Εθελοντισμός ή άγρια εκμετάλλευση;

Από παλιά είχαμε διαφωνία με τον Δημήτρη σχετικά με τον εθελοντισμό. Αυτός ήταν υπέρ  ενώ εγώ είχα τις αντιρρήσεις μου και ειδικά σε περιπτώσεις που αυτός έρχεται να υποκαταστήσει το κράτος στις υποχρεώσεις του. Γιατί όταν αναλαμβάνουν οι εθελοντές να κάνουν τη δουλειά που το κράτος είναι υποχρεωμένο, αυτό βολεύεται και η κατάσταση μονιμοποιείται. Και σε επόμενη φάση παρατάει τελείως την υποχρέωση αυτή και την αφήνει στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Φαίνεται απίστευτο πως αμειβόμενες υπηρεσίες γίνεται προσπάθεια να καλυφθούν από εθελοντές και πως βρίσκονται εθελοντές γι' αυτές. Το πρόσχημα; Οι ανάγκες των συνανθρώπων μας. Η εύκολη λύση; Να κάνει κάτι ο διπλανός. Το λέει κι η θρησκεία. Βοήθα τον πλησίον σου. Η δύσκολη; Να απαιτήσεις και να επιβάλεις στο κράτος να αναλάβει τις ευθύνες του. Και το διαίρει και βασίλευε που εφαρμόζεται κάνει τη δύσκολη λύση ακόμα πιο δύσκολη.

Τον εθελοντισμό που αναγγέλλεται τώρα πως θα χρησιμοποιηθεί θεσμοθετημένα για να καλύψει τις θέσεις στην εκπαίδευση (θέσεις που κανονικά έπρεπε να καλύπτονται από ανθρώπους που πληρώνονται) τον έχει ήδη εκμεταλλευτεί το κράτος. Τώρα μπορεί το καρότο να είναι κάποια μόρια που θα δίνονται για τον μελλοντικό διορισμό (που βέβαια θα απομακρύνεται όσο βρίσκονται εθελοντές που θα καλύπτουν τα κενά). Σε άλλες περιπτώσεις κάτι άλλο. Και βέβαια, δεν χρησιμοποιούνται τέτοιες πεζές λέξεις. Όχι εθελοντισμός. Αδάπανη υπηρεσία! Με κάποιο τρόπο θύμα της είμαι κι εγώ, προσωπικά.

Το 2009 φύγαμε για τη Γερμανία. Θα δουλεύαμε στα εκεί ελληνικά σχολεία Η "συμφωνία" (τα εισαγωγικά γιατί δεν ήταν ακριβώς συμφωνία αλλά προκήρυξη από το υπουργείο) έλεγε πως θα μέναμε εκεί κατ' ελάχιστο τρία χρόνια κι από και πέρα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε από κοινού σε παράταση άλλων δυο χρόνων και για το διάστημα αυτό θα παίρναμε, εκτός απ' το μισθό μας στην Ελλάδα, ένα επιμίσθιο 2000€ το μήνα επιπλέον, για τα έξοδα που είχαμε απ' την μετεγκατάσταση σε ξένη χώρα. Μάλιστα, η Μαριέτα Γιαννάκου, όταν ήταν υπουργός παιδείας, είχε διαπιστώσει πως το επιμίσθιο μετά από τόσα χρόνια που είχε καθοριστεί (το 2001) έπρεπε να αναπροσαρμοστεί (στη Γερμανία π.χ. οι τιμές ανέβαιναν γύρω στο 5% το χρόνο). Όταν φύγαμε εμείς είχαν περάσει περίπου δυο χρόνια από την υπόσχεση εκείνη κι η αναπροσαρμογή δεν είχε γίνει, παρ' όλ' αυτά, και οι επόμενοι υπουργοί το επαναλάμβαναν. Μάλιστα, ένας συνάδελφος είχε φτιάξει ένα σάιτ που μέτραγε πόσες μέρες πέρασαν απ' την εξαγγελία (θυμάμαι ήταν γύρω στο 500 όταν το είχα πρωτοδεί).

Πάμε στη Γερμανία κι έρχονται οι ανατροπές: Το επιμίσθιο μειώνεται και ξαναμειώνεται αντί να αυξηθεί. Πέφτει στα 1300€. Και μας λένε πως αν θέλουμε να μείνουμε μετά τα 3 χρόνια, αυτό θα γίνει χωρίς επιμίσθιο! Εθελοντικά δηλ. Και συγχρόνως, προκηρύσσονται οι θέσεις που αφήσαμε εμείς (και άλλοι) που καλύφθηκαν (και καλύπτονται από τότε) είτε από εθελοντές (δηλ. αποσπασμένους που δεν θέλουν επιμίσθιο) κι αν δεν φτάνουν αυτοί, τότε παίρνει και πληρωτούς. Μάλιστα, οι εθελοντές προηγούνται ακόμα κι αν δεν ξέρουν τη γλώσσα της χώρας που πάνε, σε σχέση μ' αυτούς που θέλουν και λεφτά (κι ας ξέρουν τη γλώσσα, άρα είναι καταλληλότερη για τη θέση).

