Η φωτογραφία κι εγώ

Μια απ' τις φωτογραφίες που τράβηξα με το πρώτο μου φιλμ

Η σχέση μου με τη φωτογραφία αρχίζει το 1977. Πάντα με γοήτευε η φωτογραφία αλλά μέχρι τότε δεν είχα φωτογραφική μηχανή. Αγόρασα μια σ' ένα πανηγύρι γύρο στο 1974 με 50 δραχμές, αλλά όλοι μου έλεγαν πως είναι μάλλον για παιχνίδι και δεν θα έβγαζε φωτογραφίες της προκοπής κι έτσι κι εγώ δεν το δοκίμασα. Μέχρι την άνοιξη του 1977. Μέχρι τότε, ό,τι φωτογραφίες έχω, είναι αγορασμένες απ' το φωτογράφο του χωριού (ή μάλλον τους φωτογράφους, δυο ήτανε). Τη χρονιά εκείνη ήμουν στην Γ' Λυκείου κι είχε γίνει μια μεγάλη απεργία των καθηγητών που κράτησε ένα μήνα (το Μάρτη). (Παρεμπιπτόντως, κάθε δέκα χρόνια περίπου, είχαμε μια τέτοια απεργία. Από τον Μάρτη του 77 στον Μάη του 88 κι από κει στο Φλεβάρη - Μάρτη του 1997, ενώ τη δεκαετία του 2000 τη σκυτάλη την πήραν οι δάσκαλοι με την απεργία που έκαναν τον Οκτώβρη του 2007). Η συμμετοχή στην απεργία ήταν μεγάλη κι έτσι δεν πηγαίναμε καθόλου στο σχολείο. Ευκαιρία για να βοηθήσω στο μάζεμα των ελιών (και πράγματι τις τελειώσαμε δυο - τρεις μέρες πριν λήξει η απεργία).

Μια μέρα από κείνες λοιπόν, είχαμε πάει για μάζεμα σε ένα κτήμα αρκετά μακρυά απ' το χωριό. Μείναμε αρκετά για να το τελειώσουμε, αφού δεν ήταν και πολύ εύκολο να πάμε ξανά. Γυρίζοντας το βράδυ στο σπίτι, ανακαλύπτει πως του λείπει ένα χιλιάρικο. Το χιλιάρικο τότε άξιζε αρκετά. Τον επόμενο Νοέμβρη για παράδειγμα που πέρασα στο πανεπιστήμιο έδινα ένα χιλιάρικο το μήνα για τη διαμονή μου στην φοιτητική εστία και συνολικά μου έδινε ο πατέρας μου 4 χιλιάρικα το μήνα για να περνάω. Και πέρναγα μια χαρά. Το αναζητούμενο, λοιπόν, χιλιάρικο είχε την αξία του. Το πρωί το είχε δει ο πατέρας μου όταν σηκώθηκε, αλλά το βράδυ δεν υπήρχε. Να σημειώσω πως δεν χρησιμοποιούσε ποτέ πορτοφόλι και τα χαρτονομίσματά του τα είχε χύμα στην τσέπη του. Και θυμόταν πως κάποια στιγμή όταν κατέβηκε από ένα δέντρο που ράβδιζε (η διαδικασία που με μεγάλα ραβδιά χτυπάμε τα κλαδιά του λιόδεντρου ώστε να πέσουν οι καρποί) έβγαλε από την τσέπη του ένα μαντήλι και σκέφτεται πως ίσως εκεί του έπεσε το χιλιάρικο. Μου προτείνει λοιπόν να πάρω την άλλη μέρα το μουλάρι, να πάω μέχρις εκεί κι αν το βρω δικό μου.

Φεύγει ο πατέρας μου στο καφενείο, κάθομαι εγώ και διαβάζω (χρειάζονταν κι αυτό), πάει η μάνα μου στην κουζίνα να ετοιμάσει το φαγητό της επόμενης, περνάει η ώρα, επιστρέφει ο πατέρας μου και τρώμε το βραδινό μας. Διαδικασίες για ύπνο, ξαπλώνει ο πατέρας μου και τραβάει τα σκεπάσματα, του τα φτιάχνω λίγο και... Ιδού το χιλιάρικο. Του είχε πέσει το πρωί πριν ξεκινήσουμε αλλά δεν το πήρε χαμπάρι. Ε, αφού δεν πήγα να το ψάξω, δεν ήταν δικό μου. Όμως, ο πατέρας μου είχε άλλη άποψη. Αυτός το είχε χάσει, εξάλλου εγώ το βρήκα, άρα ήταν δικό μου.

