Εξόφληση ΙΚΑ

Όχι, δεν είναι δικιά μου φωτογραφία, απ' το ίντερνετ την αλίευσα!

Πάντα είναι δύσκολο να βάλεις το χέρι και να πληρώσεις. Ειδικά, όταν αυτό για το οποίο πληρώνεις δεν το βλέπεις άμεσα. Είτε είναι το ρεύμα και το τηλέφωνο, είτε ακόμα χειρότερα ο φόρος ή οι ασφαλιστικές εισφορές. Κι εμείς οι μισθωτοί δεν τόχουμε τόσο άγχος. Άλλος έκανε το λογαριασμό, μας τα κράτησε και θα τα δώσει. Όλα μου τα χρόνια, όταν με ρωτούσαν πόσα παίρνω η απάντησή μου ήταν τα λεφτά που έβλεπα στο χέρι. Τα ονομαστικά (τα μικτά λεγόμενα) δεν με απασχόλησαν ποτέ. Απ' την παρακράτηση ένα μέρος ήταν οι εισφορές (που συμπληρώνονταν με τα ανάλογα του εργοδότη και πληρώνονταν όπου δει) ενώ το υπόλοιπο ο φόρος. Που είναι εισόδημα και έτσι εμφανίζεται στις βεβαιώσεις, αλλά μόνο εκεί (και που στο τέλος συμψηφίζεται με αυτόν που πρέπει να πληρώσεις κι ή παίρνεις πίσω (αρκετές φορές μούτυχε) ή δίνεις (και τσούζει) ή στην καλύτερη είσαι ίσα βάρκα ίσα πανιά.

Μιας και η απόδοση εισφορών δυσκολεύει τους εργοδότες, το ΙΚΑ είχε καθιερώσει να μπορούν να το κάνουν μέχρι ένα μήνα αργότερα και ειδικά όταν εργοδότης ήταν το δημόσιο νάχει προθεσμία δυο μηνών. Για μας λοιπόν σαν αναπληρωτές έπρεπε να πληρωθούν οι εισφορές μας μέσα σε δυο μήνες απ' την τελευταία μέρα του μήνα που απασχοληθήκαμε. Οι πληρωμές ήταν την 1η του επόμενου και μέσα στην πληρωμή ήταν τόσο το ποσό της μισθοδοσίας όσο κι αυτό του ΙΚΑ. Και το Ταμείο για να σου δώσει το πρώτο έπρεπε να είναι σίγουρο πως θα πληρωθεί το δεύτερο και δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Τα λεφτά των εισφορών δεν ήταν του μισθοδοτούμενου, άρα δεν μπορούσε να του τα δώσει κι ό,τι βγει.

Στην αρχή ζητούσε να έχουν αγοραστεί τα ένσημα με χρήματα του εργαζόμενου και να τα πάρει όλα μετά. Κάτι που δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου, πρακτικό. Γιατί ποιος είχε να δώσει 40 χιλιάρικα για να τα πάρει έστω και λίγες ώρες μετά. Έτσι καθιερώθηκε να εξοφλούνται οι σχετικές καταστάσεις σε δυο δόσεις: πρώτα τα λεφτά για το ΙΚΑ, να πάει αυτός που εισέπραττε μέχρι το ΙΚΑ ή την τράπεζα που πούλαγε ένσημα, να τα αγοράσει και να πάρει τη σχετική απόδειξη, να επιστρέψει στο Ταμείο, να τη δώσει για να επισυναφθεί στη μισθοδοτική κατάσταση και να πάρει τους μισθούς.

Η αγορά των ενσήμων δεν ήταν απλή υπόθεση. Έπρεπε με βάση την κατάσταση που είχες να την μεταγράψεις σε ένα βιβλίο που έλεγχε το ΙΚΑ (αν και την κατέγραφες και στο μισθοδοτικό μητρώο του σχολείου) να καταγράψεις σ' ένα βιβλιάριο (αγοράς ενσήμων) αναλυτικά τι αξίες χρειάζεσαι (πόσα τω 10 χιλιάδων, πόσα των 50, πόσα για κατοστάρικα κλπ ανάλογα με το τι θα έπρεπε να κολληθεί στις καρτέλες). Με το βιβλιάριο αυτό πήγαινες και τ' αγόραζες. Και τι γινόταν αν η τράπεζα δεν είχε αυτά που ήθελες εσύ; Ε, γίνονταν διάφορες πατέντες, και τα ένσημα κολλιόντουσαν το ένα πάνω στ' άλλο έτσι που να φαίνεται το ποσό μόνο!

