Δυτική Λέσβος

Το καλοκαίρι που πέρναγα απ' την περιοχή, έβλεπα τη φύση γύρω μου και σκέφτηκα να γράψω μερικά πράγματα γι' αυτήν μιας και είναι κάτι το διαφορετικό. Πέρασε αρκετός καιρός, τις φωτογραφίες της τις είχα ξεδιαλέξει και έμενε να γραφτεί το κείμενο. Άργησε μεν, αλλά ήρθε η ώρα του. Είπα πως σήμερα πρέπει να το κάνω. Η Λέσβος γιορτάζει την απελευθέρωσή της απ' τους Τούρκους στα 1912. Ήθελα λοιπόν κάτι επετειακό. Κι αποφάσισα να είναι αυτό. Στη φωτογραφία, το χωριό που διακρίνεται είναι η Ερεσός.

Η Λέσβος στέκεται πάνω σε τρία πόδια έλεγε ο δάσκαλός μου στο δημοτικό. Εννοώντας πως έχει τρία (σβησμένα) ηφαίστεια. Δεν ξέρω αν είναι ακριβώς έτσι, πάντως υπάρχουν δυο πράγματα που μου τον θυμίζουν πολλές φορές. Το ένα είναι πως το νησί πράγματι χωρίζεται σε τρεις ανόμοιες περιοχές. Αν τραβήξουμε μια γραμμή στη διεύθυνση βορρά - νότου από τον κόλπο της Καλλονής προς τον όρμο της Άναξος έχουμε δυο κομμάτια ανόμοια. Με μια άλλη γραμμή, κάθετη σ' αυτήν, προς τα ανατολικά και στο ύψος της Καλλονής έχουμε πάλι δυο ανόμοια τμήματα. Το νότιο είναι το καλλιεργήσιμο. Το πράσινο. Ελιές, κηπευτικά, πεύκα. Το λάδι για το οποίο φημίζεται η Μυτιλήνη παράγεται (κυρίως) εδώ.

Το βόρειο κομμάτι είναι αρκετά πιο άγονο, αλλά έχει κάποια παραγωγή χόρτου. Στα παραλιακά έχει ελιές κι εδώ, αλλά λίγο πιο πάνω, ξεραΐλα. Εδώ εκτρέφονται τα (λίγα) βοοειδή του νησιού. Αλλά το άλλο, το δυτικό είναι το κάτι άλλο. Σεληνιακό το λένε κάποιοι και δεν έχουν και άδικο. Έχει κάποιες κοιλάδες που φυτεύονται, αλλά το υπόλοιπο είναι τελείως άγονο. Μόνο πέτρες. Το λιγοστό χορτάρι που φυτρώνει πού και πού είναι μόνο για γιδοπρόβατα. Έτσι εδώ υπάρχουν αρκετά τυροκομεία για το γάλα τους. Άγρα, Ερεσός, Βατούσσα και πάν' απ΄ όλα Χίδηρα (εδώ βρίσκεται το τυροκομείο με τα τυριά που προτιμώ και που φροντίζω να προμηθεύομαι επί τόπου, μιας και δεν τα βρίσκω εύκολα αλλού).

Οι φωτογραφίες ίσως δεν μπορούν να δείξουν το τι σημαίνει περιοχή που έχει μόνο πέτρα. Ή φταίει που δεν τράβηξα καμιά από τα Μάκαρα, το κομμάτι δυτικά από τον κόλπο της Καλλονής, μετά τα Παράκοιλα και πηγαίνοντας προς Άγρα (και Μεσότοπο). Θυμάμαι πως πριν από πολλά χρόνια είχε έρθει ένας συνάδελφος για διακοπές στο νησί κι όταν γύρισε περιέγραφε έναν τόπο ξερό και απομονωμένο. Πού έμεινες ρε Νίκο τον ρωτάω. Στην Αποθήκα μου λέει. Τι είναι η Αποθήκα; Αυτό που λέει το όνομά της. Αποθήκες και 10 σπίτια όλα κι όλα, μακριά από όποιο άλλο χωριό, 12 χιλιόμετρα χωματόδρομος (τότε). Εμ, πώς να του αρέσει!

Τα χωριά εδώ είναι γενικά αραιά. Ο κανόνας που θέλει να μην χτίζονται χωριά πάνω στη θάλασσα εξακολουθεί να ισχύει (με εξαίρεση το Σίγρι, το μόνο μεγαλούτσικο παραθαλάσσιο χωριό, τα υπόλοιπα είναι Σκάλες). Είναι κανόνας που έχει ισχύ σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Δεν είναι τοπικός. Αιτία; Οι πειρατές που κάποτε έκαναν θραύση.

Η δυτική Λέσβος ήταν τμήμα του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων της UNESCO, μιας και εδώ υπάρχει το απολιθωμένο δάσος (που έχω κάτι χρόνια να το επισκεφτώ). Σήμερα ο χαρακτηρισμός έχει επεκταθεί σ' ολόκληρο το νησί. Κομμάτια από απολιθώματα βρίσκονται σπαρμένα σε όλο το δυτικό κομμάτι, απλά στο πάρκο του απολιθωμένου δάσους είναι μαζεμένα πολλά και μεγάλα κομμάτια. Είναι απ' τα ελάχιστα στον κόσμο.

Ξερός τόπος, που τον δέρνουν οι αέρηδες, είναι καλός για ανεμογεννήτριες. Έτσι, εδώ υπάρχουν δυο τρεις ομάδες με μύλους.

Το μοναστήρι του Υψηλού. Στην κορυφή του λόφου, δεσπόζει στην περιοχή - και την επιβλέπει από ψηλά. Η θέα από κει πάνω απλώνεται σε μεγάλο μέρος του Αιγαίου.

Μπορεί στην περιοχή να φυτρώνουν μόνο πέτρες, όμως εδώ υπάρχουν και δυο σημαντικά μουσεία. Το εξαιρετικό μουσείο φυσικής ιστορίας του απολιθωμένου δάσους στο Σίγρι που με τις εκδηλώσεις και τα συνέδρια που διοργανώνει τακτικά είναι πηγή ζωής για την περιοχή και το ψηφιακό μουσείο Ιακωβίδη στα Χίδηρα.