07 Μαΐου 2023

Πώς γινόταν η μισθοδοσία του δημοσίου παλιά

Αφορμή για το σημερινό στάθηκε μια κουβέντα που είχαμε με την Ειρήνη. Την κόρη μου ντε. Ήμασταν στο θέατρο και κάπου συζητούσαμε για το ότι έχει καθυστερήσει ν' ανέβει η ενημέρωση για τη μισθοδοσία της για τον προηγούμενο χρόνο και περιμένει να γίνει αυτό για να μπορέσει να κάνει τη φορολογική της δήλωση και να πάρει την επιστροφή φόρου. Κι αυτό μιας και εγώ που έκανα δήλωση στις 30 Μάρτη, την πρώτη μέρα που άνοιξε η πλατφόρμα στις 4 του Απρίλη τα πήρα (δηλαδή σε λιγότερο από βδομάδα - το ότι έχουμε εκλογές τον άλλο μήνα λέτε να έχει κάποια σχέση; Μπαααα. Δεν το πιστεύω). Εκεί θυμήθηκε πως κάποια στιγμή της λέγαμε πως φτιάχναμε εμείς το αρχείο και το στέλναμε στην τράπεζα με δισκέτα και κάνει την ερώτηση "δηλαδή, πιο μπροστά πληρωνόσασταν με μετρητά;" Γέλασα, πήγα να της πω το τι αλλαγές έχω δει στα χρόνια που ήμουνα στα σχολεία αλλά χτύπησε το τρίτο κουδούνι, άρχισε η παράσταση και τ' αφήσαμε για άλλη φορά. Όμως σκέφτηκα πως οι αλλαγές αυτές καλό θα ήταν να υπήρχαν κάπου γραμμένες "για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι" κι έτσι ξεκινώ την παρουσίαση.

Οι εικόνες που υπάρχουν είναι από το 1996. Δηλαδή κάπου από τη μέση της ιστορίας. Γιατί είναι εκτυπώσεις από υπολογιστή. Κι η ιστορία αρχίζει με χειρόγραφες καταστάσεις. Ίσα που τις πρόλαβα, ελάχιστα τις χρησιμοποίησα. Ήταν κάτι χαρτιά σε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από Α3 με παρόμοια λογική με την κατάσταση των φωτογραφιών - εξάλλου οι καταστάσεις από υπολογιστή αντέγραφαν αυτές που χρησιμοποιούνταν στο χέρι, δεν υπήρχαν περιθώρια για αλλαγές, οι δημόσιες υπηρεσίες θέλουν ειδική διαταγή που να επιβάλει ή να επιτρέπει κάποια παρεκτροπή από το υπόδειγμα που τους δίνεται. Η λέξη υπόδειγμα στην περίπτωσή τους έχει αλλοιωθεί στο νόημα, σημαίνει πως όλα πρέπει να γίνουν ακριβώς έτσι. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δημόσια υπηρεσία ήταν το Δημόσιο Ταμείο (ΔΤ), η υπηρεσία του κράτους που χειριζόταν τα χρήματα προς (και από) τον τελικό αποδέκτη. Άλλη η υπηρεσία που έκανε τους υπολογισμούς, η εφορία. Που κάποια στιγμή συνενώθηκαν σε ΔΟΥ, αλλά έχει μείνει το όνομα της τελευταίας στο στόμα μας. Και το ΔΤ είχε δοσοληψίες με την Τράπεζα της Ελλάδος, τον επίσημο χειριστή του χρήματος.

Οι καταστάσεις, λοιπόν, αυτές χειρόγραφες στην αρχή και προϊόντα εκτύπωσης από προγράμματα υπολογιστή αργότερα (από κρουστικό εκτυπωτή που έβγαζε πολλαπλά αντίγραφα) πήγαιναν στο ΔΤ της περιοχής για έλεγχο και πληρωμή. Το κάθε τμήμα μιας υπηρεσίας είχε την ευθύνη της πληρωμής των υπαλλήλων που απασχολούσε. Κάθε σχολείο π.χ. έπρεπε να συντάξει και αν υποβάλει τις δικές του καταστάσεις υπογραμμένες από κάθε έναν δικαιούχο κι από κάτω απ' τον υπεύθυνο μισθοδοσίας, δηλαδή τον διευθυντή για τα σχολεία. Το πρόβλημα ήταν πως κάποιοι αλλού ανήκαν και μισθοδοτούνταν κι αλλού υπηρετούσαν. Είτε γιατί στο σχολείο ήταν κάποιες μέρες είτε γιατί είχαν απόσπαση σε άλλο μέρος. Πώς θα μπορούσαν να υπογράψουν αυτοί; Κι αν για τους πρώτους μπορούσες να περιμένεις τη μέρα που θα ήταν στο σχολείο (αν και οι προθεσμίες πίεζαν) για τους δεύτερους ήταν αδύνατο να έρθουν μόνο γι' αυτό. Ε, έμπαιναν τυχαίες υπογραφές από έναν, συνήθως αυτός που ήταν υπεύθυνος για τα μισθοδοτικά.

