Προς Ταχυδέμα Ιντερνάσιοναλ

Καλοκαίρι 85 ανακοινώνεται ο ετεροχρονισμός της ΑΤΑ. ΑΤΑ είναι αρχικά και πάει να πει αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Επειδή κάποιοι δεν ξέρουν τι είν' αυτά ας κάνουμε ένα μικρό οικονομικό - ιστορικό μάθημα. Ο τιμάριθμος (επίσημα δείκτης τιμών καταναλωτή) είναι ένας δείκτης μας λέει πόσο είναι το κόστος διαβίωσης. Περιλαμβάνει πάρα πολλά αγαθά (από το ψωμί μέχρι το νοίκι μέχρι το κόστος τηλεφωνίας κλπ) το καθένα με το δικό του συντελεστή (πόσο επιβαρύνει δηλαδή τη ζήση μας). Ο τιμάριθμός συνήθως ανεβαίνει (γι' αυτό και στις γελοιογραφίες παρουσιάζεται σαν ένα πολύ ψηλός και λεπτός κύριος). Ακόμα κι αν για κάποιο αγαθό πέσει η τιμή του, δύσκολα να συμβεί αυτό και για όλα τα υπόλοιπα. Ειδική υπηρεσία παρακολουθεί τις μεταβολές των τιμών και ανακοινώνει το ύψος του τιμάριθμου (συνήθως με ποσοστό σε σχέση με προηγούμενο διάστημα). Ανάλογα με τις μεταβολές του τιμάριθμου ρυθμίζονται και οι αυξήσεις των μισθών και ημερομισθίων (ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να τα βγάζουν πέρα).

Λίγο μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ το 81 καθιερώθηκε η ΑΤΑ. Δηλαδή το να αυξάνονται οι μισθοί αυτόματα κάθε τετράμηνο και μάλιστα προκαταβολικά. Δηλαδή μια επιτροπή υπολόγιζε πόσο θα αυξηθεί ο τιμάριθμος το επόμενο τετράμηνο κι οι μισθοί αυξάνονταν κατά τόσο. Αν ο υπολογισμός έπεφτε έξω το επόμενο τετράμηνο εκτός απ' το προβλεπόμενο δινόταν κι η διόρθωση (που μπορεί να ήταν και αρνητική αν π.χ. αντί για 3,6% στην πραγματικότητα η αύξηση ήταν μόνο 3,2% αφαιρούνταν αυτό το 0,4% από την επόμενη αύξηση).

Μετά τις εκλογές του 85 που ξαναβγήκε το ΠΑΣΟΚ αποφασίστηκε ο ετεροχρονισμός της ΑΤΑ (από νεολογισμούς έσκιζαν) και ταυτόχρονα η απαγόρευση αυξήσεων. Δηλαδή οι αυξήσεις αντί να προκαταβάλλονται θα δίνονταν στο τέλος του τετράμηνου, μόνο απολογιστικά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην δοθεί η αναμενόμενη αύξηση την πρώτη Σεπτέμβρη αλλά στο τέλος του 85. Παράλληλα απαγορευόταν να δώσει κάποιος εργοδότης αύξηση από μόνος του. Η ΑΤΑ ήταν υποχρεωτική για όλους αλλά επίσης ήταν και η μόνη επιτρεπτή (άρα ούτε συλλογικές ούτε ατομικές διαπραγματεύσεις μπορούσαν να γίνουν).

Αρχές Αυγούστου μας μαζεύει όλους ο Τάκης (ο διευθυντής) και μας λέει ότι είναι στα σκαριά μία συνεργασία με μία διεθνή εταιρεία κι αν η συνεργασία αυτή επιτευχθεί τότε θα αλλάξουν πολλά πράγματα για όλους μας. Αφενός μεν θα μαζεύουμε και θα μοιράζουμε πράγματα (φακέλους και δέματα) προς και από το εξωτερικό, άρα δεν θα κάνουμε διαδρομές απ' τη μια μεριά στην άλλη κι απ' την άλλη θα υπάρξουν σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς παρά την απαγόρευση αφού η εταιρία θα ξεκίναγε με νέο όνομα. Επίσης πως αυτός κι η γυναίκα του (η ιδιοκτήτρια) θα έφευγαν για διακοπές και αυτός που θα σήκωνε τα τηλέφωνα και θα έκανε το συντονισμό στο πού θα πηγαίναμε εμείς με τα μηχανάκια θα ήταν η Αρετή (αυτή που είχε προσληφθεί λίγες μέρες μετά από μένα). Όταν τέλειωσε η ενημέρωση, με πήρε παράμερα και μου είπε πως για μένα επιφυλάσσει άλλον ρόλο, θα σταματήσω κι εγώ από το μηχανάκι, αρκεί να ξεκινήσει η νέα συνεργασία.

