Αναμνήσεις, 1967

Την περασμένη Κυριακή έγινε μια επετειακή εκδήλωση με αφορμή την 48η επέτειο απ' το πραξικόπημα του 1967, Η εκδήλωση ήταν μια βόλτα στους τόπους κράτησης που υπάρχουν στο δήμο μας. Το στρατόπεδο Διονύσου που ήταν η πρώτη στάση, δεν υπάρχει πια. Εκεί ήταν το 501 τάγμα πεζοναυτών. Σήμερα είδαμε πού περίπου ήτανε,. Σήμερα στη θέση του υπάρχουν ένα κλειστό γυμναστήριο, ένα γήπεδο, ο χώρος που ΘΑ χτιστεί το λύκειο Διονύσου, ένα κομμάτι που έχει γίνει δάσος και μπόλικες βίλες. Το μόνο που υπάρχει απ' τα παλιά είν' ένα κτίριο που πρέπει να ήταν το ΚΨΜ (ας πούμε το κυλικείο :) για τους αμύητους στα στρατιωτικά).

Το ξενοδοχείο "Πευκάκια" που κρατήθηκαν δεξιοί αξιωματικοί (όπως ο Τζανετάκης που παραιτήθηκε στις 22/4/1967) σήμερα έχει αλλάξει χαρακτήρα και όνομα. "Αναστάζια" το λένε και θαρρώ πως φαίνεται πού στοχεύει.

Καταλήξαμε στο στρατόπεδο Μπογιατίου. Αυτό υπάρχει ακόμα, δίπλα στην Εθνική οδό. Βέβαια, κι εκεί δεν υπάρχουν τα ίχνη απ' το φοβερό τόπο κράτησης. Απλά υπάρχει στρατόπεδο. Εκεί μας περίμενε ο διοικητής του στρατοπέδου και μας φιλοξένησε.

Σ' όλους τους τόπους που επισκεφτήκαμε έγινε μια παρουσίαση του τόπου από ιστορικό αλλά και ακούστηκαν μαρτυρίες από ανθρώπους που "φιλοξενήθηκαν" εκεί την εποχή εκείνη. Ανάμεσά τους και κάποιος που τότε ήταν υπαξιωματικός σε αρματαγωγό τις μέρες του πραξικοπήματος. Κι είπε πως έκαναν το δρομολόγιο Λιτόχωρο - Θεσσαλονίκη - Καβάλα - Αλεξανδρούπολη - Μυτιλήνη με άγνωστο προορισμό, που τελικά ήταν τα Γιούρα. Κι εκεί πάνω θυμήθηκα.

Ήμουν μικρός το 67. 8 χρονών, άκλειστα. Τι έγινε στις 21 του Απρίλη δεν πήρα χαμπάρι. Πού να φτάσει ο απόηχος στο χωριό. Αντίθετα το Δεκέμβρη το κίνημα του βασιλιά το κατάλαβα. Είχαμε μετακομίσει στη Μυτιλήνη οπότε εκεί φάνηκε. Μας έδιωξαν απ' το σχολείο, απαγόρευση κυκλοφορίας, τα θυμάμαι.

Όμως, θυμάμαι πολύ καλά τα γεγονότα μια βδομάδα μετά. την 21η. Μ. Πέμπτη ή Μ. Παρασκευή. Είχαμε γυρίσει με τη μάνα μου απ' την εκκλησία και περιμέναμε να έρθει κι ο πατέρας μου από το καφενείο. Καθυστερούσε. Αλλά αντί για τον πατέρα μου έρχεται ο παππούς μου. Ασυνήθιστο γεγονός. Ανοίγει την πόρτα και φωνάζει τη μάνα μου να κατέβει (το σπίτι ήταν - και είναι - δίπατο, ισόγειο και πρώτος δηλ, στο ισόγειο οι αποθήκες και το πάνω που μέναμε). Κατεβαίνει εκείνη ενώ εγώ στέκομαι στο πάνω μέρος της σκάλας με τις πιτζάμες, έτοιμος για ύπνο. "Ε, Μαρία, πήραν το Δούκα" ήταν η πρώτη κουβέντα που είπε κι ακόμα ηχεί στ' αυτιά μου.

