Πάρε με στο τηλέφωνο

Για τις τηλεφωνικές ιστορίες μου γενικά τα έχω γράψει ήδη. Οπότε δεν θα τα επαναλάβω, αλλά θα γράφω πώς επικοινωνούσα εγώ κι οι συμφοιτητές μου με τους δικούς μας. Βλέπετε τότε δεν υπήρχαν κινητά (αυτά έκαναν την εμφάνισή τους 10 χρόνια αφού είχα φύγει από τα Γιάννενα και στην αρχή δεν ήταν προσιτά σε όλους όπως σήμερα). Άρα οι φοιτητές δεν είχαμε δικό μας τηλέφωνο. Κι έτσι υπήρχαν δυο κατηγορίες: αυτοί που είχαν τηλέφωνο στο σπίτι τους κι αυτοί που καμιά απ' τις δυο πλευρές δεν είχε τηλέφωνο. Για την πρώτη κατηγορία η ταλαιπωρία ήταν μικρότεροι. Για μας της δεύτερης διπλή! Το άρθρο αυτό ήθελα να το βάλω από καιρό αλλά το καθυστερούσα για να κάνω μια επίσκεψη στο μουσείο τηλεπικοινωνιών του ΟΤΕ στην Ν. Ερυθραία (που μόλις έμαθα πως υπάρχει και εικονική περιήγηση) για μερικές φωτογραφίες που ήθελα (που οι περισσότερες ήταν κατάλληλες για το παλιό άρθρο 😀).

Αυτό που έπρεπε να κάνουμε όλοι μας ήταν να βρούμε πώς θα πάρουμε τηλέφωνο. Είτε απευθείας στους δικούς μας είτε μέσω τρίτου. Για την εξυπηρέτησή μας υπήρχαν οι εξής λύσεις: α) κερματοδέκτης για υπεραστικά (περίπου όπως αυτός της παρακάτω φωτογραφίας) β) περίπτερο με μετρητή και γ) οι τηλεφωνικοί θάλαμοι στα καταστήματα του ΟΤΕ.

Ο παραπάνω είναι υπεραστικός κερματοδέκτης αλλά λίγο πιο εξελιγμένος απ' αυτούς που κυκλοφορούσαν την εποχή που ήμουν φοιτητής (εγώ πήγα το 77, αυτός λέει πως ξεκίνησε να δουλεύει το 80, πότε όμως αντικατέστησε τους προηγούμενους δεν ξέρω). Αυτός που είχαμε εμείς δεν είχε πλήκτρα αλλά ροζέτα (περιστρεφόμενο δίσκο, όπως αυτό στην αρχή, έβαζες το δάχτυλό σου στο αντίστοιχο νούμερο, το γύριζες δεξιόστροφα όσο πήγαινε ακούγονταν από το ακουστικό κάποιοι ήχοι από επαφές που κλείνανε κι έτσι είχες πάρει το πρώτο νούμερο, σειρά το επόμενο κι άντε να κάνεις κάνα λάθος ή να πέσει ενδιάμεσα η γραμμή - κάτι που συνέβαινε συχνά - και να ξαναρχίσεις απ' την αρχή). Υπήρχαν δυο ειδών κερματοδέκτες, ένας για αστικά τηλεφωνήματα μόνο κι ένας για απ' όλα. Ο πρώτος έπαιρνε δίφραγκο (το αστικό -δηλαδή αυτό που ήταν προς το ίδιο κέντρο, που δεν έβαζες κωδικό μπροστά που οι κωδικοί τότε άρχιζαν από 0 - στοίχιζε μια μονάδα, μια δραχμή τότε, για όση ώρα και να μίλαγες). Ο άλλος (που μας ενδιαφέρει) είχε από πάνω τρία ανοίγματα, για δίφραγκο, τάληρο ή δεκάρικο (της φωτογραφίας έχουν ανέβει οι τιμές, η πρώτη σχισμή είναι βουλωμένη κι έχει μόνο για δεκάρικο κι εικοσάρικο).

Οι κερματοδέκτες υπήρχαν τοποθετημένοι είτε σε κλειστούς χώρους που δέχονταν κοινό είτε σε τηλεφωνικούς θαλάμους που υπήρχαν σε διάφορα σημεία της πόλης (το αν ο θάλαμος είχε αστικό ή υπεραστικό κερματοδέκτη το ήξερες από μακριά: οι αστικοί είχαν μπλε χρώμα ενώ οι υπεραστικοί πορτοκαλί). Στο πανεπιστήμιο δεν θυμάμαι να είχαμε κερματοδέκτες. Αντίθετα στην εστία υπήρχαν δυο - τρεις δεξιά από την είσοδο. Ένας αστικός κι οι άλλοι υπεραστικοί. Κάποια στιγμή, θυμάμαι, είχε μπλοκάρει ένας κερματοδέκτης, έριχνες ένα δεκάρικο και μίλαγες όσο ήθελες, δεν σε σταματούσε όταν πέρναγε ο χρόνος. Και μετά από μια δυο μέρες δεν ήθελε ούτε δεκάρικο για κάτι τέτοιο. Μέχρι να το πάρουν χαμπάρι από τον ΟΤΕ και νάρθουν να τον φτιάξουν υπήρχαν μόνιμα μεγάλες ουρές μπροστά του, μέρα νύχτα. Γιατί όποιος έπαιρνε τηλέφωνο ξέχναγε να το κλείσει. Οι Παλαιστίνιοι φοιτητές που είχαμε είχαν την ευκαιρία να πάρουν και να μιλήσουν με τους δικούς τους. Αλλά και κάποιοι άλλοι παίρναν τηλέφωνο όποιον απίθανο συγγενή θυμόντουσαν στο εξωτερικό (κάνοντάς τον ν' απορεί πού τον θυμήθηκαν).

