Να το πάρει "το Ποτάμι"

Δεν συνηθίζω να πολιτικολογώ στο ιστολόγιο, έστω κι αν στα κοινωνικά θέματα ενυπάρχει και η πολιτική κριτική. Όμως το σημερινό σημείωμα έχει καθαρά πολιτική άποψη, έστω κι αν αυτή γίνεται με την άρνηση ενός πολιτικού σχηματισμού κι όχι με την θετική (προτροπή προς συγκεκριμένη κατεύθυνση - αν και η αντιμνημονιακή θέση μπορεί να θεωρείται δεδομένη). Όμως, όπως συνηθίζω σε τέτοιες περιπτώσεις, θ' αργήσω να φτάσω στην απάντηση του τίτλου, θα κάνω μια μακριά αναδρομή στο παρελθόν - όχι μόνο το δικό μου, αλλά και του μακαρίτη του πατέρα μου.

Ο πατέρας μου, παρόλο που στο διάστημα της κατοχής είχε αρκετά μεγάλη ηλικία ώστε να μπορεί να ενταχθεί στην εθνική αντίσταση (ήταν γύρω στα 20 τότε) δεν το έκανε, κυρίως λόγω μη πολιτικής σκέψης. Κι αφού με το ζόρι έβγαζαν τα προς το ζην (όταν περιέγραφε τις στερήσεις του και τον ρώταγες αν αυτά έγιναν στην πείνα, όπως συνήθως περιγράφεται η περίοδος της κατοχής, η απάντησή του ήταν: όχι, στη χόρταση, αφού τις μεγαλύτερες στερήσεις τις βίωσε το 47 - 48) δεν τον άφηνε η πείνα να σκεφθεί πολιτικά. Μέχρι που στις αρχές της δεκαετίας του 50, ένας ξάδερφός του τον έπεισε να δει ταξικά τα πράγματα. Έκανε αντιπαραβολή της δικής τους οικονομικής κατάστασης με αυτή ενός απ' τους λεγόμενους "αρχόντους". Γιατί βέβαια, δεν πείναγαν όλοι.

Στη Μυτιλήνη της εποχής εκείνης, η οικονομική επιφάνεια του καθενός καθοριζότανε ανάλογα με το ποια απόδοση είχαν τα ελαιοκτήματά του. Οι ελιές οι Μυτιληνιές καρπίζουν κάθε δυο χρονάκια (μια χρονιά έχει μαξούλι ενώ την άλλη όχι, δεν είναι απόλυτο αυτό, μπορούν να έρθουν και δυο "κίρκ'σις" χρονιές στη σειρά και καλή να μην έρθει, ή σε πιο σπάνιες περιπτώσεις να έρθουν δυο ισορροπημένες, και τα χρόνια εκείνα που μιλάμε, λιπάσματα και βελτιωτικά δεν υπήρχαν). Έτσι η αξία του κάθε νοικοκύρη έβγαινε ανάλογα με το πόσα μόδια μπορούσαν ν' αποδώσουν οι ελιές τους σε δυο χρόνια. Το νούμερο αυτό πάντα είναι μεγαλύτερο απ' όσα πραγματικά θα μαζέψει (είναι θεωρητικό).

Το μόδι είναι μέτρο βάρους της ελιάς (του καρπού): 1 μόδι = 500 οκάδες ελιές, δηλαδή 640 κιλά. Κι η οικογένεια του παππού μου ήταν της τάξης των 5 μοδιών περίπου (αν από κάθε 4 κιλά ελιές πάρουμε 1 κιλό λάδι είμαστε εξαιρετικά ευχαριστημένοι, αν χρειαστούμε 8 είναι σκέτη απελπισία. Κάπου κει ανάμεσα). Κι ο πατέρας μου φρόντισε να βελτιώσει την οικονομική του θέση. Με τη σκληρή δουλειά του και μετά από αρκετά χρόνια κατάφερα να αποκτήσει κτήματα 30 μοδιών στην ακμή του, μετά αρρώστησε με την καρδιά του και τα παράτησε, αλλά είχε την πρόνοια να πουλήσει τα περισσότερα κι έτσι σήμερα έχουν μείνει στη μάνα μου καμιά 10αριά κι αν μπορούσε να τα δώσει κι αυτά τι καλά που θα ήτανε, αλλά είπε να βγάζει το λάδι του σπιτιού και ξέμειναν).

Το αντιπαράδειγμα ήταν ο Νεαρός. Παρανόμι κάποιου απ' την άλλη τάξη. Δεν ξέρω πόσα είχε την εποχή εκείνη αυτός. Τον γνώρισα κάμποσα χρόνια μετά, όταν δεν ήταν πια νεαρός (αλλά το όνομα το διατηρούσε). Την εποχή εκείνη ο πατέρας μου ήταν γύρω στα 25 -27 μόδια. Ο άλλος λοιπόν έλεγε πως ένα κτήμα του εκείνη τη χρονιά δεν είχε μαξούλι. Το πολύ 150 μόδια να μάζευε. Ενώ την περασμένη κάτι είχε γίνει. Είχε μαζέψει 250 μόδια. Για να το μεταφράσω, αυτό πάει να πει πως απέναντι στα σκάρτα 30 εν δυνάμει μόδια του πατέρα μου ο άλλος είχε να αντιπαραθέσει (από ένα και μόνο κτήμα του) 400 πραγματικά.

