Σχολικές εξετάσεις

Τέλειωσαν και οι εξετάσεις στα σχολεία, βγήκαν κι οι βαθμοί και σκέφτηκα να κάνω μια ιστορική αναδρομή στο θέμα των εξετάσεων. Ενδοσχολικών και εισαγωγικών στην τριτοβάθμια. Μιας και έχουμε μπόλικες αφού το ελληνικό σχολείο (και όχι μόνο) είναι εξετασιοκεντρικό. Με την έννοια πως αυτό που θεωρείται ως το πιο αντικειμενικό για την αξιολόγηση κάποιου είναι οι εξετάσεις. Για το σχολείο αυτό σημαίνει πως σταματάει κάθε άλλη διαδικασία και όλος ο μηχανισμός ασχολείται με τις εξετάσεις. Αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν σταματάνε τα πάντα, όπως στα ωριαία διαγωνίσματα, η μεγαλύτερη βαρύτητα δίνεται σ' αυτήν την περιορισμένη χρονικά διαδικασία κι όχι σ' ότι γίνεται όλον τον άλλον καιρό. Κι αυτή η ιδέα προχωράει και όταν θέλουμε να αξιολογήσουμε κάποιον για να δουλέψει κάπου. Σε συνδυασμό με τη χρόνια ρουσφετολογική πρακτική της διοίκησης οι εξετάσεις (που τις διοργανώνει ειδικός φορέας - ο ΑΣΕΠ) θεωρούνται ο πιο αντικειμενικός τρόπος αξιολόγησης κάποιου - ας είναι για να δουλέψει και σαν δημοσιογράφος στην ΕΡΤ (για να θυμηθώ τις τελευταίες εξελίξεις που ανάμεσα στα άλλα αυτό ήταν ένα απ' τα επιχειρήματα για το ότι ο καινούριος ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός δεν θα είναι τόπος ρουσφετολογικής εξυπηρέτησης αλλά όλα θα γίνονται με αντικειμενικό τρόπο).

Στα χρόνια που ήμουν εγώ μαθητής οι σχολικές εξετάσεις (για να επανέρθουμε στο θέμα μας) άρχιζαν απ' την Ε' δημοτικού και συνεχίζονταν μέχρι την αποφοίτηση απ' το (εξατάξιο) γυμνάσιο. Στο οποίο για να πάμε δώσαμε εισαγωγικές εξετάσεις. Μιας και υπήρχε η αντίληψη πως δεν πρέπει να ξοδεύεται το κράτος με μαθητές που δεν έχουν ένα ελάχιστο γνώσεων. Αυτό δεν σήμαινε βέβαια πως όλοι όσοι περνούσαν τότε μπορούσαν να ανταπεξέλθουν και στις απαιτήσεις του γυμνασίου. Απλά ήταν ένα ακόμα εμπόδιο στη διαδικασία της εκπαίδευσης. Και οι εξετάσεις τότε σε κάθε τάξη γίνονταν δυο φορές το χρόνο, στο τέλος κάθε εξαμήνου: Το Φλεβάρη και τον Ιούνη. Στην ύλη που είχαμε διδαχτεί στο συγκεκριμένο διάστημα.

Το 1976, επί υπουργίας Ράλλη και μετά τη συνταγματική καθιέρωση της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης έγιναν μερικές σημαντικές αλλαγές στον αριθμό των εξετάσεων: Οι εξετάσεις στο δημοτικός καταργήθηκαν όπως και οι εισαγωγικές από το δημοτικό στο γυμνάσιο. Που έγινε τριτάξιο, με τις τρεις πρώτες τάξεις του παλιού γυμνασίου ενώ οι τρεις τελευταίες αποτέλεσαν το Λύκειο. Κι έτσι εγώ τέλειωσα την Ε' γυμνασίου τη μια χρονιά και συνέχισα στην Γ' λυκείου την επόμενη. Αλλά για να πάει κάποιος στο Λύκειο, έπρεπε να δώσει εισαγωγικές. Κι έτσι για δυο χρόνια υπήρξαν μαθητές που έδωσαν εξετάσεις να πάνε στο γυμνάσιο και ξαναέδωσαν για να συνεχίσουν στο Λύκειο. Ευτυχώς αυτές δεν κράτησαν για πολύ. Καταργήθηκαν σύντομα.

