Τατόι - το βασιλικό, συνέχεια

Πολλά τα σχετικά με την βασιλική παρουσία στο κτήμα. Έτσι σήμερα συνεχίζω από κει που είχα μείνει στο προηγούμενο. Αλλά πριν προχωρήσω να παρουσιάσω έναν ξεχωριστό άνθρωπο που μας συνόδευε. Γιατί ο κύριος της φωτογραφίας έχει ιδιαίτερο λόγο να παρουσιαστεί ξεχωριστά. Ονομάζεται Κ. Μ. Σταματόπουλος, είναι ιστορικός και έχει ξοδέψει μεγάλο μέρος της ζωής του στη μελέτη της ιστορίας του κτήματος. Ξέρει το τι και το πώς για την κάθε γωνιά του, αν και κάποια κομμάτια από το αρχείο που έχει μελετήσει σήμερα δεν υπάρχει πια! Ήταν μαζί μας σ' όλη τη διαδρομή και παρακολουθούσε την ξενάγησή μας (που στηριζόταν στα στοιχεία που ο ίδιος έχει μαζέψει και τα έχει παρουσιάσει σε δυο βιβλία - ένα δίτομο "Το Χρονικό του Τατοΐου" κι ένα πιο σύντομο, το "Τατόι: Περιήγηση στον χρόνο και τον χώρο". Ας αναφέρω εδώ και τον πρόεδρο του ΟΑΝΑΠ Θέσπις του δήμου Διονύσου (που οργάνωσε τη βόλτα μας) κι ήταν κι αυτός εκεί.

Αυτό που βλέπουμε στις φωτογραφίες είναι μια τεχνητή σπηλιά. Ακριβώς κάτω απ' την αυλή του παλατιού. Φτιαγμένη για να κάνουν τα μαθήματά τους (εννοείται "ιδιαίτερα") οι βασιλόπαιδες. Να θυμίσω πως το Τατόι το χρησιμοποιούσαν τα καλοκαίρια, άρα χρειαζόντουσαν μια δροσιά για κείνη την ώρα. Και για παραπάνω δροσιά είχαν και μια γούρνα που έπεφτε νεράκι και βοηθούσε.Μπροστά υπήρχε ο κισσός που βέβαια (γνωστή ιστορία) αφού κανένας δεν τον κόβει, έχει θεριέψει και μάλλον κλείνει την είσοδο της σπηλιάς.

Στην κουπαστή της γούρνας (που είναι μαρμάρινη και προφανώς θα είχε και τίποτα ψαράκια κλπ μέσα, όχι μόνο να βοηθάει στη δροσιά αλλά να έχει και διακοσμητική χρήση) κάποιος απ' τους τσολιάδες της φρουράς άφησε το αποτύπωμά του. Μπροστά απ' την σπηλιά εν τω μεταξύ, φτιάχτηκε μια τεράστια πισίνα που πιάνει ολόκληρη σχεδόν την πεζούλα. Κι αυτή ρημάζει, αν και, δεν είναι και τίποτα το ιδιαίτερο. Η πρόταση των "φίλων του κτήματος" είναι να μπαζωθεί, έτσι κι αλλιώς μια πισίνα δεν έχει λόγο ύπαρξης εκεί πέρα. Το πολύ να έμενε ένα συντριβάνι, αλλά αφού δεν υπάρχει συντριβάνι να το φτιάξει κανείς τώρα; Μάλλον δεν στέκει.

Η πεζούλα στην άκρη της, δίπλα στην πισίνα, προφυλασσόταν από μαρμάρινα κάγκελα. Στα πλαίσια της εγκατάλειψης, έχουν σπάει πολλά. Ίσως και να έχουν παρθεί από επιτήδειους. Μάλιστα, ένα κολονάκι έχει σπάσει τις τελευταίες μέρες, όπως φαίνεται απ' το γεγονός πως η τομή είναι πεντακάθαρη και γυαλιστερή.

