Στο λιομάζωμα

Σκαρφαλωμένος ραβδίζω

Μετά τις σχέσεις με τα ζώα σειρά έχουν οι υπόλοιπες αγροτικές εργασίες, δηλαδή για το πώς (και πόσο) ασχολήθηκα με το λιομάζωμα μιας και άλλες δουλειές (καθαρίσματα, κλαδέματα κλπ) δεν προλάβαινα, ήμουν στο σχολείο. Πρέπει νάμουν κάπου τεσσάρων χρονών όταν άρχισαν να με παίρνουν μαζί τους. Είχα βέβαια το πλεονέκτημα να είμαι καβάλα είτε μόνος μου, είτε στην αγκαλιά αυτουνού που ήταν η σειρά του να καβαλικέψει (τις εποχές που είχαμε ένα γάιδαρο μόνο η καβάλα ήταν εναλλάξ στον πηγαιμό ενώ στο γυρισμό το ζώο ήταν φορτωμένο με τις ελιές - αυτή ήταν η κύρια χρησιμότητά του - οπότε οι άνθρωποι ακολουθούσαν πεζοί). Μάζευα σ' ένα μικρό καλαθάκι - έπρεπε να το βλέπω πως γεμίζει κάποια στιγμή. Τώρα, πόσες μάζευα και πόσες τσαλαπάταγα είν' άλλο θέμα. Πιο πολλή η ζημιά αλλά έλα που έπρεπε να πηγαίνω μαζί με τους γονείς μου γιατί πού να μ' αφήσουν στο χωριό μόνο μου.

Τα γαϊδορομούλαρα

Όπως έλεγα, λοιπόν, αφού βελτιώθηκαν τα οικονομικά της οικογένειας κι αποκτήσαμε μεγάλο στάβλο, πλήθυναν και τα ζώα που είχαμε. Και τα ζώα χρειάζονται φαγητό. Και καλά όταν δεν μπορούν να βρουν μόνα τους, να τους δώσεις έτοιμο, τον περισσότερο καιρό όμως μια χαρά μπορούν να βρουν να φάνε στα κτήματα (τα χωράφια με τις ελιές). Όμως πρέπει και να τα επιβλέπεις κι έτσι τα κτήματα που προσφέρονται για κάτι τέτοιο πρέπει να είναι προσβάσιμα. Σήμερα, με το δίκτυο των αγροτικών δρόμων που έχει ανοιχτεί και το πλήθος των αυτοκινήτων, η απόσταση από το χωριό δεν είναι θέμα. Όμως για την εποχή που συζητάμε (αρχές δεκαετίας του 70) μόνο τα κοντινά κτήματα ήταν πρόσφορα για να βάλεις τα ζώα να βοσκήσουν. Κι έπρεπε να έχουν και κάποιο μέγεθος ώστε να τους φτάνει το χορτάρι. Αλλά επίσης χρειαζόταν να είναι περιφραγμένα ώστε να μην τα ψάχνεις πού πήγαν (τα περιφραγμένα τα κτήματα τα λέμε σωθύρια - φαντάζομαι έτσι είναι η ορθογραφία τους).

Σχολικές διακοπές

Ναι μεν από τα σχολεία έφυγα αλλά τα σχολικά θέματα δεν τάχ' αφήσει. Αφορμή για το σημερινό κάποια δημοσιεύματα που λένε πως φέτος οι μαθητές (κι οι εκπαιδευτικοί κατ' επέκταση) θα έχουν 18 μέρες διακοπές αντί για 15. Δεν ξέρω γιατί γίνεται τακτικά μια τέτοια προσπάθεια να μεγαλώσει ο αριθμός των σχολικών διακοπών. Για να βγουν 18 οι μέρες, γινόταν αναφορά πως τα σχολεία κλείνουν στις 23 Δεκέμβρη κι αυτή τη μέρα τη μέτραγαν μέσα στις μέρες των διακοπών. Όμως στις 23 τα σχολεία λειτουργούν. Μπορεί να γίνεται εκκλησιασμός, μπορεί να γίνεται κάποια γιορτή, μπορεί να γίνεται μάθημα ή συνδυασμός απ' αυτά, όμως τα σχολεία είναι ανοικτά. Οι διακοπές των Χριστουγέννων (για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αντίστοιχα υπάρχει και για την πρωτοβάθμια) σύμφωνα με το άρθρο 2 του ΠΔ 104 του 1979: "Διακοπαί Χριστουγέννων, από 24ης Δεκεμβρίου μέχρι και της 7ης Ιανουαρίου". Βέβαια όλα τα χρόνια εύρισκα συναδέλφους στα σχολεία που τους έκανε εντύπωση που στις 7 Γενάρη ήμασταν κλειστά. Και πράγματι, πριν από το 79 οι διακοπές ξεκινούσαν στις 23 και στις 7 (στη γιορτή μου) επιστρέφαμε. Όμως έχουν περάσει τόσο πολλά χρόνια από τότε που λίγοι είναι αυτοί που ήταν έστω μαθητές τότε. Πώς συνεχίζουν να έχουν ακόμα την εντύπωση πως ισχύουν τα παλιά, δεν ξέρω.

