Εισαγωγικές εξετάσεις

Έγραψα για τις ενδοσχολικές, ας ασχοληθώ σήμερα, όπως είχα υποσχεθεί, και με τις εισαγωγικές. Που είναι βασικός θεσμός του υπουργείου παιδείας. Γι' αυτόν δίνεται μεγάλη σημασία, τόση που έχει και ειδικό τμήμα στη ιστοσελίδα του για τα θέματα που σχετίζονται μ' αυτές. Που γράφει σκέτα εξετάσεις αλλά στις εισαγωγικές για την τριτοβάθμια εκπαίδευση αναφέρεται. Εξετάσεις που πάνε αρκετά παλιά. Τότε που η κάθε σχολή έκανε εξετάσεις μόνη της, για να πάρει αυτούς που η ίδια ήθελε. Κάποια στιγμή άρχισαν οι σχολές να πληθαίνουν. Φτιάχτηκαν σχολές σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας με παρόμοια τμήματα κι έτσι αποφασίστηκε να υπάρχει ένας κεντρικός τρόπος εξέτασης ώστε ο υποψήφιος να μην χρειάζεται να τρέχει σ' όλη τη χώρα για να δώσει, χώρια που υπήρχε και πρόβλημα αν συμπίπτανε οι ημερομηνίες. Ενώ αλλιώς με μια κεντρική εξέταση υπήρχε και η δυνατότητα διασποράς φοιτητών σε διάφορα μέρη που αλλιώς δύσκολα θα έφταναν μέχρις εκεί. Μια πρώτη τέτοια διαδικασία ήταν το ακαδημαϊκό απολυτήριο που καθιερώθηκε το '65 επί Παπανούτσου.

Τι ακριβώς περιλάμβανε το ακαδημαϊκό δεν ξέρω. Ακουστά το είχα μόνο. Επίσης δεν ξέρω πότε άλλαξε (Ο γκούγκλης δίνει βοήθεια: ήταν το ’67 λέει ο Κ. Λίτινας, επί χρόνια διευθυντής εξετάσεων του ΥΠΕΠΘ). Όταν καταργήθηκε αυτό δημιουργήθηκαν κύκλοι με ομοειδείς σχολές. Π.χ. όλες οι νομικές ένας κύκλος, οι θεολογικές ένας άλλος κλπ. Μέχρι και το ’75 υπήρχαν 9(;) τέτοιοι “κύκλοι”. Ο πολυτεχνικός και ο φυσικομαθηματικός ήταν χωριστά (κι ο οικονομικός πάλι χώρια). Τότε άρχισα να ενδιαφέρομαι κι εγώ μιας και πλησίαζε ο καιρός να δώσω. Η εξέταση γινόταν σε μια γενική ύλη διαφόρων μαθημάτων που δεν ήταν σαφώς καθορισμένη (ή και να ήταν ποτέ δεν την έμαθα). Δίναμε 5 μαθήματα που τα διόρθωναν δυο βαθμολογητές με άριστα το 20 ο καθένας άρα συνολικά 40 το άριστο γραπτό.

Βάσεις μέχρι τότε δεν έψαχνα. Αλλά ξέρω πως το 75 μπήκαν στο φυσικό Αθήνας με βάση κάπου 90 μόρια και στο μαθηματικό με 80. Που αν βγάλει κανείς το απολυτήριο (ακόμα κι ένα σκέτο δεκαράκι να ήταν, πράγμα όχι και τόσο πιθανό) μένει ένα 70άρι για τα πέντε μαθήματα. Με το 40 για άριστα, σημαίνει 14 στα σαράντα κατά μέσον όρο ή αλλιώς 7 στα 20. Κι αυτό όχι στη χαμηλότερη σχολή! Κι όμως κάποιοι απ’ αυτούς, υπερασπίζονταν τη βάση του 10 πριν μερικά χρόνια (ή το ξαναφέρνουν από το παράθυρο σήμερα), αλλ’ αυτό είναι άλλη ιστορία.

Από το ’76 λοιπόν, οι δυο αυτοί κύκλοι (πολυτεχνικός και φυσικομαθηματικός) έγιναν ένα. Έτσι οι βάσεις ανέβηκαν στα “ύψη” αφού ένας υποψήφιος που δεν πέρναγε στο πολυτεχνείο πήγαινε προς τις σχολές της φυσικομαθηματικής. Το δασολογικό Θεσσαλονίκης πήγε στα 116 και στα 120 μόρια. Για μένα που ο στόχος μου ήταν η ΦΜΣ αυτό ήταν απώλεια.