Ένα λεπτό περιπτερά

Δεύτερος τρόπος από περίπτερο με μετρητή. Τα περίπτερα ήταν απ' τις πρώτες επιχειρήσεις που εξοπλίστηκαν με τηλέφωνο "δια το κοινό". Δέχονταν τηλέφωνα για να εξυπηρετήσουν τη γειτονιά (όπως στη σχετική σκηνή με τον Βέγγο) και μπορούσες να πάρεις τηλέφωνο - αστικό. Κι αν παρατράβαγε το τηλεφώνημα σε μάκρος ο περιπτεράς μέσ' απ' το τζάμι του περιπτέρου (που ήταν υποτίθεται κλειστό για ιδιωτικότητα) σου ζητούσε (ευγενικά ή όχι) να τελειώνεις καμιά φορά, το τυπικό ήταν "συντομεύεται παρακαλώ". Οι ανάγκες για επικοινωνία όμως πλήθαιναν κι έτσι άρχισαν να μπαίνουν τηλεφωνικοί μετρητές στα περίπτερα κι έτσι μπορούσαν να γίνουν υπεραστικά τηλεφωνήματα και πλήρωνες τις μονάδες που έδειχνε ο μετρητής. Πολλές παρεξηγήσεις γίνονταν με τους μετρητές αφού κάθε φορά που τέλειωνε ένα τηλεφώνημα και πριν αρχίσει το επόμενο έπρεπε να μηδενιστεί ο μετρητής - αν ξεχνιόταν με την προηγούμενη ένδειξη απλά συνέχιζε να μετράει.

Άλλος τρόπος ήταν να πας στον ΟΤΕ. Εκεί υπήρχαν δωματιάκια που το καθένα είχε ένα τηλέφωνο συνδεμένο με μετρητή. Κόσμος στην αίθουσα να περιμένει τη σειρά του για να μπει στο θάλαμο να τηλεφωνήσει. Και νάρθει η σειρά σου, να μπεις και το τηλέφωνο να μην απαντάει ή να χρησιμοποιείται ήδη (να μιλάει). Μια, δυο, τρεις απόπειρες, έβγαινες και ξανά στην αναμονή ν' αδειάσει κάποιος θάλαμος να μπεις. Να σημειώσω πως η τοποθέτηση μετρητή δεν ήταν απλή υπόθεση, τον βάζω πριν το τηλέφωνο και τέλος. Ήθελε δική του καλωδίωση. Έτσι δεν δινόταν σε όλους, πάρε κόσμε αλλά μόνο όταν υπήρχε ανάγκη εξυπηρέτησης.

Κι ένα κόκκινο τηλέφωνο. Κερματοδέκτης για αστικά τηλέφωνα, υπήρχε σε περίπτερα ή μίνι μάρκετ.

Με τη μάνα μου είχαμε συμφωνήσει κάθε Κυριακή βράδυ στις 8 η ώρα να παίρνω τηλέφωνο στο καπνοπωλείο του χωριού που έπαιζε τον ρόλο του τηλεπικοινωνιακού πρακτορείου (συμβατικά το λέγαμε - και το λέμε - περίπτερο, όμως πρόκειται για κάποιο μαγαζάκι που έχει τα είδη που πουλάει ένα περίπτερο - τσιγάρα κι ό,τι σκεφτεί ο ιδιοκτήτης). Έριχνα ένα δεκάρικο, έπαιρνα τηλέφωνο. Εκείνη ήταν απέξω και περίμενε. Με το που χτύπαγε το τηλέφωνο συνήθως το σήκωνε ο Γιάννης που ήταν ο περιπτεράς είχε το μάτι στη μάνα μου κι αν μ' άκουγε επιβεβαίωνε κι εκείνη έτρεχε να μπει μέσα να μ' ακούσει (ο χρόνος μέτραγε). Κάποιες φορές - ειδικά το χειμώνα - που δεν είχε κίνηση μπορεί να το σήκωνε κι η ίδια.

Το μυστικό στην τηλεφωνική μας επικοινωνία ήταν να μην ξεχαστώ εγώ (μούτυχε μια φορά, κι άντε να ησυχάσει η μάνα μου) να βρω τηλέφωνο (στην εστία με τους κερματοδέκτες κάτι γινόταν, όταν έμενα στην πόλη το πράγμα δυσκόλευε, όταν έμενα στην Αιακιδών πήγαινα στο περίπτερο που κράταγε ο Λάμπρος στην πλατεία της Καλούτσιανης δίπλα στο τζαμί) κι οι γραμμές να είν' ανοιχτές. Αργότερα που επιτέλους ικανοποιήθηκε η αίτηση για τηλέφωνο και μπήκε στο σπίτι το πράγμα ήταν πιο απλό. Όποτε έβρισκα καιρό τηλεφωνούσα. Αν δεν ήταν η μάνα μου εκείνη την ώρα, θα ήταν αργότερα.