Προς το τέλος Σεπτέμβρη μας ανακοινώνεται ότι έκλεισε η συμφωνία. Σε μένα μου είπε πως θα ξεκινήσω να δουλεύω στα τελωνεία. Θα έπρεπε δηλ. να πάω να πάρω από τα τελωνεία του αεροδρομίου τα πράγματα που είχαν έρθει τη προηγούμενη νύχτα και να τα πάω στο γραφείο για διανομή και μετά να φροντίσω να ετοιμάσω αυτά που θα μαζεύαμε και να τα πάω στο αεροδρόμιο για να τα στείλω. Η διακίνηση γινόταν με φορτωτικές (δηλαδή με αεροπορική αποστολή) προς και από το Λονδίνο κι από κει για τον υπόλοιπο κόσμο. Είχε γίνει συμφωνία με αεροπορικές εταιρίες για να τους  πάμε έστω και τελευταία στιγμή την αποστολή κι αυτοί να την προωθήσουν αμέσως. Η νέα μου θέση σήμαινε άμεση αύξηση μισθού (αφού υπήρχε αλλαγή καθηκόντων) από τα 37 περίπου χιλιάρικα που ήταν το σύνολο των αποδοχών εκείνη τη στιγμή στα 50. Αυτά τα 50 χιλιάρικα (μικτά) θα ήτανε χωρίς έξοδα για μηχανάκι γιατί θα δούλευα με αυτοκίνητο δικό τους (άρα λιγότερο επικίνδυνο κι οι φθορές ήταν πάνω από 5 - 6 χιλιάρικα το μήνα).

Οι αεροπορικές που συνεργαζόμασταν ήταν αφενός μεν η Μπρίτις Αίργουέις (British Aiways κοινώς ΒΑ) που έφερνα τα έγγραφα στο πάνω αεροδρόμιο κι απ' την άλλη η Ολυμπιακή που έφερνε τα μικροδέματα στο κάτω αεροδρόμιο (μέχρι το 2004 το αεροδρόμιο ήταν στο Ελληνικό κι είχε έναν επιβατικό σταθμό στην παραλιακή κι έναν κοντά στη Βουλιαγμένης. Τους δυο αυτούς σταθμούς τους λέγαμε είτε πάνω και κάτω αεροδρόμιο είτε ανατολικό και δυτικό. Κάτω ήταν μόνο η Ολυμπιακή που είχε πτήσεις για μέσα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, πάνω όλες οι υπόλοιπες που πήγαιναν μόνο στο εξωτερικό). Σε κάθε σταθμό υπήρχε κι ένα τελωνείο (το κάτω κάποια στιγμή μετακόμισε σε άσχετο σημείο αλλά επί της ουσίας δεν άλλαξε κάτι). Τότε ό,τι ερχόταν από το εξωτερικό πέρναγε από τελωνειακό έλεγχο, δεν ήταν όπως τώρα με τις αποστολές εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι σαν να είναι εσωτερικό. Το δύσκολο με την Ολυμπιακή ήταν πως τα γραφεία της ήταν στη Συγγρού (100) κι έπρεπε πριν πάμε στο αεροδρόμιο να περάσουμε να πάρουμε τα σχετικά έγγραφα (τις φορτωτικές) από κει.

Πρώτη μέρα ξεκινάω από το κάτω. Η ιδέα ήταν να τελειώσω από κει που είχε λίγα πράγματα και μετά να πάω στο άλλο που ήταν τα πολλά, να τα πάρω όλα και να τα πάω στο γραφείο. Αμ δε. Τελείως άσχετος με τη διαδικασία, προσπαθώ να δω πώς γίνεται ο εκτελωνισμός. Έφαγα όλο το πρωί χωρίς να καταφέρω να ολοκληρώσω. Γιατί εκτός των άλλων οι τελωνειακοί ήταν μιλημένοι να καθυστερήσουν όσο μπορούν τη διαδικασία από αυτόν που είχε μέχρι τότε η δουλειά. Η εταιρία του εξωτερικού είχε κάνει απόπειρα ν' ανοίξει στην Ελλάδα και συνεργάστηκε με κάποιον να κάνει τις διανομές. Αναλαμβάνοντας εμείς του κόπηκε η δουλειά και προφανώς δεν του άρεσε. Προσπάθησε να μας σαμποτάρει (ενώ κάποιος που είχε τοποθετηθεί ως διευθυντής μπήκε συνέταιρος στην εταιρία). Επίσης, επειδή επρόκειτο για δέματα, ανοίγονταν και ελέγχονταν όλα ένα προς ένα. Τη δεύτερη ή τρίτη μέρα ψιλοτελείωσα με τα πράγματα της πρώτης μέρα, τα πήρα και πήγα στο άλλο αεροδρόμιο για να βγάλω τις άλλες φορτωτικές. Ήταν μεν πάρα πολλά αλλά επειδή ήταν φάκελοι με έγγραφα η διαδικασία ήταν πιο εύκολη.