Η συμμετοχή στις εξετάσεις δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Γιατί οι εξετάσεις γίνονταν κατά περιφέρεια μόνο στις πόλεις που υπήρχαν εκπαιδευτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ - τα μετέπειτα ΤΕΙ, για τα οποία γινόταν δεύτερη χωριστή αίτηση και εξέταση). Έτσι, εγώ από ένα χωριό της Μυτιλήνης έπρεπε να δώσω στον Πειραιά. Γιατί τα θέματα στέλνονταν με κάτι σαν φαξ της εποχής εκείνης που δεν υπήρχαν παντού και έφταναν στα σχολεία που ήταν εξεταστικά κέντρα με περιπολικό. Εκεί κάποιος απ' τους επιτηρητές μας τα διάβαζε και τα γράφαμε στην κόλα μας κι από κει και μετά άρχιζε ο χρόνος για τις απαντήσεις. Ξεκινούσαμε τη διαδικασία στις 8 - 8:30 το πρωί και τελειώναμε κατά τις δύο το μεσημέρι. Οι εξετάσεις που ήταν σε διαφορετική μέρα για τον κάθε κύκλο (ή περίπου) κράταγαν αρκετές μέρες. Ξεκίναγαν κατά τις 20 Αυγούστου και τέλειωναν μετά τα μέσα Σεπτέμβρη.

Εγώ έδινα το ’77. Από το χωριό έφυγα και πήγα φροντιστήριο στην Αθήνα δυο χρονιές. Το καλοακίρι του ’76 για ένα μήνα (μετά έπαθα υπερκόπωση και με γύρισε ο πατέρας μου άρον – άρον στο χωριό) και το καλοκαίρι του ’77. Την πρώτη χρονιά είχαμε νοικιάσει μ’ έναν συμμαθητή μου ένα διαμέρισμα στα Άνω Ιλίσια για τους δυο μήνες(!), αγοράσαμε και κάποιο εξοπλισμό που όταν έφυγα έμειναν όλα στον άλλον. Είχαμε και μια μάνα μαζί μας για να μας μαγειρεύει και να μας προσέχει. Τον επόμενο χρόνο υπενοικίασα μια υπόγεια γκαρσονιέρα στην Κολιάτσου. Μόνος μου το μεγαλύτερο διάστημα. Επαρχιώτης στην Ομόνοια. Έδινα για τα ΑΕΙ στην Αφεντούλη (στον Πειραιά) και για τα ΚΑΤΕΕ στην Καλλιθέα. Το τι έγραψα στο κάθε μάθημα το είχα υπολογίσει πολύ καλά – μόνος μου. Το σύνολο ήταν αυτό που περίμενα, 128 μόρια. Μιας και γεωμετρία δεν σκάμπαζα, πέρασα στο μαθηματικό. Αν ήξερα κι έγραφα έστω και μισό θέμα (που ήταν μαζί γεωμετρία και τριγωνομετρία, από δυο θέματα η καθεμιά) θα ήμουνα χημικός που ήταν η πρώτη μου επιλογή.

Τα αποτελέσματα τον Οκτώβρη που τότε τα ανακοίνωνε το ραδιόφωνο και τα διαβάζαμε την επόμενη μέρα στις εφημερίδες. Τη μέρα που βγήκανε είχαμε πάει με τους γονείς μου για αγροτικές δουλειές σ’ ένα κτήμα κοντά στο χωριό ώστε να γυρίσουμε νωρίς, αλλά δεν προλάβαμε. Ο κολλητός μου ήρθε και μου φώναξε πως πέρασα στο μαθηματικό Ιωαννίνων. Η δουλειά διακόπηκε τότε και γυρίσαμε να το γιορτάσουμε:

