Τατόι - το βασιλικό

Όπως έγραφα και στο προηγούμενο σημείωμα, το Τατόι υπήρξε βασιλικό κτήμα. Άρα έχει διάφορα κατάλοιπα από τη βασιλική παρουσία. Βέβαια, δεν είναι τα εντυπωσιακά παλάτια που συνάντησα στη Γερμανία. Και πολύ περισσότερο που σήμερα είναι μετά από 40 - 45 χρόνια εγκατάλειψης. Στην παραπάνω φωτογραφία είναι το καθαυτό παλάτι, εκεί δηλαδή που μένανε οι βασιλιάδες. Πρώτη φορά το είχε δει τη δεκαετία του 80. Είναι αρκετά καλοδιατηρημένο ακόμα, το μόνο απ' όλα. Με τις σημερινές φωτογραφίες, μάλλον θα μελαγχολήσουμε αφού αυτό που θα δείξω είναι τι υπάρχει αλλά και πόση καταστροφή έχει γίνει.

Θα ακολουθήσω τη διαδρομή που ακολουθήσαμε με τον ξεναγό μας, τον κο Κουτσαβλή που έλεγα. Για όποιον θέλει ένα χάρτη της περιοχής, υπάρχει διαθέσιμος στους φίλους του κτήματος. Έναν παρόμοιο μας έδωσαν στην αρχή της ξενάγησης, μόνο που στον τυπωμένο υπήρχε και υπόμνημα που έλεγε ποια κτίρια ήταν τι. Τα παραπάνω για παράδειγμα ήταν τα σπίτια των κηπουρών. Βρίσκονται λίγο πάνω από την πύλη (εκεί που λέει "Βουρλιώτες"). Είναι τρία σπιτάκια, διαλυμένα και τα τρία. Τους έχουν φύγει οι σκεπές, κι από και πέρα είναι πανεύκολο να πέσουν όλα. Το ένα είναι ουσιαστικά ένας σωρός από μπάζα. Στα άλλα προς το παρόν στέκουν οι εξωτερικοί τοίχοι. Μέσα υπάρχουν γκράφιτι (μα πώς γίνονται αφού και η αστυνομία κάνει περιπολίες και την νύχτα απαγορεύεται η κυκλοφορία;). Το θέμα είναι πως στο ένα η σκάλα που οδηγούσε στο πάνω πάτωμα υπήρχε και μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μέχρι και πριν 5 - 6 χρόνια.

Τα κτίρια όλα είναι από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το χτίσιμό τους ξεκίνησε στη δεκαετία του 1870, όταν το κτήμα πέρασε στα χέρια του τότε βασιλιά Γεωργίου (Χριστιανού - Γουλιέλμου κλπ). Έτσι είναι χτισμένα με πέτρα και χωρίς τσιμέντο. Μπετά δεν έχουν (άρα ακόμα πιο εύκολα καταρρέουν). Για δοκάρια έχουν ξύλα, τόσο στη στέγη όσο και μέσα στους τοίχους. Δοκάρια που συγκρατιούνται μεταξύ τους με τεράστιες βίδες!

Από την ξενάγηση. Οι επισκέπτες ακούμε την περιγραφή του κου Κουτσαβλή, που οφείλω να πω πως επί 5 ώρες και βάλε δεν σταμάτησε και δεν κουράστηκε να μας εξηγεί ό,τι βλέπαμε κι ό,τι τον ρωτάγαμε. Στην πρώτη φωτογραφία είναι το υπασπιστήριο (που η σκεπή του έχει ευτυχώς αποκατασταθεί, αλλά κάτι παράθυρα που χάσκουνε, πολύ τα φοβάμαι). Δεν φαίνεται τόσο, γιατί είναι κρυμμένο μέσα στην πρασινάδα. Η φύση που κάποτε εδώ ήταν τελείως χέρσα και κάποια στιγμή φυτεύτηκε, όταν αφέθηκε χωρίς έλεγχο οργίασε. Και κανένας δεν φροντίζει να την τιθασεύσει. Ένα πρόβλημα που θα το δούμε πολλές φορές ακόμα. Στην άλλη φωτογραφία, καθόμαστε σ' ότι έχει απομείνει από το πρώτο ανάκτορο. Που κάηκε στα 1916. Παρόλ' αυτά έχουν μείνει κάποιες πέτρες από τη βάση του και κάμποσα κεραμίδια, που όμως δεν χρησιμοποιούνται στις όποιες αποκαταστάσεις. Μπαίνουν ολοκαίνουρια κι η διαφορά φαίνεται.