Ο Νεαρός ήταν βέβαια με την δεξιά (όπως λεγόταν κάθε φορά). Με αυτά τα δεδομένα ο πατέρας μου τάχθηκε με την αριστερά. Και μάλιστα με ζήλο. Δούλεψε για την ΕΔΑ. Αυτά τα τρία γράμματα ήταν τα πρώτα που έμαθα να διαβάζω και να γράφω. Κι όχι μόνο σαν γράμματα. Μου είχε δώσει να καταλάβω και το νόημά τους με ένα κατανοητό από ένα μικρό παιδί τρόπο: "να τρώνε σοκολάτες και τα φτωχά τα παιδιά". Τα διάβαζα στην Αυγή που αγόραζε καθημερινά και τα έγραφα στην πλάκα που είχανε στο καφενείο, εκεί που γράφανε τους πόντους απ' το σκαμπίλι.

Με το που ήρθε η δικτατορία, στη βδομάδα πάνω, τον μαζέψανε. Το ίδιο βράδυ, μαζί με κείνον πήραν απ' το χωριό ακόμα έναν. Από ένα χωριό δύο ήταν πολλοί. Δεν ξέρω με ποιον τρόπο έγινε η επιλογή, τον πατέρα μου τον αφήσανε ενώ ο άλλος πήρε το δρόμο για "παραθερισμό" (στα Γιούρα - απ' τα οποία τον άφησαν όταν ήταν να πεθάνει). Βέβαια, δεν τον άφησαν τελείως ελεύθερο. Τον πίεζαν να υπογράψει δήλωση αποκήρυξης "του κομμουνισμού και των παραφυάδων του". Το έκανε κάποια στιγμή αλλά και πάλι δεν τον ξέχασαν. Τακτικά τον καλούσαν να περάσει απ' το τμήμα "για υπόθεσή του" κι όταν πήγαινε του έλεγαν πως έγινε λάθος, δεν τον ήθελαν κάτι αλλά μιας και πήγε, να κουβεντιάσουνε...

Κάποια στιγμή ήρθε κι μεταπολίτευση. Επαναδραστηριοποιήθηκε πολιτικά. Το 74 έκανε αγώνα για την ΕΑ (το σχήμα που πήρε μέρος στις εκλογές με το ΚΚΕ απ' τη μια, το τότε ΚΚΕ εσ. απ' την άλλη και στη μέση συνδετικό κρίκο μια ΕΔΑ που είχε μείνει μόνο με τον αρχηγό της, τον Ηλιού) με εξαιρετικά αποτελέσματα (την έβγαλε πρώτο κόμμα στο χωριό!). Τότε βγήκε ξανά η Αυγή αλλά παράλληλα κυκλοφόρησε κι ο Ριζοσπάστης και μια άλλη σχετική (αλλά βραχύβια) εφημερίδα η Νέα Ελλάδα. Στο σπίτι μπήκαν όλες για κάποιο διάστημα, αλλά κατέληξε στη γνωστή του Αυγή.

Το 76, η καινούρια τότε Ελευθεροτυπία έφερε νέα ήθη: άρχισε να δημοσιεύει θέματα για τις τότε εισαγωγικές εξετάσεις. Έτσι του ζήτησα να αγοράζει αυτή την εφημερίδα για να λύνω κάνα απ' αυτά. Η απάντησή του ήταν: "εγώ κουμπάρε θα πάρω την Αυγή".

Εμένα απ' την Αυγή μ' ενοχλούσε κυρίως που επικεντρωνόταν σε πολεμική προς το ΚΚΕ και μάλιστα του πρόσθετε στο τέλος και ένα "εξωτερικού". Αυτό δεν το χώνευα. Γιατί και το ΚΚΕ πολεμούσε το ΚΚΕ εσ. αλλά κυρίως αμφισβητούσε το αν ήταν κομμουνιστικό κόμμα ή όχι, βάζοντας εισαγωγικά στο Κ ("Κ"ΚΕ εσ.) αν και συνήθως αναφερότανε στου αναθεωρητές, χωρίς να αναφέρει το όνομα. Αυτό το θεωρούσε πολιτική εκτίμηση ενώ την αλλαγή του τίτλου με προσθήκη της λέξης "εξωτερικού" ως χτύπημα κάτω απ' τη μέση. Αυτός ήταν κι ο κύριος λόγος που επέλεξα να ενταχθώ στην ΚΝΕ (παρόλο που στο χωριό δεν υπήρχαν άλλες αριστερές εξωκοινοβουλευτικές ομάδες, είχα κάποιες επαφές μαζί τους το καλοκαίρι του 76 που είχα κατέβει στην Αθήνα για φροντιστήριο).

