Αστεγία

Κι όμως, έχω ζήσει την αστεγία. Το να μην έχεις πού να κοιμηθείς. Να μην έχεις σπίτι να μείνεις. Βέβαια σε καλές συνθήκες. Γιατί εγώ είχα πού να φάω. Τα πράγματά μου ήταν ασφαλισμένα. Η κατάσταση ήταν προσωρινή. Όμως μου έχει μείνει. Ήταν τον Σεπτέμβρη του 79. Που γυρίζοντας απ' το χωριό στο Πανεπιστήμιο μαθαίνω πως άλλαξαν τα πράγματα, η επιλογή των δικαιούχων δωματίων έγινε με βάση το ετήσιο ατομικό εισόδημα (δηλαδή το πόσο δήλωσε η οικογένεια διά τον αριθμό των μελών της) και πως το μέγιστο εισόδημα στο οποίο είχε δοθεί δωμάτιο ήταν οι 278 δραχμές, πολύ μακριά απ' τις 33.000 τις δικές μου. Βέβαια, πώς ήταν δυνατόν να ζει κάποιος με 278 δραχμές το χρόνο δεν το έμαθα ποτέ, εξάλλου κι οι δικές μου 33.000 ήταν σχηματικές, αυτές δήλωνε ο πατέρας μου ως εισόδημα απ' τις οικοδομικές εργασίες που έκανε (κι ήταν αυτές που είχε συναλλαγή με το δημόσιο γιατί απ' τον ιδιωτικό τομέα σιγά που δηλωνόταν κάτι). Κι έτσι έμεινα εκτός εστίας.

Είχα πάει νωρίς σχετικά στα Γιάννενα γιατί είχαμε εξεταστική και χρωστούσα μαθήματα. Και δεν είχα πού να μείνω. Τις πρώτες 3 - 4 μέρες πήγαινα και κοιμόμουνα στην εστία στο δωμάτιο που είχα την προηγούμενη χρονιά. Όταν παίρναμε δωμάτιο μας έδιναν και το κλειδί της πόρτας του. Εγώ έβγαζα κι ένα αντικλείδι για σιγουριά. Το καλοκαίρι στην παράδοση παρέδιδα το πρωτότυπο ενώ το άλλο το έδινα αργότερα στον καινούριο ένοικο. Οπότε είχα ακόμα το κλειδί του 331. Εφόσον δεν είχε δοθεί, έμπαινα το βράδυ και κοιμόμουν μέσα. Το πρωί, πριν τις επτά ξύπναγα και έφευγα γιατί ξεκίναγε η διαδικασία κλήρωσης των δωματίων στους νέους δικαιούχους. Κι όντως, μια μέρα το δωμάτιο δόθηκε. Αλλά δεν είχε δοθεί το προηγούμενο δωμάτιο του Ανέστη. Κατέφυγα σ' αυτό αλλά για μια δυο μέρες. Δόθηκε κι αυτό και τα περιθώρια είχαν στενέψει πολύ.

Με φιλοξένησε μια δυο βραδιές ο Γιάννης που είχα σπίτι στην Καλούτσιανη. Σ' ένα πλυσταριό στην ταράτσα. Αλλά η συγκατοίκηση δεν ήταν εύκολη. Κάτι δεν του πήγαινε καλά, εγώ δεν είχα μέρος για να διαβάσω αλλά παράλληλα δεν τον άφηνα κι αυτόν για να διαβάσει. Μου ζήτησε "ευγενικά" να μην ξαναπάω από κει (δηλαδή μου δήλωσε να μην ξαναπατήσω). Κατέφυγα σ' ένα χάνι που υπήρχε κι αυτό στην Καλούτσιανη (πάνω απ' το εστιατόριο ο Βράχος, απέναντι απ' το τζαμί). Σήμερα ίσως το έλεγαν χόστελ. Ήταν ένας χώρος με δωμάτια ή μάλλον θάλαμοι με κρεβάτια (6 ή 8 το καθένα αν θυμάμαι καλά). Κι ήταν θάλαμοι για άντρες και γυναίκες. Καθαριότητα στοιχειώδης. Βέβαια νέος ήμουν κι άντεχα, αλλά όχι και τόσο. Βλέπετε η διανυκτέρευση στοίχιζε 50 δραχμές αλλά απέκτησα και 50 (τουλάχιστον) τσιμπήματα από κοριούς και άλλα τέτοια ευγενή ζώα.