22300 λέει. Άρα είναι δυο με 6000, δυο με 5000 κι ένα με 300 δρχ, Είναι μισοσκεπασμένα, αλλά βγαίνει νόημα (κι απ' το χρώμα είπαμε).

Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν όταν τα ένσημα αγοράζονταν για πολλούς. Που έπρεπε να μην γίνει κάποιο λάθος (και γιατί να μην γίνει). Ας πούμε για τα τρίμηνα (ένα επίδομα που παίρναμε μέχρι το 1996 κάθε διδακτικό τρίμηνο) η πληρωμή γινόταν κεντρικά κι όχι για κάθε σχολείο. Κάποια φορά πήγα ν' αγοράσω τα ένσημα εγώ. Επειδή η καταγραφή έπρεπε να γίνεται στο βιβλίο του κάθε σχολείου, είχα μαζέψει πάνω από 60 βιβλιάρια. Πάω στην Εμπορική (η μόνη που δέχτηκε να μου πουλήσει εκείνη τη μέρα, είχαμε κάνει διερεύνηση από πριν γιατί ήταν τόσα πολλά, πάνω από 12 εκατομμύρια δραχμές). Τα βγάζει ο υπάλληλος και τα βάζουμε όλα μαζί σ' έναν φάκελο και μετά αρχίζω να μοιράζω: πάρε το βιβλιάριό σου, να και τα χαρτάκια σου. Και στο τέλος μένει το βιβλιάριο του δικού μου σχολείου αλλά λείπαν ένσημα. Και να μου λέει ο συνάδελφος ότι τα κράτησα (να τα κάνω τι; αλλά άμα υπάρχει κακεντρέχεια).

Πάω στην τράπεζα και τους το λέω. Θα κάνουμε απολογισμό όταν κλείσει το τρίμηνο (που μόλις άρχιζε) μου λένε κι αν βρεθούν θα στα δώσουμε. Αν δεν βρεθούν, Πάει να πει πως τα πήρες σωστά. Εγώ είμαι σίγουρος πως δεν έχασα κανέναν χαρτάκι, περιμένω και πάω όταν τέλειωσε το τρίμηνο. Ξανάλα γιατί δεν τάχουμε λογαριάσει ακόμα. Ξαναπάω. Μα, μου, δεν βρήκαμε αλλά μου τα έδωσαν (πάει να πει τάχαν βρει αλλά δεν ξέρω γιατί ήθελαν να τα κρατήσουν). Τέλος καλό, όλα καλά.

Η δυσκολία αυτή συνεχίστηκε για πολλά χρόνια. Μέχρι που ήρθε η ηλεκτρονική δήλωση των εισφορών με την ΑΠΔ οπότε κι η πληρωμή μπορούσε να γίνει ηλεκτρονικά. Και καθώς είχαμε βρει τρόπο να πληρωνόμαστε ηλεκτρονικά, γινόταν κι η πληρωμή μέσω της τράπεζας χωρίς να τρέχει κάποιος.

Ένα άλλο πρόβλημα ήταν οι υπερωρίες. Που για να πληρωθούν υπάρχει (ακόμα και σήμερα) μια αρκετά μπλεγμένη γραφειοκρατία (πρέπει να ελεγχθούν και να εγκριθούν από άλλη υπηρεσία ως έκτακτα έξοδα). Και τα τρίμηνα με την ίδια διαδικασία πληρώνονταν, αλλά επειδή ήταν για όλους κι επειδή τα κοντύλια ήταν σαφή, επισπεύδαμε τα διάφορα στάδια (ουσιαστικά προεγκρίνονταν). Για τα ένσημα των υπερωριών υπάρχουν οι ίδιες προθεσμίες, πρέπει νάχουν αγοραστεί το πολύ δυο μήνες μετά για το δημόσιο. Έλα όμως που μπορεί να πέρναγε κι ένας χρόνος μέχρι να εγκριθούν και να πληρωθούν. Κι όταν γινόταν έλεγχος απ' τους υπαλλήλους του ΙΚΑ, έμπαινε πρόστιμο. Που έπρεπε να προσκομίσουμε χαρτί απ' το ταμείο που να λέει πως η καθυστέρηση αγοράς οφειλόταν στις διαδικασίες κι όχι πως αμέλησε το σχολείο ώστε να διαγραφεί το πρόστιμο. Αλλιώς το πλήρωνε ο διευθυντής απ' την τσέπη του!