Το 77 πέρασα στο πανεπιστήμιο στα Γιάννενα. Ενός χρόνου κνίτης πια, προσπάθησα να τον πείσω να βοηθήσει εκλογικά το ΚΚΕ στις εκλογές που έρχονταν. Εκείνος ήταν με τη Συμμαχία των 5 (η ΕΔΑ που λέγαμε, το ΚΚΕ εσ. και δεν θυμάμαι ποιοι ήταν οι άλλοι). Με τα πολλά, μου λέει πως το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να μην κάνει αγώνα για τη Συμμαχία, αλλά να ψηφίσει ΚΚΕ ή ακόμα περισσότερο να κάνει και αγώνα γι' αυτό.

Πάω στα Γιάννενα, κάνω την εγγραφή μου, μένω μερικές μέρες και επιστρέφω για να δω τι θα γίνει. Τότε η ενηλικίωση ήταν στα 21 οπότε δεν ψήφιζα. Πάω σπίτι και το βλέπω τίγκα στα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ. Τα οποία όλο και λιγοστεύανε γιατί ο πατέρας μου τα έδινε σε ανθρώπους που ήξερε και επηρέαζε. Τι είχε γίνει. Μου το αποκάλυψε η μάνα μου (με τον πατέρα μου, δεν μιλάγαμε και πολύ): κάτι είχε γίνει τότε με τον τηλεοπτικό χρόνο που η κυβέρνηση τον έδωσε άφθονο στη Συμμαχία και λίγος στο ΚΚΕ. Αυτό το γεγονός τον προβλημάτισε και του έδωσε το μήνυμα: "Η κυβέρνηση θέλει απέναντί της να έχει το συγκεκριμένο σχήμα παρά το άλλο κόμμα. Αλλά εγώ είμαι απέναντι απ' την κυβέρνηση άρα πρέπει να διαλέξω αυτόν που την κοντράρει περισσότερο".

Πώς μου ήρθαν αυτά στο νου και τα γράφω τώρα; Μια δήλωση του Πάγκαλου (του γνωστού, αυτός που δήλωσε πως μαζί τα φάγαμε, αυτού που είπε πως θα πουλήσει τα σπίτια του για να πληρώσει τους φόρους του και τόσα άλλα). Επιτέθηκε στη Δούρου κι είπε πως αυτός θα ψηφίσει Ελιά γιατί είναι ΠΑΣΟΚ ή πως θα ψηφίσει κάτι άλλο (οι απόψεις διίστανται) αλλά εκεί που ομονοούν είναι στην προτροπή του: "κάλεσε όσους θέλουν να εκδηλώσουν την δυσαρέσκειά τους να ψηφίσουν Ποτάμι ή ΔΗΜΑΡ". Παρακαλώ; ένας κατ' εξοχήν υποστηρικτής του σημερινού συστήματος προτείνει να ψηφιστεί το Ποτάμι της ρήξης (η ΔΗΜΑΡ ήταν στην κυβέρνηση κι αποχώρησε κάποια στιγμή αλλά τη στηρίζει);

Το Ποτάμι που βέβαια κατεβαίνει στις εκλογές χωρίς θέσεις, γιατί λέει πως θα δει τι ποσοστό θα πάρει κι αναλόγως θα καθορίσει τις θέσεις του. Τι λέτε ρε παιδιά; Ψηφίστε γιατί είμαστε καλοί και μετά θα δούμε τι θα κάνουμε και πώς;

Το Ποτάμι που είναι  ένα από τα 5 πιο φιλοευρωπαϊκά κόμματα που συμμετέχουν στις ευρωεκλογές σ' όλη την ΕΕ (και βέβαια δεν είναι το μόνο ελληνικό, στην 5 η Ελλάδα έχει τρεις συμμετοχές, η Ελιά που λέγαμε είναι κι αυτή μέσα καθώς επίσης και η Δράση του Τζίμερου). Βέβαια, αν το να είσαι αντιευρωπαϊστής σημαίνει να είσαι με τη Λεπέν (που είναι το πιο αντιευρωπαϊκό κόμμα σύμφωνα με την ίδια ανάλυση) είναι ένα θέμα αλλά και να επαγγέλλεσαι την αλλαγή με λατρεία για την ΕΕ δεν το καλοβλέπω.

Και βέβαια είναι και το κριτήριο του πατέρα μου που ανέλυσα: άμα βλέπεις να παινάει κάποιον ο απέναντι (και για μένα ο Πάγκαλος είναι απέναντι) τότε αυτός δεν είναι για σένα. Τον δικό του άνθρωπο επαινεί. Και το ότι ο Θεοδωράκης (ο Σταύρος, να μην ξεχνιόμαστε) είναι τίμιος άνθρωπος, αυτό δεν μου λέει κάτι. Παρά την καραμέλα, τίμιοι υπάρχουν πολλοί. Κι εγώ τίμιος είμαι. Να ζητήσω να με ψηφίσετε γι' αυτό; Δηλ. αυτοί θα τον ψηφίσουν είναι άτιμοι; Και στο κάτω κάτω, την τιμιότητά του (που ο ίδιος προβάλλει) πού θα την στρέψει; Προς ποια κατεύθυνση; Ποιους θα υπηρετήσει τίμια;