Το σύστημα αυτό χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά το ’79. Εκείνη τη χρονιά έδωσαν επίσης πανελλήνιες για πρώτη χρονιά στη Β’ λυκείου που μαζί με τις εξετάσεις στη Γ' το '80 έδιναν τα μόρια εισαγωγής. Εκτός όμως απ' αυτό υπήρχαν και άλλες αλλαγές. Τα θέματα μεταδίδονταν ραδιοφωνικά (κι υπήρξαν και παρατράγουδα με τα τραντζιστοράκια). Οι εξετάσεις δεν γίνονταν πια μόνο στις έδρες των ΑΕΙ ή ΚΑΤΕΕ αλλά στις πρωτεύουσες των νομών (κι ήταν κοινές για όλη την τριτοβάθμια εκπαίδευση). Πολύ μικρότερες τώρα οι μετακινήσεις. Άλλαξε και ο χρόνος που γίνονταν. Από το τέλος του καλοκαιριού στην αρχή του. Τον Ιούνη. Επίσης υπήρχαν μόνο δυο κατευθύνσεις: θετική και θεωρητική. Έτσι κάποιος που δεν πέρναγε ιατρική μπορούσε να μπει στο μαθηματικό (ή το δασολογικό). Κι από τότε οι εξετάσεις γίνονταν στην ύλη του σχολείου (αφού ήταν ταυτόχρονα και προαγωγικές – απολυτήριες). Μόνο που το σύστημα αυτό δεν κράτησε για πολύ. Μόλις για τρεις χρονιές χρησιμοποιήθηκε.

Τις δυο ομάδες σχολών διαδέχθηκαν το ’83 οι δέσμες και τις πανελλήνιες εξετάσεις οι γενικές. Πέντε δέσμες στον αριθμό στην αρχή με την πέμπτη να δίνει απολυτήριο χωρίς δικαίωμα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κάτι που σύντομα (’87;) καταργήθηκε. Ανάλογα σε ποια δέσμη ήτνα κάποιος, μπορούσε να διαγωνιστεί για τις αντίστοιχες σχολές. Στην αρχή για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια μέτραγε και ο βαθμός από τις τρεις τάξεις του λυκείου ενώ παράλληλα ο βαθμός των εξετάσεων διαμόρφωνε και τον βαθμό του απολυτηρίου. Από το ’88 αυτό σταμάτησε. Το σύστημα αυτό είναι το μακροβιότερο μέχρι σήμερα αφού με τροποποιήσεις κράτησε μέχρι το 1999 (δηλ. 16 χρόνια συν δυο σε παράταση γι’ αυτούς που είχαν κατοχυρώσει βαθμολογίες). Α! η μετάδοση των θεμάτων γινόταν με φαξ ταυτόχρονα σε όλα τα κέντρα. Υπήρχαν εξεταστικά κέντρα εκτός απ’ τις πρωτεύουσες των νομών και σε άλλες περιοχές (ανάλογα με τον μαθητικό πληθυσμό) με δικό του φαξ το καθένα που ήθελε κάποιους ειδικούς χειρισμούς για να παρθούν τα θέματα.

Μέχρι το σύστημα αυτό το μηχανογραφικό δελτίο όπως λεγόταν η αίτηση για συμμετοχή στις εξετάσεις (που ήταν και η δήλωση ταυτόχρονα των σχολών προτίμησης) γινόταν πριν από τις εξετάσεις. Ο κάθε μαθητής σκεφτόταν τι ήθελε να σπουδάσει και δήλωνε. Από το επόμενο σύστημα του 1999 - 2000 αυτό άλλαξε. Οι μαθητές ξέρουν τη βαθμολογία τους και με βάση αυτή δηλώνουν. Και με τους δυο τρόπους δημιουργούνται στρεβλώσεις γιατί συνήθως οι υποψήφιοι, παρόλο που μπορούν να δηλώσουν πολλές σχολές, διαμορφώνουν τη λίστα επιθυμιών (ποιες σχολές και με ποια σειρά) όχι με βάση τα θέλω τους αλλά με βάση το ποιες θα είναι οι βάσεις. Κάτι τελείως άσχετο, αλλά μου έχει τύχει μαθητής με ψηλή βαθμολογία να πιέζεται απ' το περιβάλλον του (και δυστυχώς να υποκύπτει) να δηλώσει πρώτα ιατρική. Πέρασε, προσπάθησε να παρακολουθήσει, δεν το άντεξε και περίμενε τον επόμενο χρόνο για να πάει στη σχολή που προτιμούσε. Το επιχείρημα; "Να μην πάνε χαμένοι οι βαθμοί"!

