Σελινάτο

Στο χωριό το κατεξοχήν φαγητό ανήμερα τα Χριστούγεννα ήταν (είναι) το σελινάτο. Που εγώ το προσάρμοσα σε πρασοσέλινο, προσθέτοντας και πράσο σ' αυτό που ξέραμε. Που το μαγείρευαν στο πανεπιστήμιο και μ' άρεσε παραπάνω. Κι όταν το πρότεινα στο σπίτι η πρώτη αντίδραση ήταν αρνητική, αλλά όταν δοκιμάστηκε, όχι μόνο έγινε αποδεκτό αλλά καθιερώθηκε κιόλας. Αλλά για χοιρινό πρασοσέλινο έχω βάλει συνταγή (κι από κει είναι η φωτογραφία). Εδώ θα πω κάποιες σχετικές ιστορίες περισσότερο (συν την υπενθύμιση του χριστουγεννιάτικου μεσημεριανού.

Γιατί το σελινάτο ήταν φαγητό για το μεσημέρι. Το πρωί είχε μπριζόλες! Τότε η λειτουργία ξεκινούσε στις 5 το πρωί και κατά τις εφτάμισι είχε σχολάσει πια η εκκλησία. Οπότε έμπαιναν μπρος τα κάρβουνα. Και ψήνονταν μπριζόλες αλλά όχι συνηθισμένες. Με κρεμμύδια μπόλικα και από πάνω νεράντζι. Κι όλο το χωριό μύριζε τσίκνα κι εμείς που βγαίναμε για κάλαντα περιμέναμε να φάμε και να φύγουμε (αργότερα ξεκίνησα εγώ να βγαίνω την παραμονή το βράδυ και σιγά σιγά καθιερώθηκε).

Πάνω απ' τα χωριά απλωνόταν ένα σύννεφο απ' τα χοιρινά που ψήνονταν. Μιας και τότε τα χοιρινά κρέατα τα πουλούσαν με μπόλικο απ' το λίπος που έχουν κάτω απ' το δέρμα (και συνήθως και με δέρμα, υπήρχε χοίρος γδαρτός και χοίρος μαδητός, το πρώτο χωρίς το δέρμα του ενώ το δεύτερο απλά χωρίς τις τρίχες). Και ένας ιδιαίτερος χειμωνιάτικος μεζές ήταν το λαρδί: Κομμάτι απ' το δέρμα του γουρουνιού με το λίπος αυτό πάνω του, αλατισμένο που κοβόταν ένα κομμάτι και συνόδευε το μεσημεριανό (ειδικά στο βουνό, όταν καθόμασταν το μεσημέρι για φαγητό, ίσως και ελαφρά ζεσταμένο στη φωτιά που έκαιγε δίπλα).

Το χοιρινό το τρώγαμε μόνο την περίοδο αυτή. Το κρέας που καταναλωνόταν ήταν τα αρνιά και τα κατσίκια που υπήρχε τοπική παραγωγή (αλλά και μεγαλύτερα σε ηλικία που για διάφορους λόγους δεν έδιναν πια γάλα - αυτό ήταν το κριτήριο). Σπάνια ερχόταν κάνα μοσχάρι που το γύριζαν στο χωριό (ζωντανό) να το δουν όλοι και ανακοινωνόταν πως την Παρασκευή θα είχε μοσχάρι στο χασάπικο (κρεοπωλείο βασικά). Στις αρχές τις δεκαετίας του 70 που η χούντα είχε βγάλει το σλόγκαν "τρώτε νόστιμο, φτηνό, υγιεινό χοιρινό" άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους χοιρινά εκτός της περιόδου των Χριστουγέννων. Κι ακόμα παραπάνω όταν κάποιος απ' το διπλανό χωριό πήρε δάνεια και έφτιαξε χοιροτροφική μονάδα οπότε υπήρχε και ντόπια παραγωγή.

Σέλινο, σέλερι και σελινόριζα. Διαφορετικά πράγματα, μην μπερδευόμαστε

Το σελινάτο (να μην ξεχνιόμαστε) γινόταν με σέλινο. Όχι με σέλερι που έχω βάλει στο πιάτο της φωτογραφίας. Που σήμερα το σέλερι κυριαρχεί στα μαγαζιά, σέλινο βρίσκω μόνο στη λαϊκή (ή σε ματσάκι για τη φασολάδα 😀). Και σύμφωνα με σχετικό ανέκδοτο, ήταν απέναντι απέναντι ένα χασάπικο κι ένα μανάβικο. Έβγαινε, λοιπόν, ο μανάβης και φώναζε:
- Σέλνου για του γρουν (σέλινο για το γουρούνι)
Κι ο χασάπης απαντούσε
- Γρουν για του σέλνου