Γιατί μπορεί αυτός που έβαζε αποκάτω την υπογραφή να ήταν ο διευθυντής αλλά την διαδικασία όλη τη χρεωνόταν κάποιος απ' τους εκπαιδευτικούς. Το έμαθα στο πρώτο σχολείο που πήγα και το έμαθα ζόρικα. Πάω στη Δάφνη Καλαβρύτων ν' αναλάβω υπηρεσία ως καθηγητής μαθηματικών. Ε, μου λένε υπάρχουν και κάποιες διοικητικές δουλειές που χρεώνονται οι εκπαιδευτικοί και για σένα, ως μαθηματικό, σου έχουμε αφήσει τη μισθοδοσία. Τι πρέπει να κάνω; Ε, να θα έρχονται κάθε μήνα οι καταστάσεις έτοιμες απ' τη διεύθυνση, θα βάζεις σφραγίδες και τις υπογραφές που λείπουν, θα τις υπογράφει κι ο διευθυντής και θα τις στέλνεις στο Ταμείο. Εύκολο φαινόταν. Και για την περίπτωση που θα χρειαζόμουν κάποια εξήγηση, μου είχε αφήσει ο προηγούμενος κάμποσες σελίδες που τις κοίταζα και δεν έβγαζα νόημα.

Μιας κι η μισθοδοσία ήταν (έτσι είπαν) εύκολο μου είπαν πως θα έπαιρνα κι ένα τμήμα. Τι θα κάνω με το τμήμα. Α, τίποτα, απλά θα περνάς τις απουσίες και θα τις μετράς στο τέλος. Αλλά τίποτα απ' τα δυο δεν ήταν τόσο απλό. Γιατί όταν έφτασε ο Δεκέμβρης με ρωτάνε: Ετοίμασες τα καρτελάκια για τους ελέγχους; Παρντόν; Ποια καρτελάκια. Α, πρέπει να γράψεις τους ελέγχους για να τους δώσουμε: Εντάξει, είχα τόση πολλή δουλειά για τη μισθοδοσία που με λυπήθηκαν κι ένα μεγάλο μέρος απ' τη γραφειοκρατία αυτή την ανέλαβαν κάποιες συναδέλφισσες. Αλλά ξεφύγαμε, ας γυρίσουμε στη μισθοδοσία.

Ως υπεύθυνος οι δουλειές που είχα ήταν, εκτός από να σφραγίζω και να υπογράφω, να τις καταχωρώ στο βιβλίο μισθοδοσίας (που ο προηγούμενος είχε κάνει διάφορα λάθη κι όταν ήρθε ο καιρός να το κλείσω για τη χρονιά, να μη βγαίνουν τ' αθροίσματα και να πρέπει να πάρω τις παλιές καταστάσεις ελέγχοντας μία μία τι είχε περαστεί) και μετά να βγάλω τις βεβαιώσεις για την εφορία. Αλλά ούτε εδώ σταματούσε το πράγμα. Γιατί υπήρχαν κάποιες αμοιβές (τρίμηνες αποδοχές τις λέγαμε) που για τους αναπληρωτές δεν έβγαζε καταστάσεις η διεύθυνση κι έπρεπε οι υπολογισμοί να γίνουν με το χέρι (γι' αυτό και το σχετικό πακέτο οδηγιών). Άρχισα να ψάχνω (και να ψάχνομαι) αλλά όταν ήρθαν οι καταστάσεις ήταν και για τους αναπληρωτές, η μηχανογράφηση μας είχε εντάξει και μας στο σύστημα κι έτσι χαλάρωσα απ' αυτό. Πάντως, έμαθα αρκετά πράγματα, πολλά από το Γιώργο που ήταν σ' άλλη περιοχή κι εκεί δεν είχαν μηχανοργάνωση.

Δεν έφταναν αυτά, έπρεπε να φροντίζω και πώς θα πάρουμε τα λεφτά απ' το Ταμείο και να τα μοιράσουμε στους συναδέλφους. Γιατί τότε όλα γίνονταν με μετρητά. Και το Ταμείο ήταν στην Κλειτορία, 30 χιλιόμετρα μακριά. Έπρεπε κάποιος να πάει μέχρις εκεί συγκεκριμένη μέρα και ώρα, να τα πάρει και να τα φέρει για μοίρασμα. Άρα οι συνάδελφοι έπρεπε να είναι στο σχολείο με την επιστροφή του (που όποιος πήγαινε άφηνε και κάποιο μάθημα) για να πάρουν τα λεφτά τους, αν κάποιος δεν ήταν υπήρχε θέμα. Και τι γινόταν με τους μακρινούς; Έπρεπε να σταλούν με επιταγή. Και τι γινόταν στις περιόδους των διακοπών; Που έπρεπε να βρεθεί κάποιος να κάνει και την παραλαβή (δεν θα την έλεγα είσπραξη αφού για λογαριασμό άλλων τα έπαιρνε) και το μοίρασμα (αποστολή επιταγών). Δύσκολα πράγματα.

Μ' αυτά και μ' αυτά είπα πολλά για το πρακτικό μέρος, αλλά για το πώς υπολογιζόταν η μισθοδοσία δεν είπα. Αλλά τράβηξε σε μάκρος, οπότε η συνέχεια στο επόμενο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Απόψεις; Ιδέες; Αντιρρήσεις; Παραλλαγές;
Όλα ευπρόσδεκτα.