Άποψη του παλατιού. Το πρώτο που λέγαμε, χτίστηκε το 1874 σε σχέδια του Τσίλερ, που πολλά έργα του στολίζουν την πρωτεύουσα και όχι μόνο. Όμως ο Γεώργιος δεν ήταν σαν τον Λουδοβίκο της Βαυαρίας (τον ανηψιό του Όθωνα που γέμισε τη Βαυαρία με πανάκριβα και βαριά παλάτια). Ο Τσίλερ δεν το χάρηκε ούτε κι ο βασιλιάς. Έτσι, δέκα χρόνια αργότερα, ξεκινάει το επόμενο που το αναλαμβάνει Έλληνας αρχιτέκτονας (Μπούκης τούνομα) που τον έστειλαν και στη Ρωσία, πατρίδα της βασίλισσας Όλγας, να δει μια έπαυλη που τους άρεσε και να φτιάξει κάτι αντίστοιχο, κάτι που έγινε. Το συγκεκριμένο μπαλκόνι είναι απ' τα τμήματα που δεν έχουν αλλοιωθεί με παρεμβάσεις κι έτσι τόσο τα κάγκελα όσο και τα μαρμάρινα φουρούσια του είναι τα αρχικά,

Το παλάτι κάποτε είχε κήπο κι οι κήποι του είχαν αγάλματα. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα απ' τα δύο. Ο κήπος είναι γεμάτος αγριόχορτα (εδώ πνιγμένο στην πρασινάδα είναι και το ίδιο το παλάτι, πίσω απ' αυτούς τους κισσούς για παράδειγμα ήταν το γραφείο του βασιλιά) ενώ τα αγάλματα έκαναν φτερά και εξαφανίστηκαν. Μόνο ένα τη γλύτωσε, αυτό του μπρούτζινου Κοζάκου που πάει έφιππος στο κυνήγι.

Μιας και όλ' αυτά έχουν κηρυχθεί νεώτερα μνημεία έχουν ξεκινήσει και έργα για να σωθεί ότι μπορεί. Ο προϋπολογισμός είναι στο 1,2 εκ. ευρώ, προφανώς πολύ λίγα για όσα χρειάζονται να γίνουν. Προς το παρόν γίνεται προσπάθεια να σωθούν τα κινητά που υπάρχουν στα ακίνητα μέσα. Έχουν εγκατασταθεί κοντέινερ δίπλα στο παλάτι κι οι συντηρητές προσπαθούν όσο μπορούν.

Ένα μέρος απ' τα λεφτά δόθηκαν και για την εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης του χώρου (ελπίζω να φανούν αποτελεσματικά και να σταματήσουν κάποτε οι απώλειες, αν και, ποτέ δεν συμπάθησα τον μεγάλο αδερφό) και για συστήματα πυρόσβεσης. Σίγουρα απαραίτητα για κάθε ενδεχόμενο - αχρείαστα να είναι, αλλά καλό είναι να υπάρχουν. Η ένστασή μου; μάλλον θα μπορούσαν να τοποθετηθούν κάπως πιο διακριτικά.

Και τα κεραμίδια που λέγαμε. Είναι σε ένα κτίριο ακριβώς δίπλα στο παλάτι, εκεί που στεγάζονταν τα μαγειρεία. Τα φαγητά φτιάχνονταν σε άλλο χώρο και με υπόγεια μεταφορά (γι' αυτό και το άνοιγμα για εξαερισμό και φωτισμό του διαδρόμου). Το κτίριο αναστηλώθηκε και συντηρήθηκε για να χρησιμοποιηθεί για αποθήκη των αντικειμένων που έχουν συντηρηθεί. Ένα ξερό δέντρο κάποια στιγμή έπεσε με τον αέρα κι η (συντηρημένη) στέγη καταστράφηκε και χρειάστηκε να επισκευαστεί και πάλι. Η διαφορά στο κεραμίδι είναι εμφανής. Και καλά, δεν έγινε κάποια διαδικασία παλαίωσης. Τα κεραμίδια απ' το παλιό παλάτι που είδαμε προηγούμενα, γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν; Αλλά τι ρωτάω τώρα. Εδώ το γεγονός του πεσίματος του δέντρου δεν έγινε μάθημα. Απ' την άλλη μεριά του κτιρίου στέκεται ένα κατάξερο δέντρο (φαίνεται κι αυτό στη φωτογραφία). Δεν θα πέσει; Αλλά το Δασαρχείο δεν κάνει τίποτα. (Ένα πρόβλημα είναι και αυτό: ότι δηλ. πολλές διαφορετικές υπηρεσίες του δημοσίου είναι υπεύθυνες για το κτήμα και δεν υπάρχει ένας φορέας; συντονιστής; δεν ξέρω τι θα μπορούσε να υπάρχει, αλλά που θα φρόντιζε να γίνονται όλες οι άμεσα απαραίτητες εργασίες).

Πολλά μαζεύτηκαν. Ας κλείσω εδώ για σήμερα και να συνεχίσω στο επόμενο. Και τι καλύτερο για κλείσιμο από ένα κατάκλειστο (σφραγισμένο για την ακρίβεια) παράθυρο (αυτό είν' απ' το παλάτι, υπάρχουν κάνα δυο κτίρια ακόμα που είναι σφραγισμένα, τα άλλα από το '67 και δεν είναι γνωστό τι ακριβώς υπάρχει μέσα:) αν είναι δυνατόν). Για να προστατευτούν αυτά που βρίσκονται μέσα. Πόσο αποτελεσματικό είναι θα φανεί όταν γίνει η αποσφράγιση.