). Με γκανιότα απ' τον καφετζή. Και το παιχνίδια τράβαγε μέχρι τις πρωινές ώρες. Πάντως, δεν θυμάμαι ν' ακούστηκε κάνα μεγάλο κανόνι.