Το ’99, λοιπόν, υπήρξαν πάλι διπλές εξετάσεις. Γιατί καταργήθηκαν οι δέσμες και ήλθαν οι κατευθύνσεις (πάλι) μόνο που τώρα ήταν τρεις. Η τρίτη στον αρχικό σχεδιασμό θα απορροφούσε την τεχνική εκπαίδευση κάτι που μέχρι την έναρξη της εφαρμογής της άλλαξε! Αυτό το σύστημα κρατάει με αλλαγές μέχρι τώρα (π.χ. καταργήθηκαν και πάλι οι εξετάσεις για τη β’ λυκείου, ενώ στην αρχή εξετάζονταν σε πανελλαδικό επίπεδο όλα τα μαθήματα γρήγορα μειώθηκαν σε εννιά κι αργότερα σε έξι, ενώ τώρα ακούγεται κι άλλη μείωση στα τέσσερα, μπήκε – βγήκε η βάση του 10 που μάλλον θα ξαναμπεί, ξαναφτιάχτηκε κάτι σαν την ε’ δέσμη με μαθητές που παίρνουν απολυτήριο αλλά δεν μπορούν να περάσουν σε τριτοβάθμια σχολή).

Παράλληλα με το σύστημα των εξετάσεων άλλαξε και ο τρόπος μετάδοσης των θεμάτων. Χρησιμοποιήθηκε μαι πολύ πρωτοποριακή τεχνολογία: Κρυπτογραφημένα δεδομένα που μεταδίδονται μέσω του τηλεοπτικού σήματος. Το σήμα της τηλεόρασης χρησιμοποιεί μόνο ένα μέρος από το πλάτος που έχει. Το κεντρικό ώστε η ποιότητά του να είναι καλή μιας και τα δεδομένα που μεταφέρει είναι απαιτητικά. Στο περιθώριο που έμενε μπήκαν κάποια στιγμή δεδομένα κειμένου (το τέλετεξτ). Αλλά και πάλι δεν γινόταν πλήρης εκμετάλλευση του εύρους του σήματος. Στην άκρη απ' το περιθώριο λοιπόν (και μιας και η τεχνολογία είχε προχωρήσει και μπορούσε να γίνει καλύτερη εκπομπή και λήψη του σήματος) χώθηκαν τα δεδομένα των θεμάτων. Η τεχνολογία της αποστολής των δεδομένων σε πακέτα (αυτή που χρησιμοποιεί η ιντρνετική επικοινωνία) συνδυάστηκε με τα προηγούμενα κι έτσι τα θέματα λαμβάνονται με έναν τηλεοπτικό δέκτη που είναι ενσωματωμένος σε υπολογιστή. Ειδικό λογισμικό κάνει το διαχωρισμό των δεδομένων και τα ανασυνθέτει στο αντικείμενο (αρχείο) που στάλθηκε.

Δεν ξέρω πόσο ακόμα θα κρατήσει το σημερινό σύστημα. Ενώ είχε εξαγγελθεί πως θα καταργηθεί, οι καινούριες εξαγγελίες μιλάνε για τροποποίησή του, άρα και για παράταση της ζωής του. Το θέμα είναι πως για κάθε χρονιά υπάρχει και κάτι διαφορετικό στις εξετάσεις. Με μεγάλες ή μικρές διαφορές που όμως ένα απολυτήριο από μόνο του δεν αρκεί για να δείξει αν μπορεί ο κάτοχός του να σπουδάσει στην Ελλάδα ή όχι. Για να μεγαλώσει το μπέρδεμα να προσθέσω πως ανάλογα απ' και με τον τύπο του σχολείου αλλάζουν τα πράγματα. Άλλο ισχύει για τα ελληνικά λύκεια του εξωτερικού, άλλο ήταν για τα ΤΕΛ μέχρι το 95 κι άλλο μέχρι το 99, άλλο για τα ΤΕΕ κι άλλο για τα ΕΠΑΛ. Τόσο μπλέξιμο που οι τυπικοί σε όλα τους Γερμανοί, κρατάνε στο υπουργείο παιδείας (ή όπως λέγεται σε κάθε κρατίδιο) ειδική λίστα κι αν θέλει να γραφτεί στο πανεπιστήμιό τους κάποιος απ’ την Ελλάδα ανατρέχουν σ’ αυτήν ώστε να δουν τι ίσχυε τότε και για το σχολείο απ' όπου εκδόθηκε το απολυτήριο για να δουν πώς θα τον αντιμετωπίσουν! Σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στη γειτονική και με ίδια γλώσσα με την παραπάνω Αυστρία, δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Έχεις απολυτήριο; Μπορείς να μπεις κι αν καταφέρεις ν' ακολουθήσεις το ρυθμό της σχολής, με γεια σου με χαρά σου.