ΜΚΟ

"Μανώλη, το κάμποτο τελειώνει, δώσε και λίγο αλατζά"

Γενικά δεν είμαι ούτε του εθελοντισμού ούτε της ενίσχυσης των λεγόμενων "μη κυβερνητικών οργανώσεων", των γνωστών με το αρκτικόλεξο "ΜΚΟ". οι οποίες είναι ίσως περισσότερες κι απ' τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνονται. Παλιότερο φρούτο οι ΜΚΟ, κι όχι μόνο με ελληνικό. Η εκκλησία (όχι μόνο η ορθόδοξη) ήταν απ' τους πρώτους διδάξαντες. Τότε δεν την λέγαν ΜΚΟ αλλά φιλανθρωπία. Θυμάμαι στη Μυτιλήνη πως υπήρχαν τα "φιλανθρωπικά καταστήματα" που λειτουργούσαν με την ευθύνη και την επίβλεψη της τοπικής εκκλησίας. Είχε π.χ. ορφανοτροφείο για παιδιά που έμεναν ορφανά αλλά και οικοτροφείο για να μπορούν να πηγαίνουν σχολείο παιδιά που δεν είχαν τη σχετική οικονομική δυνατότητα. Αλλά η δράση δεν σταματούσε εδώ. Με αποστολές σε χώρες της Αφρικής είχε κι εκεί δράση. Που ήταν ανταποδοτική: σε βοηθάω που πεινάς ή που δεν έχεις νερό ή σχολειό κλπ αλλά κι εσύ πρέπει να είσαι (καλός) χριστιανός.

Η συνταγή γνωστή από τότε. Δώστε μου λεφτά για να τα διαχειριστώ εγώ και να τα κατευθύνω σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Αυτό το τελευταίο είναι ο απαραίτητος όρος για να έχουν λόγο ύπαρξης οι φιλάνθρωποι: να υπάρχει κόσμος που πεινάει, κόσμος που στερείται τα απαραίτητα. Αν δεν υπήρχαν πεινασμένοι δεν θα υπήρχε λόγος κάποιος να μοιράζει φαγητό. Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση στο σχολείο, δεν θα υπήρχε λόγος να στήνονται σχολειά στο πουθενά.

Και πού είναι η αντίρρησή μου; Γιατί δηλαδή, δεν είναι καλό το έργο αυτό; Μα εγώ προτιμώ να μην υπάρχουν πεινασμένοι. Και το θέμα είναι πως υπάρχουν τα απαραίτητα για κάτι τέτοιο. Η Γη μας μπορεί (ακόμα) να θρέψει τον πληθυσμό που έχει. Ο λόγος που κάποιοι πεινάνε είναι πως κάποιοι άλλοι σπαταλάνε την τροφή (που είναι το πρώτο και στοιχειώδες αγαθό για την επιβίωση, εκτός κι αν ξεχωρίσουμε το νερό που είναι πιο απαραίτητο ακόμα). Έτσι το θεωρώ υποκριτικό το ενδιαφέρον να μεταφερθεί ένα κομμάτι της τροφής (χωρίς να παραβλέπω την ανάγκη που έρχεται να καλύψει μια τέτοια κίνηση).

Το πρόβλημα λοιπόν είναι πως κάποιοι χρίζονται μεσίτες στην μεταφορά αυτή. Μιας και δεν είναι εύκολο για τον καθένα ξεχωριστά από μας να βοηθήσει (ή μήπως είναι) αναλαμβάνουν να μεσολαβήσουν οι ΜΚΟ. Που επεκτείνονται σε διάφορες δράσεις, όχι μόνο την παροχή τροφής σε πεινασμένους αλλά ακόμα και την προστασία άγριων ζώων που κινδυνεύουν! Και για να το κάνουν χρειάζονται πόρους. Που τους εξασφαλίζουν από δωρεές αλλά και από κρατικές (τουτέστιν κυβερνητικές) επιχορηγήσεις!

Πώς; Οι ΜΗ κυβερνητικές οργανώσεις παίρνουν χρήμα απ' τις κυβερνήσεις; Εμ, πώς αλλιώς. Και γιατί οι κυβερνήσεις δεν κάνουν τις δράσεις απευθείας; Δεν θα ήταν μικρότερο το κόστος; Κατά τη δική μου άποψη σίγουρα. Αλλ' απ' την άλλη, όταν αναλαμβάνει το κράτος να κάνει αυτό που πρέπει (αν και, το τι ακριβώς πρέπει σηκώνει κουβέντα και έχω στο νου μου να μπω κάποια στιγμή και σ' αυτό το θέμα) τότε δεν σε κάνει συνένοχο για το πρόβλημα που υπάρχει. Ο καθένας παίζει το ρόλο του. Ενώ αν υπάρχουν οι ΜΚΟ τότε έμμεσα σου λέει κοίτα, είσαι ένοχος που καλοπερνάς (ή έστω επιβιώνεις - έστω και στοιχειωδώς - αξιοπρεπώς) εσύ ενώ άλλοι πεινάνε γι' αυτό κι είσαι εσύ που πρέπει να βοηθήσεις. Με τον τρόπο αυτό το κράτος βγάζει την ουρά του απέξω κι όπου μας βγάλει. Τι να κάνουμε, δεν δώσατε δεν έχουμε να μοιράσουμε.