Επειδή υπήρξε αυτή η μεγάλη καθυστέρηση ο Τάκης συνεργάζεται και με έναν εκτελωνιστή που ανέλαβε κάποιες διαδικασίες κι έτσι έμαθα πως γίνεται η δουλειά στα τελωνεία! Κι ότι όλα έχουν την τιμή τους. Πρώτα είπαμε πας στην αεροπορική εταιρεία και παίρνεις φορτωτική. Αυτό είναι τσάμπα. Από κει και πέρα πρέπει νάχεις το χέρι στην τσέπη. Στο τελωνείο απευθύνεσαι στον αποθηκάριο να βρει αυτά τα πράγματα πού τα έχουν αποθηκεύσει. Αν δώσεις 10 δραχμές το χαρτί σου θα το πάρουν να το στεκάρουν αμέσως. Αλλιώς θα μπει κάτω κάτω σε μια στοίβα κι όποτε φτάσει η σειρά του (έρχονται καινούρια που κατατάσσονται αναλόγως). Με το χαρτί που γράφει πού είναι πας στους εργάτες να φέρουν τα πράγματα από την αποθήκη για τον έλεγχο. Ανάλογα αν θα του βάλεις κάτι στο χέρι είναι και σε πόση ώρα θα τα βρει. Αφού τα βγάλει προς τα έξω πας στον προϊστάμενο να σου ορίσει ελεγκτή ο οποίος θα έρθει να ελέγξει το περιεχόμενο να γράψει την αξία που έχουνε (αν έχουνε) θα πας στον προϊστάμενο ξανά για να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει μ' αυτά που έγραψε ο ελεγκτής κι από κει στο στο ταμείο να πληρώσεις (αν πρέπει να πληρώσεις που πάντα κάτι θα είχε - αν δεν είχαν δασμούς θα είχε ΔΕΤΕ*) Με την απόδειξη και τις σχετικές σφραγίδες μπορείς να πάρεις τα πράγματά σου να τα βγάλεις απ' τον ελεγχόμενο χώρο του τελωνείου. Σε κάθε έναν απ' αυτούς υπήρχε και τιμολόγιο πόσα θα δώσεις. Τόσα ο ελεγκτής, τόσα ο προϊστάμενος, τόσα το ταμείο ακόμα και στην πόρτα!

Το συμπέρασμα συνέχεια έπρεπε να δίνεις. Εγώ επειδή αυτά δεν τάξερα δεν έδινα κι έτσι δεν με εξυπηρετούσαν. Ο εκτελωνιστής μου έμαθε ποιος παίρνεις πόσα. Αλλά και πάλι πότε έδινα και ποτέ δεν έδινα κι έτσι δεν ήξεραν αν θα πάρουν από μένα ή όχι, μ' εξυπηρετούσαν προσδοκώντας 😀. Επίσης ο εκτελωνιστής με είχε προειδοποιήσει για κάποιους ελεγκτές και προϊσταμένους: αν δεις αυτόν μην τολμήσεις να το δώσεις λεφτά, κινδυνεύεις να μπεις μέσα για δωροδοκία (υπήρχαν και τέτοιοι) αν δεις εκείνον είτε είναι η δικιά σου σειρά να πας σε αυτόν είτε πρέπει να πας σε άλλον εσύ θα πας σ' αυτόν (με σύστησε) τον πληρώνουμε με τον μήνα 100 χιλιάρικα οπότε θα λες ότι είμαι σε αυτό το γραφείο και όλα μέλι γάλα (υπήρχαν τρεις προϊστάμενοι ένας για τις φορτωτικές με μονό νούμερο, ένας για ζυγό κι ο τρίτος ήταν για ειδικές περιπτώσεις, κανονικά δεν θάπρεπε να πάω σ' αυτόν, αλλά είπαμε, 100 μαύρα τότε. Μόνο απ' τον δικό μου. Κι ο μισθός μου ο μικτός ήταν 50).

