Να πάω σε εργατολόγο για σύνταξη; ΟΧΙ

Το ερώτημα το απάντησα γρήγορα, μιας και θα ξεκινήσω με τις προσωπικές μου γνώσεις από τη διαδικασία συνταξιοδότησης. Και θα δικαιολογήσω την απάντηση αυτή μέσα από 4 (όχι μια ή δυο) περιπτώσεις που το όποιο ποσό πληρώθηκε στον εργατολόγο για πληροφόρηση πήγε χαράμι αφού η πληροφόρηση που δόθηκε ήταν από λάθος μέχρι ελλιπής. Χώρια που σε κάποιες περιπτώσεις οι εργατολόγοι αποφασίζουν μόνοι τους για το τι συμφέρει σε σένα χωρίς να σου δώσουν τις παραμέτρους για ν' αποφασίσεις εσύ (ή έστω να συναποφασίσετε).

Όταν ξεκίνησα να δουλεύω σε σχολείο το μακρινό 1990, μου φόρτωσαν την μισθοδοσία. Ήξερα κάτι λίγα από τη φυσική περιέργεια που έχω, είχα ρωτήσει την Ρένα, τη λογίστρια στην εταιρία που δούλευα κι ήξερα πώς γίνονταν οι υπολογισμοί σε γενικές γραμμές. Οπότε, με την υποχρέωσή μου να κάνω όλη τη γραφειοκρατία, έμαθα και τα σχετικά. Κι αφού έμαθα για μισθούς, από κοντά και για συντάξεις. Όμως, όχι το υπολογιστικό μέρος ούτε λεπτομέρειες για το πώς βγαίνει κάποιος. Ο λόγος; Όπως έλεγα, οι νόμοι για τις συντάξεις αλλάζουν κάθε 7 χρόνια περίπου, άρα θα το έψαχνα όταν θα ήμουνα κοντά στη σύνταξη. Κι επειδή έλεγα πως θάβγαινα γύρω στο 2020, θα ασχολιόμουνα απ' το 2014 και μετά.

Το 2010 και το 2011 άρχισαν να γίνονται μεγάλες αλλαγές κι έτσι, το 2012 έστειλα τα στοιχεία μου στο νομικό σύμβουλο της ΟΛΜΕ (η συνδικαλιστική οργάνωση των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) ρωτώντας τι προβλέπεται με τα καινούρια καθεστώτα. Η απάντηση ήταν πως μπορούσα να βγω είτε 58 χρονών με 35 χρόνια ασφαλιστικά είτε (ως εκπαιδευτικός) στα 60 με 30. Σύμφωνα με τα χρόνια υπηρεσίας αλλά και τα χρόνια παλιότερα στο ΙΚΑ στα 60 μου (το 2019) θα συμπληρώνονταν και τα 30 χρόνια, άρα το καλοκαίρι του 2020 θα έφευγα με πλήρη σύνταξη και χωρίς να χρειαστεί να πληρώσω κάτι. (Οι εκπαιδευτικοί έχουμε μια ιδιαιτερότητα: εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν μπορούμε να φύγουμε όποτε θέλουμε, υποβάλουμε παραίτηση κάποια στιγμή, τον Μάη παλιότερα, τον Φλεβάρη τώρα, αλλά φεύγουμε απ' την υπηρεσία στο τέλος της σχολικής χρονιάς, στις 31 Αυγούστου. Επίσης, όσοι φεύγουν γιατί συμπληρώνουν το όριο ηλικίας, φεύγουν τον επόμενο χρόνο, όταν τελειώνουν τα μαθήματα στο τέλος του Ιούνη).

Υπήρχαν και συζητήσεις περί εξαγοράς. Οι διάφορες ιδέες έλεγαν πως άξιζε να εξαγοράσει κανείς τον στρατό οπότε κάποια στιγμή έκανα και μια αίτηση για την εξαγορά του, χωρίς να ρωτήσω κανέναν. Πρώτα γιατί η εξαγορά γίνεται με βάση το μισθό που παίρνεις τη στιγμή που κάνεις αίτηση. Κι επειδή θα ενσωματώνονταν τα ποσά που τα λέγανε επιδόματα αλλά ήταν μισθός, συνέφερε να γίνει αυτό πιο μπροστά. Θεωρητικά, όταν κάνεις αίτηση γίνεται ο υπολογισμός κι αρχίζεις και πληρώνεις τις σχετικές εισφορές που χρωστάς. Έτσι γινόταν τα παλιά χρόνια. Όμως, πρακτικά αυτό που γίνεται τώρα είναι να γίνονται οι σχετικοί υπολογισμοί όταν κάνεις την αίτηση συνταξιοδότησης, και οι σχετικές εισφορές απλά σου μειώνουν για ένα διάστημα τη σύνταξη (μέχρι να ολοκληρωθεί η εξόφληση που αν θέλεις μπορείς όταν κάνεις την αίτηση να ζητήσεις να την κάνεις εφάπαξ).

