03 Ιουνίου 2024

Τα κάψαλα

Την Πρωτομαγιά στο χωριό ήταν συνήθειο να φτιάχνονται στεφάνια (όπως και σε πολλά μέρη της Ελλάδας κι όχι μόνο). Η βάση ήταν κλαδί αλγαριάς (λυγαριάς) στο οποίο μπλέκονταν κλώσσις (κόκκινες παπαρούνες) και απειράθεις (μαργαρίτες) αν είχε όψιμες βροχές. Επίσης, ψάχναμε να βρούμε τριαντάφυλλα από κάποιον κήπο. Μιας και τα σπίτια ήταν το ένα κολλητά με το άλλο, η ύπαρξη αυλής ήταν πολυτέλεια. Αλλά όποιος είχε αυλή είχε και λουλούδια οπότε ζητάγαμε να μας δώσουν ή τα παίρναμε αυθαίρετα (κοινώς τα κλέβαμε) για να στολίσουμε το στεφάνι. Απαραίτητο συμπλήρωμα ένας αβλαστός (τρυφερό βλαστάρια από κλήμα) και μια τζαγκνιά (τσουκνίδα).

Τα στεφάνια τα κρεμάγαμε στην πόρτα και μένανε κρεμασμένα εκεί μέχρι την παραμονή τ' Αη Γιαννιού τι Λτρουπιού (του ηλιοτροπίου - απορία τόχω πώς αυτή η λόγια λέξη είχε περάσει στην καθημερινότητα των ανθρώπων του χωριού). Τη μέρα αυτή μαζεύονταν τα στεφάνια κατά γειτονιά και τα καίγαμε. Το κάψιμο των στεφανιών ήταν τα κάψαλα. Συνήθως οι φωτιές έμπαιναν σε τρίστρατα (διασταυρώσεις δρόμων) -αυτό είχε πρακτική σημασία, ήταν άνοιγμα και δεν κινδύνευε να καεί κάνα σπίτι.

Πάνω απ' τη φωτιά "ήταν καλό" να περάσεις τρεις φορές. Πέρναγαν όλες οι ηλικίες, παιδιά και γέροι. Κι όπως η στολή των γυναικών ήταν η βράκα για τις μεγαλύτερες, περίμεναν να πέσει η φωτιά για να την πηδήξουν για να μην ανάψει η σέλα τους και πώς τη σβήνουν μετά 😀

Όταν καταλάγιαζαν πια η φωτιές ξεκίναγε η προετοιμασία για τον κλήδονα. Που την παραμονή των θέτανε κι ανήμερα τον ανοίγανε. Αλλά για τον κλήδονα σε επόμενο.

Όλ' αυτά είναι μάλλον γνωστά, αλλά είπα να τα βάλω κι εγώ. Και δεν ήταν μόνο στο χωριό μου που έμπαιναν οι φωτιές τ' αγιού Γιαννιού. Πανελλαδική συνήθεια πρέπει νάτανε (αν και σε κάποια μέρη είχαν κι άλλες μέρες που ανάβουν φωτιές -πχ τις Απόκριες ή το δωδεκαήμερο).

Το έθιμο αυτό έχει πια ατονήσει. Ειδικά στις πόλεις που μένουμε τώρα, αλλά και στα χωριά με τις απαγορεύσεις της πυροσβεστικής για τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Πάντως, εμείς το είχαμε αναβιώσει όταν μετακομίσαμε στον Άγιο Στέφανο. Με ένα ή δυο καρμίρικα στεφάνια και μπόλικο οινόπνευμα να συντηρεί τη φωτιά. Τότε στο στενό ήταν καμιά δεκαριά παιδιά σχολικής ηλικίας και πολύ το χάζεψαν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Απόψεις; Ιδέες; Αντιρρήσεις; Παραλλαγές;
Όλα ευπρόσδεκτα.