Το τμήμα των ανακτόρων χωριζόταν κάπως από το υπόλοιπο κτήμα. Υπήρχε μια περίφραξη και μια πύλη. Τρίφυλλη η πύλη, τώρα έχουν μείνει μόνο τα δυο φύλλα. Δίπλα στην πύλη υπήρχε το φυλάκιο της φρουράς (κι απ' τα λίγα που είναι συντηρημένα). Με τη χαρακτηριστική οξύκορφη στέγη (οι αρχιτέκτονες μιμήθηκαν τις αλπικές στέγες - ή και τις δανέζικες, αφού έτσι ξέρανε). Δίπλα στην πύλη στεκόταν ένα τσολιάς (όπως και στην Αθήνα, στην Ηρώδου Αττικού), εκεί που στη φωτογραφία στέκεται ο ξεναγός μας κος Κουτσαβλής.

Απ' την περίφραξη μεγάλο μέρος έχει εξαφανιστεί. Ήταν κάπου 500 - 600 μέτρα, λέει. Τώρα δεν έχουν μείνει παρά καμιά πενηνταριά μόνο. Τα υπόλοιπα κατέληξαν να πουληθούνε για παλιοσίδερα (άγνωστο από ποιους). Ένα κομμάτι, στέκεται παρατημένο λίγο παραδίπλα μέχρι να το μαζέψουν κι αυτό (και να το πουλήσουν). Ε, όλο και θα μείνει κάποιο κομμάτι για να χρησιμοποιηθεί για μοντέλο, αν πει κάποιος να φροντίσει να κάνει αποκατάσταση!

Όταν φτιάχτηκε το Τατόι από τον Γεώργιο (Χριστιανό, Γουλιέλμο κλπ) μπήκε το σήμα του βασιλιά που σχηματιζόταν από τα αρχικά κάποιων απ' τα ονόματά του (δυο Γ που φτιάχνουν ένα Χ) και μια κορώνα από πάνω. Λιτό θα το χαρακτήριζα, συνήθως έχει πολύ περισσότερες φιοριτούρες. Το σήμα αυτό έμπαινε σε όλα τα βασιλικά σκεύη: από τα σερβίτσια και τα φλιτζάνια κλπ μέχρι πάνω από πόρτες ή σ' αυτά τα κασπώ. Που είναι άσπρο εμαγιέ (άσχετα αν αυτό δεν πολυφαίνεται, αφού το άσπρο έχει γίνει γκρίζο από τη σκόνη και την υγρασία).

Το βασιλικό σήμα αποτέλεσε κάποια στιγμή και στόχος σκοποβολής, την εποχή του εμφύλιου λέγεται. Απ' ότι φαίνεται, καλά σκόπευε αυτός που έριχνε τότε. Μόνο μια του ξέφυγε λίγο.

Και πάμε σε μια άλλη περιοχή του κτήματος, τους βασιλικούς τάφους. Μιας και το κτήμα ήταν αρκετά μεγάλο, διαλέχτηκε μια γωνιά του, στο Παλαιόκαστρο (υπάρχουν ίχνη από αρχαία οχύρωση, μάλλον των Σπαρτιατών!), χτίστηκε μια εκκλησία (η δεύτερη του κτήματος, η πρώτη ήταν ο προφήτης Ηλίας, σχετικά κοντά στο παλάτι, που όμως κάηκε) και γύρω της απλώθηκαν οι βασιλικοί τάφοι. Στην επίσκεψή μας αυτή, ήταν η πρώτη φορά που φτάσαμε μέχρις εκεί. Κι αν δεν είχαμε τον ξεναγό μαζί μας, σιγά που θα καταφέρναμε να τους βρούμε όλους. Είναι ξαπλωμένοι σε μεγάλη έκταση, σε αρκετή απόσταση ο ένας από τον άλλον ή έστω η μια ομάδα από την άλλη. Η εκκλησία είναι -τι έκπληξη- κι αυτή εγκαταλειμμένη, η πόρτα της σπασμένη και μπαλωμένη όπως όπως με κομμάτια μελαμίνη, αλλά τουλάχιστον ακόμα μπορεί να κλειδώνει, ελπίζω μέσα (που δεν την είδαμε) να κρατιέται κάπως.

