Για τα πανηγύρια

Τα πανηγύρια στο χωρίο είχαν πάντα κάτι το ξεχωριστό. Και έχουν ακόμα δηλαδή. Ο κόσμος που πάει στην εκκλησία που γιορτάζει είναι πολύ περισσότερος από τις απλές λειτουργίες, μετακινείται αρκετά για να πάει μέχρις εκεί. Κι αν είναι ένα ξωκκλήσι, έχει κι αυτό το δικό του κοινό. Παλιότερα μετά την λειτουργία όλο και στηνόταν κάνας χορός σε καφενείο που υπήρχε ή που στηνόταν ειδικά για την περίσταση ενώ σήμερα συνήθως ο καθένας παίρνει την παρέα του, μπαίνει στ' αυτοκίνητο και φεύγει. Θυμάμαι ένα καλοκαίρι που είχα βρεθεί στα ξαδέρφια μου στον Κάστελο κι εκεί υπάρχει εκκλησάκι της Σωτήρας. Κι εγώ έτυχε να είμαι εκείνες τις μέρες (ή μπορεί να πήγα κι επίτηδες), 6 Αυγούστου για όποιον δεν ξέρει είναι το πανηγύρι. Κι είχαν φτιαχτεί δυο χώροι - καφενεία που είχαν μεζέδες αλλά και μουσική.

Νυχτερινή επίσκεψη σε νεκροταφείο

Όπως έλεγα παλιότερα, την εποχή που ήμασταν μαθητές ήταν μόδα η βόλτα πάνω κάτω στα περισσότερα μέρη (πολλές φορές λεγόταν και νυφοπάζαρο :) ) και πως κάτι παρόμοιο υπήρχε και στο χωριό (στο δρόμο κοντά στο διπλανό, για να μην μπορούν να περάσουν τ' αυτοκίνητα και να βλαστημάνε). Όταν δεν είχαμε διαβάσματα κι ο καιρός ήταν καλός μαζευόμασταν η παρέα (συμμαθητές βασικά) και αρχίζαμε το περπάτημα. Ερχόντουσαν πολλές φορές κι άλλοι απ' το Πλωμάρι μιας και υπήρχε κάτι σαν άσυλο: Γενικά οι κυκλοφορία από μια ώρα και μετά ήταν απαγορευμένη για τους μαθητές. Στο χωριό μένανε δυο καθηγητές που θα μπορούσαν να μας ελέγξουν. Αλλά μας είχαν πει πως αυτοί κάνουν τη βόλτα τους (αρκετά μακρινή μάλιστα) γύρω στις 6 - 7 τ' απόγεμα και μετά είναι στο καφενείο στο χωριό ο ένας και στο σπίτι του ο άλλος. Άρα εμείς μπορούσαμε να κυκλοφορούμε αφού αυτοί θα είχαν αποσυρθεί! (Αλλ' αυτά τάχω ξαναγράψει).

Εκδρομές στο νησί

Βασικά, δεν είναι εκδρομή αυτή. Στον Άγιο Ισίδωρο είμαστε, στην παραλία που κατεβαίνουμε για μπάνιο από το χωριό. Αλλά τόσο σπάνιο να υπάρχει τέτοια χαλαρή φωτογραφία τότε.

Την εποχή εκείνη, τις δεκαετίες του 60 και του 70 οι εκδρομές δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Ειδικά στα χωριά. Στις πόλεις υπήρχε η ανάγκη απομάκρυνσης κι έτσι κάποιες εκδρομές γίνονταν. Στα χωριά, εκδρομή ήταν να πάρεις το γάιδαρο και να πας στο ξωκκλήσι που γιόρταζε. Άρα το να πας σ' άλλο χωριό πιο μακρινό πάνω στο νησί, ήταν κάτι το εξωτικό. Από τις τακτικές εκδρομές σε ξωκκλήσια ήταν στην Αγία Παρασκευή στον Καρυώνα που η οικογένεια τη θεωρούσε προστάτιδά της κι εκεί πηγαίναμε στην καρότσα κάποιου τρίκυκλου (δεν πρόλαβα με ζώα). Επίσης, ο παππούς μου έκανε προσκυνηματική εκδρομή στον Πλακάδο της Γέρας όπου η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Βλάση που είναι ειδικός στ' αυτιά (και μας έκανε εντύπωση πως όταν πήγαμε να πιούμε από μια βρύση που δεν είχε πια νερό, μια γειτόνισσα μας είδε κι όχι μόνο μας ενημέρωσε πως την κλείσανε αλλά και μας έφερε μια κανάτα με νερό να πιούμε - κάτι τέτοιο στο χωριό μου ήταν αδιανόητο). Οπότε και μια επίσκεψη στη Μυτιλήνη για δουλειές ήταν μεγάλη υπόθεση. Όσο δε για μένα που πήγα και στην Αθήνα για γιατρούς, ήταν κάτι το μαγευτικό.

Κληρονομικές διαφωνίες

Τα κληρονομικά πάντα είναι ένας μεγάλος μπελάς. Αν μεν υπάρχει μοναδικός κληρονόμος (ή περίπου - παιδί και γονιός με καλές σχέσεις) δεν τίθεται θέμα. Αποφασίζει ο ίδιος τι θα κάνει (συνήθως να αποδεχτεί την κληρονομιά, σπάνιες οι περιπτώσεις που υπάρχει αποποίηση). Αν όμως οι κληρονόμοι είναι περισσότεροι ξεκινούν τα προβλήματα. Από τα πιο απλά (πώς θα γίνει η διανομή ώστε κανείς να μην αισθάνεται ριγμένος) ως τα πιο σύνθετα (γιατί ο ένας πήρε αυτά κι ο άλλος εκείνα) που μπορεί να φτάσουν από κακές σχέσεις μέχρι τα δικαστήρια (και πάλι καλά, γιατί πολλά έχουν καταλήξει σε σκοτωμούς). Κι η οικογένειά μου δεν απέφυγε τέτοιες καταστάσεις κι έτσι εγώ φρόντισα ό,τι έχω να τα μοιράσω από τώρα με κοινή τους συμφωνία!