Οικοδόμοι παλικάρια

Το 1971 ο πατέρας μου ανέλαβε μια ακόμα οικοδομή. Κι αποφάσισε ν' αγοράσει (ξανά) μπετονιέρα. Βρήκε μια μεταχειρισμένη στη Γέρα και την πήρε. Κι εγώ ανέλαβα ο επίσημος χειριστής της. Στην αρχή να ρίχνω το νερό και το τσιμέντο και να την αδειάζω. Τότε ακόμα τα υλικά τα ρίχναμε με τον τενεκέ. Αργότερα τα απλοποιήσαμε τα πράγματα. Το αμμοχάλικο έπεφτε κατ' ευθείαν με το φτυάρι. Αφού το νερό ήταν συγκεκριμένο η ποσότητα που θάπεφτε μετά ήταν αυτή που έπρεπε.

Ο Τίβερης κι ο Δούναβης

Τι σχέση έχουν αυτά τα δυο ποτάμια; Μπορεί άμεσα καμία αλλά για μένα υπήρξε.
Είμαστε στα 1971. Μαθητής τότε της ΣΤ' δημοτικού στο Δημοτικό σχολείο Πλαγιάς. Μάθημα γεωγραφία, εκείνη τη χρονιά κάναμε της Ευρώπης. Το σημερινό μάθημα είναι τα ποτάμια της Ευρώπης. Ο δάσκαλος στέκεται κοντά στον πίνακα και κάνει μια ερώτηση για κάτι που δεν περιέχεται στο βιβλίο αλλά το είχε αναφέρει στην παράδοση: Ποιος ποταμός περνάει μέσα από την Ρώμη. Βουβαμάρα στην τάξη. Σηκώνω το χέρι, τόξερα, το θυμόμουνα που το είπε κι ήμουνα ο μόνος. Αλλά εκείνη τη μέρα είχε άλλες διαθέσεις ο δάσκαλος. Ρωτάει ονομαστικά έναν απ' τους πιο αδύνατους μαθητές. Σήκω πάνω, έλα εδώ, για πες μου. Η απάντηση αναμενόμενη. Δεν ξέρω. Φαπ πέφτει το χέρι στο ένα μάγουλο, φαπ στο άλλο, κάτσε εκεί δίπλα στον πίνακα. Ο επόμενος ή η επόμενη. Το αυτό. Και το πράγμα συνεχίζεται με μαθητές που παραδοσιακά έχουν καλύτερες επιδόσεις. Εγώ το χέρι μόνιμα πάνω, αλλά δεν με επιλέγει.

Βελτίωση οικογενειακών οικονομικών

Κι ενώ το 1967 τα πράγματα ήταν άγρια και μετακομίσαμε στη Μυτιλήνη το 1968 ήρθε με άλλες διαθέσεις. Τέλος Μάρτη φεύγουμε από τη Μυτιλήνη κι επιστρέφουμε στο χωριό. Κι αυτό γιατί οι δουλειές του πατέρα άρχισαν να πηγαίνουν καλά. Συνεταιρίστηκε με άλλον έναν οικοδόμο απ' το χωριό (τον Κρανίδα όπως ήταν γνωστός) για να δουλέψουν μαζί. Αγόρασαν ξύλα για καλουπώματα και μια μπετονιέρα και είχαν ήδη κλείσει να φτιάξουν μια οικοδομή, το σπίτι κάποιου που μόλις είχε γυρίσει από το Σουδάν. Ο συνεταιρισμός αυτός δεν κράτησε πολύ, ένα χρόνο μόνο αλλά τη χρονιά εκείνη έφτιαξαν 7 ή 8 οικοδομές, αριθμό ρεκόρ. Όταν λέμε οικοδομή την ξεκινούσαν απ' τα θεμέλια, σκελετός από μπετόν και χτίσιμο τούβλων. Τα υπόλοιπα άλλοι μάστορες.

Τα πούλια

Όταν μιλάμε για πούλια δεν μιλάμε για τα πούλια που έχει το τάβλι. Και δεν έχουν να κάνουν με κάτι αυστηρά προσωπικό αλλά είναι κάτι που συνηθιζόταν στο χωριό την εποχή που ήμουν μικρός. Πούλια ήταν κάτι μικρά κυλινδράκια ξύλινα που στην επιφάνειά τους είχαν σημειωμένον έναν αριθμό απ' το 1 μέχρι το 100. Τα είχαν μέσα σ' ένα μαύρο αδιαφανές σακούλι και το όλο σύστημα ήταν μια αυτοσχέδια λοταρία. Μια λοταρία που αυτός που είχα τα πούλια και σε προσκαλούσε να παίξεις μπορεί να έχανε απ' την πρώτη στιγμή ή μπορεί να κέρδιζε πάρα πολλά. Το έπαθλο ήταν συνήθως κάποιο κομμάτι κρέας ή κάνα καλό ψάρι, γενικά τρόφιμο αξίας. Το ψάρι δύσκολο γιατί πόσες ώρες μπορούσε να το διατηρήσει ο πούλιατζης (αυτός που είχε τα πούλια); Δεν ήταν δυνατόν να το δίνει με υποσχετική γιατί τι είδους και πόσο μεγάλο ψάρι θα ήταν; Έπρεπε να είναι ήδη ψαρεμένο αλλά το ψάρι δεν κρατάει για πολύ. Αντίθετα το κρέας μπορούσε να το έχει ο χασάπης και να σου λέει ο πούλιατζης τόσο κρέας απ' αυτό το είδος. Α, επίσης και κυνήγι θυμάμαι να παίζει στα έπαθλα.