Τα υπόλοιπα που είπε δεν τα θυμάμαι ακριβώς. Αλλά η ουσία ήταν πως η χωροφυλακή (έτσι κι αλλιώς αστυνομία τη λέγαμε, διάκριση δεν κάναμε) είχε έρθει στο χωριό και πήρε τον πατέρα μου κι ακόμα έναν, τον Μανώλη τον Πασινιό. Άγνωστο τι θα γινότανε στη συνέχεια. Έτσι, η μητέρα μου μάζεψε κάτι ρούχα και κάτι κουβέρτες σ' ένα δέμα, θαρρώ και κάτι κονσέρβες (που δεν ξέρω πώς και βρίσκονταν στο σπίτι) και παίρνουν την κούρσα (το ταξί παναπεί) του χωριού να κατέβουν στο Πλωμάρι που ήταν το αστυνομικό τμήμα. Δεν προλαβαίνουν να ξεκινήσουν και συναντάνε το αυτοκίνητο του Γιάννη, του αδερφού του Μανώλη που επέστρεφε. Αυτός είχε κινηθεί πιο γρήγορα, είχε ήδη πάει και γύρναγε έχοντας πληροφορίες: Θ' άφηναν τον πατέρα μου και θα κράταγαν τον αδερφό του.

Πώς έγινε η επιλογή δεν ξέρω. Ίσως τους έφτανε ένας απ' το χωριό. Κι ο κλήρος έπεσε σε κείνον. Ίσως επειδή είχε δυο παιδιά, άρα η πίεση (στο χωριό) ήταν μεγαλύτερη. Ίσως άλλος λόγος.

Οι δικοί μου γύρισαν πίσω και πράγματι, μετά από κάποια ώρα επέστρεψε κι ο πατέρας μου. Τον φώναζαν περιοδικά στο τμήμα για κουβεντούλα (συνήθως τον ειδοποιούσαν να περάσει, πήγαιν' αυτός και του έλεγαν πως μάλλον κάποιο λάθος έγινε, δεν τον θέλαν κάτι αλλά μιας και πήγε ας κάτσει να τα πούνε) τον πίεζαν να υπογράψει δήλωση αλλά και να τη δημοσιεύσει (που το έκανε κι αυτό κάποια στιγμή) και γενικά τον είχαν στην τσίτα. Επίσης αν τον έπαιρνε κάποιος στη δουλειά, του κόλλαγαν πως είναι κομμουνιστής αφού πήρε το Μαλλιαρό για δουλειά. Γι' αυτό έφυγε και για τη Μυτιλήνη, να βρει δουλειά (οικοδόμος ήτανε), κάτσαμε κάνα χρόνο και μετά κατάφερε να γυρίσει στο χωριό και να ξεκινήσει ξανά να παίρνει κάποιες δουλειές, σε συνεργασία με άλλον έναν οικοδόμο του χωριού.. Έτσι πέρασαν τα χρόνια της χούντας.

Δυστυχώς, δεν πέρασαν τόσο εύκολα για τον Μανώλη. Για την ακρίβεια δεν πέρασαν καθόλου. Πρέπει να ήταν στο βαπόρι που έλεγε παραπάνω. Ταιριάζουν οι ημερομηνίες. Κι ο προορισμός. Τα Γιούρα. Θαρρώ πως τον άφησαν κάποια στιγμή για λίγο και τον ξαναπήραν. Γιατί είχε σοβαρά προβλήματα υγείας. Το σίγουρο ήταν πως τον άφησαν οριστικά γύρω στο 1970. Για λίγους μήνες έμεινε στο χωριό, άρρωστος. Μετά... Μετά "απεδήμησε εις κύριον".

Κατά τα άλλα οι μύθοι καλά κρατούν. "Η επανάστασις ήταν αναίμακτος". Και πολλοί το πιστεύουν. Οι κρατούμενοι που πέθαναν εξαιτίας τους δεν μετράνε;