Και κυλάει ο καιρός κι όλα καλά, μέχρι που το δεκαπενταύγουστο του 2015 (Ν. 4336 - α' κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - υπουργός εργασίας Κατρούγκαλος) γίνεται η μεγάλη ανατροπή. Καταργείται το όποιο όριο υπήρχε για ειδική κατηγορία (το 60 και 30 για τους εκπαιδευτικούς). Συγχρόνως αλλάζουν τα όρια γενικά και είναι σε δύο βασικές κατηγορίες: οι εργαζόμενοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν είτε στα 62 έτη, με την προϋπόθεση όμως ότι θα έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης (12.000 ένσημα), είτε στα 67 έτη, με συμπληρωμένη απλώς μια 15ετία (4.500 ένσημα). Δηλαδή αφενός μεγαλύτερο όριο ηλικίας (απ' τα 58 στα 62) κι αφετέρου με περισσότερα χρόνια (5 χρόνια ή 1500 μέρες ασφάλειας). Αποτέλεσμα, να μένει ένας εκπαιδευτικός μέχρι και σχεδόν τα 68 του στο σχολείο (αν είναι γεννημένος απ' τον Ιούλη και μετά).

Τον επόμενο χρόνο (β' κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - υπουργός εργασίας πάλι ο Κατρούγκαλος, Ν. 4387) αλλάζουν κι άλλα πράγματα: μέχρι τότε μπορούσες να εξαγοράσεις κάποια χρόνια (μέχρι 7) πληρώνοντας τις εισφορές που σου αντιστοιχούν (ποσοστό 6,67% του μισθού). Από 1/1/2017 το ποσοστό γίνεται 20% αφού πληρώνεις όχι μόνο τις εισφορές του εργαζόμενου αλλά κι αυτές του εργοδότη. Πανικός.

Μιας και κόντευα να βγω στη σύνταξη, τον Νοέμβρη του 2016 είπα να μάθω τι γίνεται και αν θα μπορώ να βγω. Παίρνω τα χαρτιά μου και πάω σε ένα εργατολόγο. Μου λέει πως όλα είν' "εντάξει", ναι δεν θα βγω το 2020 αλλά το 2021 που θα είμαι 61,5, άρα δεν χρειάζεται να κάνω κάτι. Ωραία, και τι γίνεται με τη γυναίκα μου που είναι πιο μικρή, να τα στοιχεία της. Α, αυτή δεν σώζεται με τίποτα, ούτε αυτή χρειάζεται να κάνει κάτι. Λάθος πρώτο. Γιατί αν έκανε αίτηση για εξαγορά (και ναι, χρειάζεται) θα πλήρωνε γύρω στα 120€ το μήνα ενώ τώρα είναι κοντά 400€.

Περνάνε τα χρόνια, το Φλεβάρη του 2021 κοντεύει ο καιρός να υποβάλω παραίτηση. Πάω να ρωτήσω τον ίδιο εργατολόγο και μου λέει πως δεν έχει αλλάξει κάτι. Αλλά με ενημερώνει πως εκείνες τις μέρες ψηφίζεται νόμος που λέει πως εμείς οι εκπαιδευτικοί θα υποβάλουμε τις παραιτήσεις μας αρχές Φλεβάρη κι όχι Απρίλη. Κι επειδή ο Φλεβάρης ήταν ήδη στα μέσα του, ειδικά για μας θα έβγαινε ανακοίνωση, οπότε θα έπρεπε να έχουμε το νου μας τις επόμενες μέρες.