Κάθε μέρα λοιπόν ερχόντουσαν από το εξωτερικό γύρω στα 100 με 150 μπορεί και 200 κομμάτια ενώ αυτά που στέλνουμε από δω προς τα έξω ήτανε μόλις 2 - 3. Σε μία μάζωξη πάλι ο Τάκης μας λέει ότι αν καταφέρουν να έχουμε πέντε κομμάτια για το εξωτερικό κάθε μέρα ο μισθός θα ήτανε για όλους τα 50 χιλιάρικα και εμένα κάτι παραπάνω. Το θέμα της απαγόρευσης αυξήσεων δεν θα υπήρχε γιατί απλούστατα η εταιρεία θα άλλαζε η επωνυμία θα έκλεινε η Ταχυδέμα και θα άνοιγε η Ταχυδέμα  Ιντερνάσιοναλ από 1η Γενάρη. Μόνο που η καινούρια εταιρία θα έκανε τις προσλήψεις σταδιακά. Ενώ όλοι θα δουλεύαμε από την πρώτη μέρα στην καινούρια εταιρία, η αναγγελία της πρόσληψής μας στον ΟΑΕΔ θα γινόταν κάποια στιγμή. Τον Δεκέμβρη είχαμε σταθεροποιηθεί στα τέσσερα κομμάτια αλλά η συμφωνία με την Σκάιπακ ήταν να αλλάξει η επωνυμία ούτως ώστε να είναι καθαρή η οικονομική της θέση και να ελεγχόταν από εξωτερικούς υπολογιστές τακτικά (γιατί πάντοτε υπήρχε σαν προοπτική ότι οι του εξωτερικού θα εξαγόραζαν κάποια στιγμή τον πράκτορα και θα άνοιγαν δικό τους μαγαζί κάτι που έγινε το 1989, αλλά ακόμα είμαστε στα τέλη του 85).

Από τις πρώτες ανάγκες που υπήρξαν ήταν να αποκτηθεί αυτοκίνητο. Όπως είπα άφησα το μηχανάκι, δεν μπορούσαν όλ' αυτά τα πράγματα να κουβαληθούν με κάτι τέτοιο. Στην αρχή έπαιρνα το αυτοκίνητο της ιδιοκτήτριας. Πρόβλημα όμως γιατί υπήρχαν τα μονά - ζυγά (το γραφείο ήταν μέσα στο δακτύλιο) και πρόβλημα που έμεναν όλη τη μέρα χωρίς να μπορούν να χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητό τους. Για το πρώτο μέρος το αντιμετωπίσαμε παίρνοντας εναλλάξ το αυτοκίνητου του άλλου που μπήκε συνεταίρος. Όμως το ότι εγώ οδηγούσα ξένα αυτοκίνητα πάντα υπήρχε σαν πρόβλημα. Τον Νοέμβρη βρέθηκε κι αγοράστηκε ένα μεταχειρισμένο Ρενό κατρέλ (Renault 4L), αυτό της φωτογραφίας. Βάφτηκε και στα χρώματα της εταιρίας και μπήκε σε χρήση, αν και πέρναγε και αρκετό καιρό στα συνεργεία! Για το θέμα του δακτυλίου, χρησιμοποιούσα την Αλεξάνδρας κι έμπαινα από Βουλγαροκτόνου (δηλαδή κάνοντας τη μικρότερη διαδρομή προς την εταιρία) ενώ έβγαινα από Χαρ. Τρικούπη ή ακόμα καλύτερα από Μαυρομιχάλη (αυτό ήταν πιο άμεσο).

* Τι ήταν τα ΔΕΤΕ: Δικαίωμα Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών πάει να πει κι ήταν ένα χαράτσι που πήγαινε σ' ένα ιδιαίτερο ταμείο και μοιραζόταν μετά ανάμεσα σ' όλους τους τελωνειακούς κι τους έβγαινε ένας επιπλέον μισθός. Υποτίθεται πως αυτό έπρεπε να πληρωθεί όταν ο εκτελωνισμός γινόταν εκτός ωραρίου (π.χ. τη νύχτα που ήρθε κάτι επείγον) όμως είχε γίνει θεσμός και πληρωνόταν για κάθε συναλλαγή. Μπορεί ο ελεγκτής να σου έλεγε πως δεν θα σου βάλει τίποτα από δασμούς - ενώ έπρεπε να πληρωθεί κάτι - αλλά θα σου βάλω τόσο ΔΕΤΕ. Αν τα πράγματα που είχες χρειάζονταν χημική ανάλυση πήγαιναν στο χημείο του τελωνείου οπότε πλήρωνες και ΔΕΧΕ.