Εθελοντές υπήρχαν από πιο παλιά. Η πυροσβεστική υπηρεσία πάντα στηριζόταν σε εθελοντές, αλλά από ένα σημείο και μετά τους οργάνωσε και τους έκανε τμήμα της. Κι υπάρχουν οι επαγγελματίες πυροσβέστες κι από κοντά οι εθελοντές (που τους εντάξανε στην πολιτική άμυνα, άλλος όρος για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης). Πάντως, οι εθελοντές αυτοί παίρνουν κάποια συμβολική ανταμοιβή: από κουπόνια για ψώνια σε σουπερμάρκετ της περιοχής μέχρι μόρια για πρόσληψη στο δημόσιο.

Αφού λοιπόν το μέτρο δοκιμάστηκε γιατί να μην χρησιμοποιηθεί και σε πιο τακτική βάση. Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός των εκπαιδευτικών αποψιλώνεται. Κόσμος βγαίνει στη σύνταξη αλλά νέοι δεν προσλαμβάνονται. Εν αναμονή της μείωσης του μαθητικού πληθυσμού (που έρχεται αφού οι στατιστικές μιλάνε για θεαματική μείωση των γεννήσεων την τελευταία 5ετία). Όμως οι ανάγκες είναι συγκεκριμένες. Οι ώρες που πρέπει να γίνουν είναι μετρημένες και δεν μπορούν ν' αλλάξουν. Ή μάλλον μπορούν. Μας αύξησαν το διδακτικό ωράριο κατά δυο ώρες. Αλλά το πρόβλημα δεν λύθηκε. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στα 1500 κενά. Πώς μπορούν να καλυφτούν; Με πρόσληψη αναπληρωτών, όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά μέσα στην άγρια λιτότητα που επικρατεί, άλλες πιστώσεις για αναπληρωτές δεν έχουν προβλεφτεί και δεν μεταφέρονται αυτή τι στιγμή. Όμως τα κενά πιέζουν. Βρέθηκαν 300 άτομα, αλλά προφανώς δεν φτάνουν. Στο σχολείο μου για παράδειγμα λείπει ένας καθηγητής (μισός φυσικός και μισός φιλόλογος). Έχουν περάσει δυο μήνες απ' την έναρξη των σχολείων και ακόμα υπάρχουν μαθήματα που δεν διδάσκονται. Κι οι μαθητές θα κληθούν τον Ιούνιο να εξεταστούν στην ίδια ύλη με τους υπόλοιπους (απ' την άλλη, υπάρχουν προβλέψεις για την κάλυψη των ωρών από καταλήψεις!)

Τα κενά αυτά πρέπει να καλυφθούν "αδάπανα". Και πώς; Ιδού πως: Θα βρεθούν εθελοντές. Αδιόριστοι που θα πάρουν μόρια για να διοριστούν, όταν και εάν γίνουν διορισμοί (αφού θα υπάρχουν εθελοντές γιατί να διορίσουν). Από κοντά ίσως και διορισμένοι που θ’ αναλάβουν να κάνουν καμιά ώρα παραπάνω για «να μη μένουν τα παιδιά πίσω» και θα ληφθεί θετικά στην αξιολόγησή τους ή συνταξιούχοι που θα περνούν δημιουργικά την ώρα τους. Το θέμα είναι να γίνει η αρχή. Προς το παρόν, μετά απ' τις αντιδράσεις και τις διαμαρτυρίες, το θέμα πάγωσε, αλλά ο σπόρος έπεσε και φοβάμαι πως θα καρπίσει κάποια στιγμή.

Εθελοντές υπάρχουν και σ' έναν άλλον ευαίσθητο τομέα: αυτόν της υγείας. Γιατί τι άλλο από εθελοντές αποτελούν τις οργανώσεις Γιατροί χωρίς Σύνορα, Γιατροί του Κόσμου κλπ; Μόνο που εκεί είναι σε παράλληλους χώρους κι όχι μέσα στις επίσημες δομές υγείας (κάτι αντίστοιχο στην εκπαίδευση είναι τα "κοινωνικά" φροντιστήρια). Ακόμα κι εκεί έχω τις επιφυλάξεις μου. Αλλά να θεσμοθετηθούν μέσα και σε αντικατάσταση των αμοιβόμενων; Επικίνδυνες καταστάσεις. Αλλά τι λέω. Αφού ήδη στα σχολεία γίνονται εθελοντικά (από μαθητές και εκπαιδευτικούς) τα διάφορα προγράμματα (που μοριοδοτούνται και κρίνονται τα πετυχημένα σχολεία, όπως π.χ. ανταλλαγές, αγωγή υγείας, χοροί κλπ)