Με τον ίδιο νόμο (4778) προβλεπόταν αλλαγές στην προκαταβολή σύνταξης. (Οι δημόσιοι υπάλληλοι παίρνανε παλιότερα τις τρίμηνες αποδοχές, τους μισθούς για 3 μήνες, μέχρι να βγει η σύνταξη. Επειδή η διαδικασία καθυστερούσε καθιερώθηκε να παίρνουμε το μισό μισθό μέχρι να γίνουν οι σχετικοί υπολογισμοί. Με τον νόμο αυτό επεκτεινόταν κατά κάποιο τρόπο, να παίρνουν κάποια λεφτά και άλλες κατηγορίες). Με παίρνει τηλέφωνο έντρομη φίλη που θα υπέβαλε κι αυτή παραίτηση μαζί με μένα. Γιατί κάποια γνωστή της πήγε σε εργατολόγο (άλλον τελείως) και της είπε πως δεν είναι σίγουρο αν θα πάρει το μισό μισθό μέχρι την έκδοση της σύνταξης. Λάθος δεύτερο. Γιατί ανοίγω τον νόμο και διαβάζω στο τέλος του σχετικού άρθρου (34): "10. Στο παρόν δεν υπάγονται οι ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι δικαιούνται ή λαμβάνουν την προκαταβολή σύνταξης σύμφωνα με το άρθρο 57Α του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (π.δ. 169/2007, Α΄ 210)." Ωπ. Τι είν' αυτό; ποιοι είναι σ' αυτό το π.δ. που είναι και τόσο παλιό. Α, έχει τροποποιηθεί έτσι κι έτσι κι είν' αυτό με το οποίο δίνεται ο μισός μισθός. Άρα, εμάς δεν μας αλλάζει κάτι η ρύθμιση. Κι αν αυτό το είδα εγώ, που δεν είμαι ειδικός, ο άλλος που πληρώνεται ως ειδικός, πώς δεν το βρήκε.

Τέλος πάντων, περνάνε τα χρόνια και έρχεται η ώρα της Μαρίας. Πάμε στον εργατολόγο που πήγα αρκετές φορές. (Τώρα αντί για τον ίδιον, είναι η γυναίκα του, αλλ' αυτό δεν αλλάζει κάτι). Τι γίνεται με τη δική της περίπτωση (έτσι όπως έχει γίνει με τις ιδιαίτερες ρυθμίσεις σήμερα, ο καθένας είναι και μια άλλη, ξεχωριστή περίπτωση, ό,τι ισχύει για έναν, δεν ισχύει υποχρεωτικά και για τον άλλον). Λάθος τρίτο. Α, ή θα βγει στα 62 με μειωμένη ή θα περιμένει μέχρι τα 67. Αν θέλει να βγει στα 62 με πλήρη σύνταξη, πρέπει να εξαγοράσει 7 χρόνια πλασματικά. 4 των σπουδών και 3 ένεκα παιδιών. Για κάθε μήνα αυτό θα είναι κάτι λιγότερο από 400€. Και πόσα θα παίρνει έτσι, πόσα αλλιώς; Μας έγραψε τα νούμερα.

Επειδή τα χρήματα ήταν αρκετά, είπαμε να πληρώσουμε ακόμα έναν. Διαλέξαμε κάποιον απ' τους γνωστούς, απ' τα πρώτα ονόματα που βγαίνουν στην αναζήτηση εργατολόγου. Κλείνουμε ραντεβού και πάμε. Α, ή θα βγει στα 62 με μειωμένη ή θα περιμένει μέχρι τα 67. Αν θέλει να βγει στα 62 με πλήρη σύνταξη, πρέπει να εξαγοράσει 5,5 περίπου χρόνια μόνο. Γατί εξαγοράζοντας, θα έχει 25ετία το 2011 άρα είναι σ' άλλη κατηγορία. Και πόσα θα παίρνει έτσι, πόσα αλλιώς; Πολύ στο περίπου, δεν μας έγραψε τίποτα σε χαρτί, οι απαντήσεις όλες προφορικά. Λάθος τέταρτο. Τι σημαίνει η εξαγορά; Πως για κάθε μήνα από αυτούς που λείπουνε θα πληρώνει κάτι λιγότερο από 400€

