Ερεσός

Η Ερεσός είναι μια από τις πόλεις που υπήρχαν από την Αρχαία Ελλάδα ακόμα. Μπορεί όχι ακριβώς στην ίδια θέση, αλλά λίγο πιο πέρα. Κι είναι ένας προορισμός που μ' αρέσει να επισκέπτομαι (και να μένω) κάθε χρόνο (όπως τώρα που γράφω αυτό το κείμενο - για ν' ανέβει, θα καθυστερήσει λίγο για να μπουν κι οι φωτογραφίες). Βασικά, όταν λέω Ερεσός, εννοώ τη Σκάλα κι όχι το κυρίως χωριό. Ίσως γιατί απ' την πρώτη φορά που την επισκέφτηκα, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 70, το πρόγραμμα της εκδρομής έλεγε Ερεσό και το λεωφορείο μας έβγαλε στη Σκάλα. (Θυμάμαι πως στη θάλασσα φαινόταν τότε ακόμα ένα μισοβυθισμένο σκαρί από μια αναβίωση για τα 150 χρόνια από την ανατίναξη της τούρκικης ναυαρχίδας στον όρμο της Ερεσού απ' τον Παπανικολή το 1821 - ήταν επί χούντας και τέτοιες παράτες ήταν συνηθισμένες, να σημειώσω πως εδώ έγινε το 1824 κι η ναυμαχία της Ερεσού).

Παρένθεση εδώ για μερικές επεξηγήσεις: Στη Μυτιλήνη (και σε άλλα νησιά) επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας (δηλ. απ' το χίλια τετρακόσια τόσα και μετά) τα χωριά και οι πόλεις δεν ήταν χτισμένα κοντά στη θάλασσα. Γιατί παρά τις φήμες, οι κάτοικοι δεν ασχολούνταν κύρια με τη θάλασσα αλλά με αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Οι μόνοι λοιπόν σημαντικοί θαλασσινοί οικισμοί ήταν η Μυτιλήνη, ο Μόλυβος (που ξανάγινε πιο τρέντι Μήθυμνα) και το Σίγρι που έχουν και κάστρο. Το Πλωμάρι (που είναι σήμερα επίσης παραθαλάσσιο, είναι καινούριο, δεν μετράει ούτε 200 χρόνια σ' αυτή τη θέση). Βέβαια, κάποια πάρε - δώσε με την θάλασσα είχαν. αλλ' αυτό γινόταν από μικρούς οικισμούς, τις Σκάλες. Κι έτσι υπάρχουν πολλά χωριά με το όνομα Σκάλα Τάδε όπου Τάδε το κυρίως χωριό. Σκάλα Πολιχνίτου, Σκάλα Μιστεγνών, Σκάλα Ερεσού κλπ. (Εδώ που τα λέμε και το Πλωμάρι Σκάλα ήταν ουσιαστικά πριν γίνει αυτό που έγινε, αλλά δεν το λέγαν έτσι, αλλ' αυτό είναι άλλη ιστορία).

Ας συνεχίσουμε λοιπόν με την Σκάλα Ερεσού. Ένας οικισμός με μια παραλία τεράστια με σχετικά λεπτή άμμο που μαζεύει διάφορο κόσμο. Ένα κομμάτι της παλιότερα ήταν με γυμνιστές, αλλά έγιναν διάφορες προσπάθειες να περιοριστούν κάτι που έχει φέρει αποτελέσματα. Με λίγους μόνιμους κατοίκους, αποτελούσε την θερινή διαμονή των κατοίκων του κυρίως χωριού και το καλοκαίρι κατέβαιναν σύσσωμοι. Σήμερα τα περισσότερα κτίρια είναι ξενοδοχεία, πανσιόν ή ενοικιαζόμενα δωμάτια, με την παραλία να είναι γεμάτη όλη με ταβέρνες και μπαράκια (Απ' την Κυανή Σαρδίνη στη μια άκρη μέχρι το Παρ α Σολ και το Τζέντα Βούδα από την άλλη.