Έχω λοιπόν διαθέσιμο ένα χιλιάρικο. Περνάει κάνας μήνας κι αρχίζω να σκέφτομαι πώς θα το ξοδέψω. Κι αποφασίζω να πάρω μια φωτογραφική μηχανή. Η μάνα μου με το που τ' ακούει παθαίνει. Η δική της ιδέα ήταν ν' αγοράσω κάνα κουστούμι (πάντα το είχε απωθημένο που δεν αγόραζα τέτοια ρούχα) ή κάνα παπούτσι, πρακτικά πράγματα δηλαδή. Ευτυχώς, ο πατέρας μου πήρε το μέρος μου, ότι δηλαδή αφού το χιλιάρικο ήταν δικό μου μπορούσα να το έκανα ό,τι ήθελα. Κι έτσι επισκέπτομαι τον φωτογράφο του χωριού, στον Γκάγκαλη, να αγοράσω φωτογραφική μηχανή. Μάης του 1977. Εγώ είχα στο νου μου να πάρω μια Κόντακτ που ήταν μηχανές κουτιά, χωρίς καμιά ρύθμιση, της σήκωνες και τράβαγες. Ο Γκάγκαλης με αποτρέπει. Μου προτείνει μια άλλη στα ίδια λεφτά που όμως είχε τη δυνατότητα να προσαρμόζεται. Ρώσικη αυτή (Σοβιετική για την ακρίβεια!). Σμένα η μάρκα της, ρύθμιζες απόσταση και διάφραγμα. Κι όπως μου είχε τάξει ο Γκάγκαλης, όταν πρόσεχα τις ρυθμίσεις αυτές, έβγαζε καταπληκτικές φωτογραφίες.

Η πρώτη φωτογραφία που τραβήχτηκε με την καινούρια μηχανή. Με τράβηξε ο Γκάγκαλης!

Τράβηξα πάρα πολλές φωτογραφίες μ' αυτήν. Ήμουν μάλλον ο μόνος που είχε φωτογραφική στην εκδρομή της Γ' Λυκείου οπότε πούλησα και αρκετές φωτογραφίες. Τις κοστολόγησα πόσο έκανε το φιλμ και πόσο η εκτύπωση (που την έκανε ο Γκάγκαλης). Η τιμή σαφώς λιγότερη απ' όσο τις πουλούσηε ο φωτογράφος, να καλύψω τα έξοδά μου. Όμως, έλα που σε κάποιες ήταν πολλά άτομα και την ήθελαν αρκετοί απ' αυτούς. Ο δεύτερος θεωρητικά θα έπρεπε να πληρώσει μόνο την εκτύπωση. Κάτι τέτοιο όμως ήταν περίεργο. Πώς να μοιράσω το κόστος κάθε φορά. Έτσι, τις έδινα όλες το ίδιο. Αποτέλεσμα έβγαλα αρκετά απ' την αξία της φωτογραφικής. Εννοείται πως όλα αυτά γίνονταν σε φιλμ. Μπόλικα μέτρα φιλμ, που δεν τα πέταξα ποτέ. Και πρόσφατα άρχισα να  ψηφιοποιώ. τις φωτογραφίες εκείνης της εποχής.

Το 1978 πήγαμε εκδρομή στη Βουλγαρία. Εκεί αγόρασα μια καινούρια φωτογραφική, μια Ζενίτ. Πολύ πιο προχωρημένη. Τη Σμένα την πούλησα. Παράλληλα, παρακολούθησα μαθήματα φωτογραφίας μ' αλληλογραφία στην Κατενάλε. Το 1980 κάποιος συμφοιτητής μου, πουλούσε μια Γιάσικα. Την αγόρασα (μεταχειρισμένη, απ' τις σπάνιες φορές που πήρα κάτι μεταχειρισμένο) και πούλησα τη Ζενίτ. Από τα μαθήματα είχα κι έναν εκτυπωτή φωτογραφίας, για ασπρόμαυρες φωτογραφίες βεβαίως. Λίγες όμως οι ασπρόμαυρες, σπάνια να χρησιμοποιήσω τέτοιο φιλμ που όταν το έβαζα, έπρεπε να περιμένω να γεμίσει για να βάλω άλλο. Όταν έδωσα λοιπόν τη Ζενίτ, πήρα μια καινούρια Σμένα και τράβαγα παράλληλα έγχρωμα με τη "μεγάλη", τη Γιάσικα και ασπρόμαυρα με τη μικρή, τη Σμένα. Για χρόνια αυτό, μέχρι που σταμάτησα το ασπρόμαυρο.

Κάποια στιγμή, το 1990, αγόρασα και μια βιντεοκάμερα. Νάτιοναλ (άλλο όνομα της Πανασόνικ), μεγάλη, με τις τεράστιες κασέτες, αλλά μου δίνανε την ευκαιρία να τραβώ πολύ πράγμα χωρίς μεγάλο κόστος. Αντί να τραβήξω 500 φωτογραφίες τράβαγα δέκα - είκοσι λεπτά βίντεο. Τράβαγα και οικογενειακές στιγμές, αλλά αυτό ήταν το δευτερεύον. Είχα δυο κασέτες, μια για ανθρώπους και μια για τοπία (αν και βέβαια, αρκετές φορές ανακατεύονταν τα θέματα). Εκείνη την εποχή, αγόρασα κι έναν φακό ζουμ (35 - 210 αν θυμάμαι καλά) για τη φωτογραφική και μ' αυτά πορευόμουνα.