Το παίρνουμε απόφαση και πάμε στον ΕΦΚΑ να κάνει την αίτηση. Αυτό γίνεται στην Κάνιγγος, εκεί που ήταν το γενικό λογιστήριο, εκεί που πηγαίναμε παλιότερα για πληροφόρηση από τους υπαλλήλους τους. Μας δέχονταν κάθε Παρασκευή μεσημέρι. Τώρα, μετά τον κορονοϊό, μπορείς να κλείσεις ραντεβού είτε μέσω 1555 είτε μέσα απ' το σάιτ https://www.efka.gov.gr/el/elektronikes-yperesies/e-ephka-kleisimo-ranteboy-elektroniko-aitema-exypereteses. Κλείνεται το ραντεβού, πριν την οριστική κατάθεση να υπάρξει επιβεβαίωση όσων ξέρουμε. Και ναι, επιβεβαιώνει πως χρειάζεται η εξαγορά 5,5 χρόνων περίπου. Αλλά, μας λέει η υπάλληλος εκεί, έχετε υπόψη σας πως η σύνταξη που θα μείνει κατά το διάστημα που θα πληρώνετε, θα είναι πολύ μικρή. Γύρω στο 500άρικο. Μα πώς, αφού είναι σκάρτα 4 κατοστάρικα; Α, αυτό είναι για το ένα διάστημα. Εσείς θέλετε δυο διαστήματα, άρα θα είναι τόσα για το καθένα. Εκτός αν κάνετε αίτηση μετά και σας εγκριθεί κάποιος συμβιβασμός. Αλλά το στάνταρ είν' αυτό.

Απορία: Γιατί δεν μας το είπε κανένας απ' τους δυο; Δεν το σκέφτηκαν εκείνη τη στιγμή (το καλύτερο σενάριο - γιατί έκριναν πως δεν θα προχωρήσουμε σε εξαγορά, έτσι ήταν η σύστασή τους) ή δεν το ήξεραν στη χειρότερη. Άρα, γιατί να πληρώσεις κάποιον εργατολόγο για πληροφόρηση; Η καλύτερη λύση είναι να βρεις και να κλείσεις ραντεβού με τους ανθρώπους της υπηρεσίας συνταξιοδότησης (ΕΦΚΑ) και να ενημερωθείς απ' αυτούς. Βέβαια, είναι δύσκολο, το είπα και παραπάνω. Αλλά είναι και τσάμπα και πιο έγκυροι. Δεν ξέρω τι γίνεται αν μένεις στην επαρχία. Αν οι τοπικές υπηρεσίες έχουν τις σχετικές γνώσεις. Αλλά για τους εντός Αττικής (και τα πέριξ θα έλεγα) νομίζω πως αυτή είναι η πιο σωστή λύση.

Α! και κάτι που έμαθα από τον Γιώργο προχτές. Γιατί, λέει, να μην τα κάνει χρέος προς το δημόσιο και μετά να κρατάνε κάθε μήνα το 25% της σύνταξης; Γίνεται κι αυτό; Ναι, το έκανε μια γνωστή μου. Το ψάξαμε και βρήκαμε σε εφημερίδες πως "Τέλος, ο ασφαλισμένος μπορεί να ζητήσει την εξόφληση των εξαγορασμένων ετών, με παρακράτηση από τη σύνταξη, σε ποσοστό 25% αυτής και έως ότου εξοφληθεί το οφειλόμενο ποσό". Θα το ξαναψάξουμε ρωτώντας στο ΓΛΚ. Μόνο που άντε να βρούμε πάλι ραντεβού...

Ενημέρωση 10/1

Ραντεβού βρέθηκε τηλεφωνικό με το τοπικό υποκατάστημα του ΕΦΚΑ (ΙΚΑ). Υπάρχουν όντως τρεις τρόποι εξόφλησης. Οι δυο ξεκινάνε άμεσα. Είτε τα δίνεις εφάπαξ είτε με δόσεις. Θεωρητικά πρέπει να προχωρήσει ο ΕΦΚΑ στους υπολογισμούς και να σου στείλει το λογαριασμό (που συνήθως δεν το κάνει, τρέχουν για άλλα). Απ' αυτούς σου ζητάνε να επιλέξεις όταν κάνεις την αίτηση. Όμως υπάρχει κι ένας τρίτος, να ζητήσεις να γίνεται παρακράτηση από τη σύνταξη. Όποτε βγει η σύνταξη, να σου κρατάνε και τα λεφτά για την αναγνώριση. Κι εκεί ισχύει πως η παρακράτηση δεν μπορεί να είναι πάνω από 25% της σύνταξης. Όμως, αυτό για την περίπτωσή μας δεν αλλάζει κάτι αφού είναι δυο οι αναγνωρίσεις και το 25% θα εφαρμοστεί για την κάθε μία...