Παράλληλα οι εξετάσεις του Φεβρουαρίου καταργήθηκαν κι αυτές. Τώρα πια μόνο μια φορά το χρόνο εξέταση, σ' όλη την ύλη τον Ιούνη. Δηλαδή όχι τελείως. Αντικαταστάθηκαν με άλλες που γίνονταν σε περιορισμένη ύλη που όμως δεν γίνονταν ταυτόχρονα σε όλα τα μαθήματα αλλά μοιρασμένες στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου (ή τετραμήνου αργότερα για το λύκειο): τα ωριαία διαγωνίσματα. Το αστείο είναι πως στο γυμνάσιο, ακόμα και σήμερα, τα ωριαία διαγωνίσματα υποτίθεται πως οι μαθητές δεν ξέρουν πότε θα τα γράψουν, γίνονται αιφνιδιαστικά στο μάθημα της ημέρας (που μπορεί να είναι και επαναληπτικό) ενώ στο λύκειο πρέπει οπωσδήποτε να έχουν ειδοποιηθεί και μάλιστα κάμποσες μέρες πριν. Πάντως γενικά δεν πρέπει να γράφονται πάνω από ένα διαγώνισμα τη μέρα και περισσότερα από τρία τη βδομάδα. Κάτι που καταστρατηγείται από μερικούς συναδέλφους με διάφορα προσχήματα.

Η βαρύτητα της γραπτής εξέτασης για το γυμνάσιο είναι 25% ενώ για το λύκειο ανεβαίνει στο 50% του ετήσιου βαθμού του μαθητή. Και επιπλέον, στην τελευταία τάξη του λυκείου μπλέκεται η γραπτή επίδοση ενός μαθητή στο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με το ετήσιο βαθμό που θα πάρει για την απόλυσή του! Για κάποια χρόνια (σε δυο περιόδους) αυτό μπλεκόταν και στη Β' λυκείου, κάτι που ευτυχώς σταμάτησε.

Οι εξετάσεις στο γυμνάσιο πέρασαν κι αυτές από μερικές αλλαγές. Για μερικά χρόνια είχαν καταργηθεί. Οι μαθητές πέρναγαν την τάξη μόνο με το βαθμό που έπαιρναν στη διάρκεια της χρονιάς. Επανήλθαν όμως γρήγορα. Το 91 - 92 οι μαθητές του γυμνασίου έδωσαν εξετάσεις και μάλιστα Φλεβάρη - Ιούνη. Ο Φλεβάρης καταργήθηκε και πάλι και μας έμεινε μόνο ο Ιούνης (που ισχύει μέχρι σήμερα). Τη χρονιά εκείνη δούλευα σε γυμνάσιο και μας έκαναν σεμινάριο για να μας πουν πώς θα βάζουμε τα θέματα και τι πρέπει να προσέχουμε κλπ. Κι έγινε η παρατήρηση πως τα βιβλία των μαθηματικών του γυμνασίου, όπως ήταν γραμμένα και δομημένα, δεν προσφέρονταν για θέματα αποδείξεων στη θεωρία. Ο σχολικός σύμβουλος που έκανε την εισήγηση το παραδέχτηκε, αλλά μας είπε πως αυτό θα είναι προσωρινό το πρόβλημα γιατί τα βιβλία θα άλλαζαν σύντομα. Και πράγματι άλλαξαν, αλλά όχι τόσο σύντομα ώστε να προλάβει να είναι ο ίδιος σύμβουλος όταν ήρθαν τα καινούρια. Αυτό έγινε το 2008, πάνω από 15 χρόνια αργότερα...

Να σημειώσω εδώ και το τι γίνεται με τις ενδοσχολικές εξετάσεις στη Γερμανία, μιας και κάτι έμαθα κι από κει, έτσι για σύγκριση, χωρίς να θέλω να πάρω θέση πιο είναι το καλύτερο. Εκεί λοιπόν, οι μαθητές του γυμνασίου (που αλλιώς λέγεται αλλά για την ίδια ηλικία μιλάμε) δίνουν γραπτές εξετάσεις με πρόγραμμα κλπ όπως εδώ δίνουν τα ωριαία διαγωνίσματα. Δυο φορές το χρόνο, παράλληλα με την υπόλοιπη εκπαιδευτική διαδικασία δηλαδή. Η διδασκαλία δεν σταματάει παρά την τελευταία μέρα του διδακτικού έτους. Αποτέλεσμα να εμφανίζονται πως κάνουν περισσότερο "μάθημα". Ο βαθμός που παίρνουν είναι ένας βαθμός που διαμορφώνει τον βαθμό του τετραμήνου. Προάγονται απ' τη μια τάξη στην άλλη μέσα στο σχολείο τους. Οι της Γ' τάξης, αν θέλουν να επισημοποιήσουν το απολυτήριό τους (π.χ. για να αλλάξουν τύπο σχολείου) δίνουν εξετάσεις σε κοινά θέματα ανά ομάδα σχολείων και με βάση τη βαθμολογία τους σ' αυτές μπορούν να πάνε σε πιο ανεβασμένα σχολεία.

Αρκετά σήμερα με τις ενδοσχολικές, στο επόμενο η συνέχεια με τις εισαγωγικές.