Κάποια στιγμή, η κάμερα ψιλοχάλασε, ήταν και το βάρος της, και πήρα μια πιο καινούρια. Σόνι, αλλά παρά το γεγονός πως πάλι με κασέτες (αλλά μικρές) ήταν κι αυτή, αποθήκευε ψηφιακά και μπορούσε να τραβάει και ψηφιακές φωτογραφίες. Μόνο που οι φωτογραφίες αυτές ήταν της πλάκας. Δεν με συγκίνησαν καθόλου. Μέχρι που έρχεται μια μέρα του 2004 ο Δημήτρης που μόλις είχε απολυθεί απ' το στρατό κι έχει μαζί του μια ψηφιακή φωτογραφική Ολύμπους. Βλέπω τις φωτογραφίες της και παθαίνω πλάκα. Κι έτσι παραγγέλνω μια παρόμοια. Γύρω στα 400€. Πάει στην άκρη η Γιάσικα (κι από τότε δεν την έχω ξαναχρησιμοποιήσει). Χώρια που είχε και ζουμ 10Χ (στις ψηφιακές είχε αλλάξει ο τρόπος αναφοράς στο ζουμ, αν και πολλές φορές γίνονται και σχετικές συγκριτικές αναφορές, ήταν 32 - 320).

Στη Γερμανία όταν πήγα, έψαξα να βρω μια καινούρια μηχανή, ώστε να κρατήσουν την παλιά τα παιδιά που μείναν πίσω στην Ελλάδα. Ο δρόμος μου διασταυρώθηκε πάλι με την Ολύμπους. Τώρα στα 300€, την αγόρασα απ' την Ελλάδα (είχε νομίζω κάνα 20άρι λιγότερο απ' ότι στη Γερμανία και απ' την άλλη, γιατί να μην τα δώσω εδώ αφού από εδώ πληρωνόμουνα). Αυτή είχε 24Χ ζουμ (28 - 660).

Στη Γερμανία κάναμε κάμποσες εκδρομές. κι η Μαρία, ήθελε να έχει τη δική της μηχανή. Από σπόντα πάλι στην Ολύμπους πέσαμε αλλά μια απλή των 70€. Μικρό το ζουμ, μικρές οι επιδόσεις της, ειδικά αν πέσει το φως.

Και ξαφνικά πρόσφατα, τέλη Γενάρη, γυρίζοντας ένα βράδυ στο σπίτι, πάω να πάρω το σακάκι απ' τ' αυτοκίνητο κι η μηχανή μου πέφτει. Χτυπάει ο φακός (που είχε ξαναχτυπήσει) και φεύγει στον αέρα. Δηλαδή δεν ξεκόλλησε απ' τη μηχανή, αλλά έφυγε απ' τη θέση του μ' αποτέλεσμα να μην μπορεί να γυρίζει για να νετάρει (κι οι ψηφιακές μηχανές δουλεύουν με αυτόματο νετάρισμα). Παίρνω την αντιπροσωπεία που ήταν στα Πατήσια και μαθαίνω πως έφυγε στο εξωτερικό και πως για τη ζημιά που έπαθε το κόστος ήταν 140€ συν κάποια μεταφορικά. Πολλά λεφτά για να τα δώσω κι έτσι έψαξα για καινούρια μηχανή.

Κατέληξα σε μια Φούτζι με 170€. Ο λόγος; Η Ολύμπους έχει πάψει να έχει "ματάκι", να μπορείς δηλ. να δεις φέρνοντας τη μηχανή κοντά στο μάτι σου, όπως παλιά. Τώρα κι αυτή, όπως και πολλές άλλες, έχουν καθιερώσει να βλέπεις το θέμα σου από την οθόνη που υπάρχει στην πλάτη της μηχανής. Κι αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Επίσης, δεν ήθελα ν' αγοράσω μηχανή με κάποια ειδική μπαταρία. Γιατί όταν περάσουν μερικά χρόνια οι μπαταρίες τα παίζουνε κι επειδή δυσκολεύεσαι να βρεις την κατάλληλη, αφήνεις τη μηχανή σου σε αχρηστία (εν μέρη αυτός ήταν ο λόγος που πήρα καινούρια το 2009). Δυστυχώς δεν είμ' ευχαριστημένος με την επιλογή μου. Ούτε από το χρώμα (που είναι σχετικό) αλλά κυρίως ούτε από τον τρόπο που εστιάζει ή που τραβάει ενώ δεν έχει γεμίσει το φλας και βγάζει άλλ' αντ' άλλων. Την ψάχνω ακόμα, θα δούμε...