Έτσι κι αλλιώς, το παιχνίδι του "δώστε και σώστε" το ξέρει καλά το κράτος. Με τους διάφορους εράνους που γίνονταν από παλιότερα. Είτε ήταν για τον Ερυθρό Σταυρό είτε για την έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου είτε κάποια άλλη ευκαιρία νάτο να οργανώνει το κράτος έρανο ώστε να μαζέψει χρήμα. Στήνονταν διάφορες επιτροπές που διεκπαιρέωναν τη διαδικασία αλλά χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο. Δεν ήταν πάντα εύκολο να ξέρεις ποιος θα ανακατευτεί και πόσο θα μπορείς να καθορίζεις τη ροή του χρήματος. Τώρα, τα ίδια πράγματα γίνονται πιο οργανωμένα και πιο επίσημα. Κι έτσι όλοι είναι ευχαριστημένοι αφού υπάρχει η επίφαση της ανεξαρτησίας αυτών που μαζεύουν και (κυρίως) διαχειρίζονται το χρήμα.

Η διαχείριση είναι μεγάλη υπόθεση. Γιατί όταν ανακατεύεις το μέλι, όλο και κάτι θα κολλήσει στα χέρια σου. Ε, δεν θα τα καθαρίσεις; Και στο καθάρισμα όμως, όλο και κάτι θα μείνει. Τι θα κάνεις; Δεν θα το γλείψεις; Τώρα, πόσο θα γλείψεις και πόσο θα γυρίσεις πίσω είναι θέμα που εσύ το αποφασίζεις :)

Και βέβαια, όχι πως η εκκλησία (για την ελληνική μιλάω, που την ξέρω) θα άφηνε να πάει χαμένη μια τέτοια ευκαιρία να ανακατέψει το τσουκάλι. Αλλά όχι με τον παλιό τρόπο που φαινόταν άμεσα. Με πρόσωπο ΜΚΟ (που είναι μόδα). Έστησε τη δική της ΜΚΟ, την Αλληλεγγύη (ωραίο όνομα). Που και από το κράτος χρηματοδοτείται, και εράνους διενεργεί (π.χ με τα καλάθια που υπάρχουν  στις εισόδους των περισσότερων αλυσίδων σουπερμάρκετ) και κοινωνικό πρόσωπο παρουσιάζει.

Βέβαια, πριν κάτι χρόνια ξέσπασε ένα σκάνδαλο με τρόφιμα που είχαν μαζευτεί για κάποιους, σεισμοπαθείς νομίζω, αλλά δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους, αλλά σάπισαν σε κάτι αποθήκες. Το σκάνδαλο σκεπάστηκε και ξεχάστηκε κι Αλληλεγγύη εξακολουθεί να υπάρχει και να δρα. Τα σκάνδαλα και οι αποκαλύψεις συνεχίζονται αλλά κανείς δεν πτοείται.

Όλες οι ΜΚΟ είναι αυτού του στιλ; Γενικά, η άποψή μου είν' αυτή. Έχω υπόψη μου δυο τρεις εξαιρέσεις που θα τις παρουσιάσω μια άλλη μέρα. Κι αυτό το σημείωμα έχει να κάνει ακριβώς με το γεγονός πως υπάρχουν και εξαιρέσεις. Πως υπάρχουν και ΜΚΟ που κάνουν ουσιαστική δουλειά όχι κάνοντας το μεσίτη αλλά αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που βοηθάνε αυτούς που έχουν ανάγκη αλλά χωρίς να ζητάνε τον οβολό μας (το να πουλάνε προϊόντα και υπηρεσίες - γιατί περί αυτού πρόκειται - είναι κάτι διαφορετικό).

Πριν κλείσω, να εξηγήσω και τι είναι αυτό που αναφέρω στην αρχή: Τέλη της δεκαετία του '40, αρχές του '50 η Ελλάδα έβγαινε από έναν πόλεμο κι έναν εμφύλιο. Καταστραμμένη οικονομικά, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της να είναι στα όρια της φτώχειας και κάτω. Το "δώστε και σώστε" τότε το λέγανε σε άλλα μέρη. Π.χ. στην πλούσια(;) Αμερική με το "σχέδιο Μάρσαλ". Μαζεύανε διάφορα είδη, τρόφιμα όπως ρύζι ή μακαρόνια ή ρούχα και υφάσματα και τα στέλνανε στην Ελλάδα να μοιραστούνε στον κόσμο της που πεινούσε και κυκλοφορούσε ξυπόλυτος. Ήτανε η εποχή της UNRA. Έρχονταν λοιπόν τα πράγματα στην Ελλάδα και κάποιοι έπρεπε να τα μοιράσουν. Στο χωριό τη δουλειά την ανέλαβε ο "παράγοντας" Μανώλης (που ήταν γραμματέας του συνεταιρισμού, πρόεδρος του χωριού και διάφορα άλλα) με τον Δημήτρη, μπακάλη και δεν ξέρω τι άλλο. Πήγαινε ο καθένας, του δίνανε διάφορα (σε τι εκτίμηση είχαν τα τυριά σε κονσέρβα και το γάλα σε σκόνη, δεν λέγεται) και τους έκοβαν και μερικά μέτρα ύφασμα. Κι υπήρχαν δυο ποιότητες: το καλό που ήταν το κάμποτο και το υποδεέστερης ποιότητας που ήταν ο αλατζάς. Στην αρχή δίνανε το κάμποτο που ο Δημήτρης το έβλεπε να λιγοστεύει άρα δεν θα έμενε για να πάρουν αυτοί που έκαναν τη διανομή αν δεν έβαζαν στην άκρη το δικό τους κομμάτι (κάτι που συνήθως γινόταν πριν αρχίσουν οι διαδικασίες, αλλά άγνωστο γιατί εκείνη τη μέρα δεν είχε προηγηθεί). Έτσι, φώναξε με αγωνία τη φράση της αρχής!