Στο λιομάζωμα

Σκαρφαλωμένος ραβδίζω

Μετά τις σχέσεις με τα ζώα σειρά έχουν οι υπόλοιπες αγροτικές εργασίες, δηλαδή για το πώς (και πόσο) ασχολήθηκα με το λιομάζωμα μιας και άλλες δουλειές (καθαρίσματα, κλαδέματα κλπ) δεν προλάβαινα, ήμουν στο σχολείο. Πρέπει νάμουν κάπου τεσσάρων χρονών όταν άρχισαν να με παίρνουν μαζί τους. Είχα βέβαια το πλεονέκτημα να είμαι καβάλα είτε μόνος μου, είτε στην αγκαλιά αυτουνού που ήταν η σειρά του να καβαλικέψει (τις εποχές που είχαμε ένα γάιδαρο μόνο η καβάλα ήταν εναλλάξ στον πηγαιμό ενώ στο γυρισμό το ζώο ήταν φορτωμένο με τις ελιές - αυτή ήταν η κύρια χρησιμότητά του - οπότε οι άνθρωποι ακολουθούσαν πεζοί). Μάζευα σ' ένα μικρό καλαθάκι - έπρεπε να το βλέπω πως γεμίζει κάποια στιγμή. Τώρα, πόσες μάζευα και πόσες τσαλαπάταγα είν' άλλο θέμα. Πιο πολλή η ζημιά αλλά έλα που έπρεπε να πηγαίνω μαζί με τους γονείς μου γιατί πού να μ' αφήσουν στο χωριό μόνο μου.

Τα γαϊδορομούλαρα

Όπως έλεγα, λοιπόν, αφού βελτιώθηκαν τα οικονομικά της οικογένειας κι αποκτήσαμε μεγάλο στάβλο, πλήθυναν και τα ζώα που είχαμε. Και τα ζώα χρειάζονται φαγητό. Και καλά όταν δεν μπορούν να βρουν μόνα τους, να τους δώσεις έτοιμο, τον περισσότερο καιρό όμως μια χαρά μπορούν να βρουν να φάνε στα κτήματα (τα χωράφια με τις ελιές). Όμως πρέπει και να τα επιβλέπεις κι έτσι τα κτήματα που προσφέρονται για κάτι τέτοιο πρέπει να είναι προσβάσιμα. Σήμερα, με το δίκτυο των αγροτικών δρόμων που έχει ανοιχτεί και το πλήθος των αυτοκινήτων, η απόσταση από το χωριό δεν είναι θέμα. Όμως για την εποχή που συζητάμε (αρχές δεκαετίας του 70) μόνο τα κοντινά κτήματα ήταν πρόσφορα για να βάλεις τα ζώα να βοσκήσουν. Κι έπρεπε να έχουν και κάποιο μέγεθος ώστε να τους φτάνει το χορτάρι. Αλλά επίσης χρειαζόταν να είναι περιφραγμένα ώστε να μην τα ψάχνεις πού πήγαν (τα περιφραγμένα τα κτήματα τα λέμε σωθύρια - φαντάζομαι έτσι είναι η ορθογραφία τους).

Σχολικές διακοπές

Ναι μεν από τα σχολεία έφυγα αλλά τα σχολικά θέματα δεν τάχ' αφήσει. Αφορμή για το σημερινό κάποια δημοσιεύματα που λένε πως φέτος οι μαθητές (κι οι εκπαιδευτικοί κατ' επέκταση) θα έχουν 18 μέρες διακοπές αντί για 15. Δεν ξέρω γιατί γίνεται τακτικά μια τέτοια προσπάθεια να μεγαλώσει ο αριθμός των σχολικών διακοπών. Για να βγουν 18 οι μέρες, γινόταν αναφορά πως τα σχολεία κλείνουν στις 23 Δεκέμβρη κι αυτή τη μέρα τη μέτραγαν μέσα στις μέρες των διακοπών. Όμως στις 23 τα σχολεία λειτουργούν. Μπορεί να γίνεται εκκλησιασμός, μπορεί να γίνεται κάποια γιορτή, μπορεί να γίνεται μάθημα ή συνδυασμός απ' αυτά, όμως τα σχολεία είναι ανοικτά. Οι διακοπές των Χριστουγέννων (για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αντίστοιχα υπάρχει και για την πρωτοβάθμια) σύμφωνα με το άρθρο 2 του ΠΔ 104 του 1979: "Διακοπαί Χριστουγέννων, από 24ης Δεκεμβρίου μέχρι και της 7ης Ιανουαρίου". Βέβαια όλα τα χρόνια εύρισκα συναδέλφους στα σχολεία που τους έκανε εντύπωση που στις 7 Γενάρη ήμασταν κλειστά. Και πράγματι, πριν από το 79 οι διακοπές ξεκινούσαν στις 23 και στις 7 (στη γιορτή μου) επιστρέφαμε. Όμως έχουν περάσει τόσο πολλά χρόνια από τότε που λίγοι είναι αυτοί που ήταν έστω μαθητές τότε. Πώς συνεχίζουν να έχουν ακόμα την εντύπωση πως ισχύουν τα παλιά, δεν ξέρω.