Έψαχνα για σπίτι. Μαζί με μένα κι ο Αντρέας που αποφασίσαμε να μείνουμε μαζί. Αλλά δεν βρίσκαμε. Κάτι βρέθηκε που όμως θα ήταν διαθέσιμο μετά από 10 μέρες γιατί έμεναν μέσα κάποιοι υποψήφιοι που έδιναν εξετάσεις για το πανεπιστήμιο (τότε οι εξετάσεις ήταν μόνο στις μεγάλες πόλεις και τέλος Αυγούστου - αρχές Σεπτέμβρη). Κι ο ίδιος ο Αντρέας ήταν στα Γιάννενα γιατί έδινε ο αδερφός του ο Κώστας. Κι είχε κανονίσει να φιλοξενηθεί απ' τον Βασίλη (της ΜΜΦ που λέγαμε). Είχαν έρθει ήδη αφού οι εξετάσεις είχαν ξεκινήσει. Κι έτσι κι αυτός ήταν χωρίς σπίτι, αλλά όχι άστεγος.

Τα πανηγύρια τάξερα μόνο θρησκευτικά. Και καλά υπήρχαν και δυο πάγκοι απέξω με παιχνίδια (συνήθως) κι έναν με χαλβά (πανηγυριώτικο, όχι απ’ αυτόν που ξέρετε). Όταν πήγα στα Γιάννενα έμαθα και το πανηγύρι – παζάρι που γινόταν το Σεπτέμβρη στη λίμνη. Και το έμαθα άγρια:

Στο παζάρι είχε πάγκο και το βιβλιοπωλείο του ΚΚΕ (ήταν στη Σαλαμάγκα, κάτω απ' τη γραμματεία του Πανεπιστημίου). Κάποιοι ήταν επιφορτισμένοι με την πώληση των βιβλίων κι όταν έκλεινε έπρεπε να μείνει κάποιος μέσα για περιφρούρηση, μην πάει κανείς και το βανδαλίσει, κλέψει κλπ. Την πρώτη μέρα που εγώ είχα κοιμηθεί στο χάνι κάποιος το είχε χρεωθεί. Το μαθαίνω οπότε προσφέρομαι να είμ' εγώ αυτός. Κι όχι για μια μέρα μόνο. Αλλά για κάθε βράδυ που θα υπήρχε η σχετική ανάγκη. Το τι ύπνο έκανα, άστα να πάνε. Αλλά βολεύτηκα ο άστεγος.

Μιας κι αναφέρθηκα για τα παζάρια να πω πως σε παζάρια – πανηγύρια (τέτοια, μια βδομάδα περίπου που δεν είχαν σχέση με αγίους αλλά γίνονταν στις αρχές του φθινοπώρου εμποροπανηγύρεις τα λένε) πήγαινα αργότερα, όταν ήμουνα στον Πύργο (στο Στρέφι) ή στο Διδυμότειχο ενώ έχω πετύχει και στην Πάτρα. Γενικά τα ξέρω στην ηπειρωτική Ελλάδα. Βέβαια, στις γιορτές αγίων στήνονται παζάρια (και στην Αθήνα και σε άλλα μέρη) αλλά αυτά είναι για δυο μέρες: την προηγούμενη κι ανήμερα της γιορτής (εξαιρείται η Αγιάσος αλλά κι άλλα μέρη με καλοκαιρινές Παναγίες που κρατάνε όλο το δεκαπενταύγουστο – αλλά και πάλι δεν στήνονται ολόκληρα απ’ την αρχή).