Από την Ερεσό κατάγονται διάφοροι γνωστοί κι ονομαστοί της αρχαιότητας. Ο Θεόφραστος κι ο Φενίας είναι δυο απ' αυτούς αλλά πιο διάσημη απ' όλους η Σαπφώ. Η Σαπφώ που ήταν πολύ πρωτοπόρος για την εποχή της. Ποιήτρια, φιλόσοφος και βάλε τον 7ο αιώνα π.Χ. Την ονόμασαν 10η μούσα αλλά όλ' αυτά δεν βλέπονται με καλό μάτι σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Έτσι θεωρήθηκε πως η συμπεριφορά της αυτή είχε να κάνει με το πως δεν ήταν και τόσο γυναίκα. Ή μάλλον πως ήταν γυναίκα αλλά φερνόταν σαν άντρας και είχε σεξουαλικές προτιμήσεις προς άλλες γυναίκες. Αποτέλεσμα, οι ομοφυλόφιλες γυναίκες ονομάστηκαν λεσβίες απ' τη Σαπφώ τη Λεσβία. Και οι σημερινές καταγόμενες απ' το νησί για να μην μπλέκουν πώς να πουν από πού είναι, λέσβιες ή λεσβίες, λένε μυτιληνιές και καθαρίζουνε.

Αυτή η ιστορία δεν έκανε και τόσο κακό στην Ερεσό. Γιατί δεκάδες γυναίκες που προτιμούσαν τις γυναίκες έρχονται κάθε χρόνο εδώ για προσκύνημα στη γενέτειρα του ινδάλματός τους. Κάποτε μάλιστα η μόδα ήταν τόσο έντονη που μέχρι και ένα ξενοδοχείο ήταν μισθωμένο (δεν ξέρω από ποιαν) αποκλειστικά για τέτοιες περιπτώσεις. Το ξέρω γιατί έφαγα πόρτα. Πήγαμε να κάτσουμε για καφέ στην καφετέριά του και μας έδιωξαν γιατί ήταν μόνο για γυναίκες.

Η πανσέληνος του Αυγούστου ήταν η ημερομηνία που δίνονταν τα πιο πολλά ραντεβού τέτοιου είδους στην Ερεσό. Είτε στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια είτε στο ελεύθερο κάμπιγκ είτε ακόμα και με σλίπινγκ στην παραλία. Γιορταζόταν (δεν ξέρω αν συμβαίνει ακόμα) με φωτιές και πάρτι στην παραλία αλλά και στα μπαράκια της περιοχής. Και μιας και εγώ συνηθίζω να έρχομαι προς το τέλος Αυγούστου (και διακοπών) άμα το φεγγάρι γέμιζε προς τα τέλη του μήνα για μένα ήταν μεγάλη ατυχία μιας και δωμάτιο δεν βρισκότανε εύκολα κι όποιο βρισκότανε ήταν σε τιμές απαγορευτικές.

Σ' αυτό το ελεύθερο κάμπιγκ είχα μείνει κάποιες φορές. Μέχρι που ένας δήμαρχος αποφάσισε να το καταργήσει. Και πώς τα κατάφερε; Στήνοντας μαι παιδική χαρά στο μέρος που στηνόντουσαν οι περισσότερες σκηνές, δίπλα στις τουαλέτες και τη βρύση του νερού. Έκλεισε και τις τουαλέτες, έκοψε και το νερό άρα κι οι άλλοι που έστηναν πιο πέρα, στην παραλία αναγκάστηκαν να μην ξαναστήσουν εκεί. Αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις μόνο θετικές δεν ήταν (χώρια η κακή εντύπωση και η δυσφήμηση) κι έτσι σήμερα έχουν εμφανιστεί και πάλι οι σκηνές στην περιοχή.

Δίπλα απ' το κομμάτι αυτό του κάμπινγκ (άτυπα επεκτεινόταν και πέρα απ' αυτό το σημείο σε μεγάλο κομμάτι της παραλίας) είναι η εκβολή της ποταμιάς που έρχεται απ' το χωριό (και τους γύρω λόφους). Το καλοκαίρι έχει ελάχιστο νερό, βασικά είναι η παραλία που κλείνει την εκβολή και φτιάχνει κάτι σαν λιμνούλα όπου μαζεύονται δεκάδες χελώνες και ψαράκια. Κι είναι μια ατραξιόν για τους λουόμενους που τις φωτογραφίζουν και τις ταΐζουν. Βρίσκεται στο όριο περίπου του τμήματος των γυμνιστών και των ντυμενιστών(!), αν και, οι πρώτοι όλο και περιορίζονται.

Κι ένας άλλος λόγος περιορισμού είναι η σχολή για ιστιοσανίδα που έχει φτιαχτεί στην περιοχή που παραδοσιακά ήταν μόνο γυμνιστές. Αν βάλουμε και κάποια ξενοδοχεία που χτίστηκαν από πάνω και διεκδικούν κομμάτι της παραλίας για να βγαίνουν οι πελάτες τους για μπάνιο (και βέβαια είναι κυρίως με τους ντυμενιστές), ο χώρος των γυμνών έχει ελαχιστοποιηθεί.