Στρατόπεδα συγκέντρωσης

Όταν έμενα στο Μόναχο ήμασταν σε απόσταση αναπνοής από το Νταχάου όπου υπήρχε και το αρκετά γνωστό στους Έλληνες στρατόπεδο συγκέντρωσης (τόσο γνωστό που όταν θέλαν να περιγράψουν μια δύσκολη κατάσταση έλεγαν πως έγινε Νταχάου). Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ξεκίνησαν γύρω στο 1933, με το που ανέβηκαν οι ΝΑΖΙ στην εξουσία και σ' αυτά "συγκεντρώθηκαν" εβραίοι, ρομά, ομοφυλόφιλοι, κομμουνιστές και λοιποί αντιφρονούντες (η κάθε ομάδα είχε και το δικό της χρώμα στο πέτο). Στα στρατόπεδα αυτά δεν μάζευαν απλώς τον κόσμο αλλά είχαν και κάποιο επιπλέον προορισμό. Ας πούμε το Νταχάου ήταν στρατόπεδο εργασίας, οι κρατούμενοι εκεί δούλευαν στα εργοστάσια της περιοχής και κυρίως στην ΜπεΕμΒε. Το Άουσβιτς από την άλλη, ήταν στρατόπεδο όλων των ειδών με το Άουσβιτς ΙΙ να είναι το μεγαλύτερο στρατόπεδο εξόντωσης, όποιος πήγαινε εκεί προοριζόταν για τους φούρνους (όχι πως στα άλλα δεν υπήρχαν κρεματόρια και θάλαμοι αερίων). Σε κάθε(;) στρατόπεδο υπήρχε επιγραφή στην είσοδο που έγραφε πως "η εργασία απελευθερώνει" (από τι άραγε).

Εδώ έχω επιλέξει ελάχιστες φωτογραφίες από τρία πολύ γνωστά στρατόπεδα που έχω επισκεφτεί τα χρόνια εκείνα. Γιατί εκτός απ' του Νταχάου, που πήγα αρκετές φορές μάλιστα, έκανα μια επίσκεψη και στο Άουσβιτς (που σήμερα βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Πολωνίας - Oswiecim) αλλά και στο Μάουτχάουζεν (Αυστριά). Οι φωτογραφίες είναι διαλεγμένες πριν πολύ καιρό και περιμένουν πότε θα τις ανεβάσω. Ε, θαρρώ πως ήρθε ο καιρός τους. Παραπάνω το κρεματόριο (το ένα απ' τα δυο) στο Νταχάου αλλά και μια φωτογραφία από το κέντρο ξενάγησης με ειδικό ελληνικό ενδιαφέρον αφού αυτή αναφέρεται σε Έλληνες κρατούμενους και ειδικότερα στον Ν. Ζαχαριάδη.

Αυτά είναι από το Άσουσβιτς. Το Μπιρκινάου για την ακρίβεια, το δεύτερο κομμάτι του στρατοπέδου, σ' αυτό που από το τρένο πήγαιναν γραμμή για τους φούρνους. Στη μια φωτογραφία φαίνεται η είσοδος ενώ στην άλλη τα κρεματόρια. Μα είναι γκρεμισμένα (σ' αντίθεση με του Νταχάου). Ναι. τα γκρέμισαν προσπαθώντας να καλύψουν τα ίχνη τους, αν και η μνήμη δεν έσβησε.

Και το Μάουτχάουζεν. Πάλι στη μια η είσοδος (μια απ' τις πολλές διαδοχικές) και τα τελιχη ένα γύρω (αφού αυτό δεν ήταν μόνο με συρματοπλέγματα αλλά και με χοντρά τείχη ένα γύρω).

Κι ακριβώς πίσω απ' το στρατόπεδο είναι το λατομείο κι η σκάλα των δακρύων. Το Μάουτχάουζεν ήταν απ' τα μάλλον παρακατιανά στρατόπεδα. Έγινε όμως γνωστό απ' το ομώνυμο βιβλίο που έγραψε ο Ιάκωβος Καμπανέλλης που ήταν κρατούμενος εκεί και περιγράφει εικόνες από την κράτησή του και τις μέρες αμέσως μετά την απελευθέρωση, αλλά κι απ' τα τραγούδια που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Μικρή παρουσίαση των στρατοπέδων σήμερα, λόγω της ημέρας. Είναι ένα κομμάτι από την παρουσίαση που έκανα δυο χρονιές στα σχολεία που ήμουνα όταν ανέλαβα την γιορτή για την 28 Οκτώβρη. Διάλεξα να παρουσιάσω φωτογραφίες κάποιες από τις οποίες έχω κι εδώ. Είχε και κείμενο, ένα κομμάτι για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, για τον Ναζισμό και μετά αναφορά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αναλυτικές πληροφορίες για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης υπάρχουν στην Γερμανική Βικιπαίδεια.

Ο θάλαμος αερίων του Νταχάου. Από πάνω ντους (δήθεν) και στο πλάι η θυρίδα απ' την οποία έριχναν το αέριο (Zyklon B).

Τα χρώματα και τα σήματα αναγνώρισης γιατί ήταν κρατούμενοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Π.χ. κίτρινο για τους Εβραίους, ροζ για τους ομοφυλόφιλους, κόκκινο για τους πολιτικούς. Υπήρχαν και συνδυασμοί.
Συμπλήρωμα με αφορμή το σχόλιο του Άγγελου:

Το ελληνικό μνημείο στο Μάουτχάουζεν

Στα στρατόπεδα - μνημεία πια που επισκέφτηκα υπήρχαν και μνημεία στημένα από τις χώρες που είχαν κρατούμενους σ' αυτά. Στο Μάουτχάουζεν ήταν δεκάδες. Στο Άουσβιτς καμιά δεκαπενταριά ενώ στο Νταχάου μετρημένα - δυο τρεις ναοί από τις συγκεκριμένες εθνότητες. Ένα ήταν ελληνικό στα δυο πρώτα, αναφορά στους Έλληνες κρατούμενους (στην φωτογραφία που υπάρχει στην αρχή) στο τελευταίο. Βλέπετε η χώρα έχει πληρώσει ακριβά την κατοχή της...

Ο λάκκος με τις στάχτες από το κρεματόριο και μπροστά οι στήλες μνήμης

Το μήνυμα μνήμης τους Άουσβιτς στα Ελληνικά. Ήταν πάντα το ίδιο μεταφρασμένο στη γλώσσα της κάθε χώρας.