Στην κορυφή της στη μέση του σταυρού του τρούλου, μια καταπληκτική κρυστάλλινη σφαίρα και μπροστά οι τάφοι της αρχικής οικογένειας: Γεώργιος, Όλγα και κάποιοι πρίγκιπες, 5 - 6 τάφοι συνολικά.

Οι περισσότεροι τάφοι είναι λιτοί, ένα κομμάτι ολόλευκο πεντελικό μάρμαρο και πάνω γραμμένο ποιος είναι θαμμένος εκεί. Τα γράμματα είναι γεμισμένα με μολύβι, έτσι ώστε να φαίνονται πιο έντονα, μαύρα πάνω στο λευκό. Κάτω από το όνομα (που είναι στα ελληνικά) έχει τον τίτλο στα ελληνικά (βασιλιάς, βασίλισσα, πρίγκηπας κλπ) τον αντίστοιχο δανέζικο τίτλο (αφού ο Γεώργιος ήταν πρίγκηπας της Δανίας, όλοι είχαν τον αντίστοιχο τίτλο) και μιας και οι βασιλικές οικογένειες παντρεύονται μεταξύ τους ή τουλάχιστον με ευγενείς (αλλιώς οι γάμοι χαρακτηρίζονται "μοργανατικοί" και οι άρχοντες χάνουν τα αξιώματά τους), οι γυναίκες έχουν και τον τίτλο που είχαν στην πατρίδα τους γραμμένο στη δική τους γλώσσα. Για παράδειγμα, στην Όλγα αναγράφεται "Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσικής Αυλής". Ειδική αναφορά στους θαμμένους εδώ θα κάνω στη Μαρία Βοναπάρτη. Δηλαδή για την ακρίβεια στο Τατόι βρίσκονται οι στάχτες της. Ψυχαναλύτρια, που βοήθησε τον Φρόιντ να διαφύγει απ' τη Ναζιστική Αυστρία, είχε παντρευτεί τον πρίγκηπα Γεώργιο (γιο του βασιλιά Γεωργίου του Α' και θείο του βασιλιά Γεωργίου του Β', αυτόν που έκανε ύπατος αρμοστής της Κρητικής Πολιτείας, με τόσα όμοια ονόματα μέσα στην οικογένεια πάντα μπερδευόμουνα για το ποιος ήταν αυτός).

Μια ακόμα ομάδα τάφων. Από μακρυά νόμιζα πως πρόκειται για μια ακόμα εκκλησία όμως είναι κάτι σαν μαυσωλείο (έστω κι όχι πλήρως τελειωμένο, χώρια πως κάποια μάρμαρα αρχίζουν να εξαφανίζονται). Εδώ είναι θαμμένοι ο Κωνσταντίνος ο Α', η γυναίκα του Σοφία κι ο γιος τους Αλέξανδρος (αυτός που πέθανε απ' το δάγκωμα μιας μαϊμούς) που έγινε βασιλιάς με τη συγκατάθεση του Κωνσταντίνου όταν αυτός βρέθηκε στην εξορία στα χρόνια του "εθνικού διχασμού". Όμως δεν είχε παραιτηθεί επίσημα έτσι στον τάφο του δεν γράφει πως ήταν βασιλιάς αλλά πως "βασίλεψε αντί του πατρός του"! Δεν του το συγχώρησε η οικογένεια (χώρια που παντρεύτηκε και κοινή θνητή, την Ασπασία Μάνου, αλλά η κόρη τους θεωρήθηκε βασιλοκόρη και κάποια στιγμή έγινε βασίλισσα της Σερβίας).

Αρκετά με τους βασιλιάδες. Εδώ σταματάνε τα σχετικά μ' αυτούς, αλλά όχι και με το Τατόι. Έχουμε ακόμα μια συνέχεια, στο επόμενο :)