Λιμναίος οικισμός Καστοριάς

Επιστρέφοντας απ' τις Πρέσπες, είπαμε να περάσουμε απ' τη μεριά της Καστοριάς (λίγα νερά ακόμα). Εκεί, στο χωριό Δισπηλιό, στη νότια μεριά της Λίμνης, υπήρχε κάποτε ένας οικισμός στημένος μέσ' τη λίμνη. Πάνω σε πασσάλους. Πότε κάποτε; Κάπου εκεί στη νεολιθική εποχή. Τόσο παλιά. Απ' αυτόν τον οικισμό, δεν έχει μείνει τίποτα, εκτός από διάφορα εργαλεία ή αγγεία και τέτοια. Όμως, υπάρχει μια αναπαράστασή του. Με βάση το πώς σκέπτονται οι επιστήμονες πως ήταν (και πώς θέλουν οι ιδιοκτήτες του να τον παρουσιάζουν). Γιατί ο συγκεκριμένος χώρος ΔΕΝ είναι αρχαιολογική θέση αλλά ιδιωτική παρουσίαση του θέματος. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι λίγα μέτρα παραπέρα. Όχι πως δεν έχει τη γοητεία του κι αυτό. Το να "βλέπεις" δηλαδή πώς ήταν κάτι πριν από 7 χιλιάδες χρόνια και βάλε, Αρκεί να το ξέρεις πως βλέπεις αναπαράσταση. Κι οι άνθρωποι εδώ το λένε. Κι είναι απείρως καλύτερα από άλλα μέρη που δύσκολα το καταλαβαίνεις (όπως στην Κνωσσό).

Για να είναι πιο κατανοητή η όλη δημιουργία του οικισμού την εποχή εκείνη, οι καλύβες είναι σε διάφορα στάδια ολοκλήρωσης. Όλες πασσαλόπηκτες, αλλά άλλες μόνο ο βασικός σκελετός, άλλες κλεισμένες με κλαδιά,

ενώ οι περισσότερες είναι ολοκληρωμένες, αφού είναι "σοβατισμένες", περασμένες με λάσπη δηλαδή. Και με διάφορα σχήματα, άλλες τετράγωνες, άλλες μακρόστενες, άλλες κυλινδρικές κλπ.

Ο οικισμός είναι φτιαγμένος στην άκρη της λίμνης. Οι καλύβες είναι φτιαγμένες με παραδοσιακό τρόπο, χωρίς καρφιά (που δεν υπήρχαν τότε) αλλά με δεσίματα (είπαμε, όπως νομίζουμε πως ήταν).

Μέσα στις καλύβες υπάρχουν αναπαραστάσεις από εργαλεία εποχής (αξίνες, τσεκούρια, βέλη),

αλλά και αναπαραστάσεις από αγγεία και τους χώρους που φαίνεται να είχαν οι καλύβες.

Λίγο πιο πέρα υπάρχει ο χώρος της ανασκαφής αλλά και ένας χώρος που εκτίθενται τα ευρήματα. Όχι, δεν είναι μουσείο, αλλά παίζει το ρόλο μουσείου, αρκεί να βρίσκεται κάποιος εκεί (και συνήθως βρίσκεται). Εδώ υπάρχει μια αντίστοιχη αναπαράσταση του πώς θα ήταν ο οικισμός (αλλά σε κλίμακα). Μεγάλη αλήθεια η προειδοποίηση της αρχής.

Και γιατί λέω πως είναι μεγάλη αλήθεια; Γιατί μεγάλη κουβέντα γίνεται για την πινακίδα του Δισπηλιού. Σε μια καλύβα υπήρχε μια αναπαράστασή της. Ήταν θαμμένη στη λάσπη για χιλιάδες χρόνια. Όταν την ανακάλυψαν κι ήρθε σε επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας άρχισε να διαλύεται. Έτσι αποσύρθηκε για συντήρηση και δεν είναι εύκολο να την δει ο πάσα εις. Τι το ιδιαίτερο έχει αυτή η "πινακίδα". Βασικά, κι η λέξη πινακίδα ίσως την υπερτιμάει. Ένα ξύλο είναι στο οποίο διακρίνονται κάποια χαράγματα. Που κάποιοι θέλουν να είναι γράμματα και μάλιστα ελληνικά (εδώ γελάμε). Παρόμοια υπάρχουν και σ' άλλα μέρη των Βαλκανίων, μέρη με τα οποία φαίνεται να είχαν δοσοληψίες οι κάτοικοι της περιοχής (ειδικά που βρέθηκαν υλικά από τόσο μακρινά μέρη).

Λιγοστά τα ευρήματα, αλλά είναι σίγουρο πως ακόμα και πριν 7.000 χρόνια οι άνθωποι της εποχής είχαν βρει τρόπο να φτιάχνουν πήλινα αγγεία. Ψημένα, για διάφορες χρήσεις, αλλά και αγαλματάκια!

Τα εργαλεία τους απλά. Ξύλα με κόκαλα ή πέτρες (νεολιθική εποχή). Πέτρες που πολλές φορές τις έφερναν από πολύ μακριά, όπως τον οψιδιανό που τον έφερναν απ' τις Κυκλάδες!.

Επίσης είχε γουδιά και τριβεία καρπών (βρέθηκαν και αρχαίοι σπόροι αλλ' αυτοί δεν λένε σε μια έκθεση μιας και δεν μπορείς να ξεχωρίσεις την ηλικία τους).

Κάναμε τη βόλτα μας κατά κει και επιστρέψαμε προς Καστοριά.