Λέσβος ή Μυτιλήνη

Πριν κάμποσο καιρό ο πρωθυπουργός σε μια αποστροφή του λόγου του (κάτι σε σχέση με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που βρίσκονται στο νησί) είπε πως θα πρέπει να βοηθήσουμε τη Λέσβο, τη Μυτιλήνη. Δόθηκε αρκετή δημοσιότητα στο γεγονός και φτιάχτηκαν και κάμποσες γελοιογραφίες πάνω σ' αυτό, ότι δηλαδή πρωθυπουργός άνθρωπος δεν ήξερε σε ποιο μέρος βρισκότανε κι αναφέρθηκε στο νησί σαν να ήταν δυο διαφορετικά μέρη. Παρόλο που κάποιες γελοιογραφίες μ' άρεσαν και τις προώθησα, δεν είμαι σίγουρος αν αυτό έγινε από λάθος ή θέλησε να τονίσει το ενδιαφέρον του για το νησί. Κι αυτό γιατί μιας και αυτό ειπώθηκε και δεν ήταν γραμμένο, για μένα μπορεί το δεύτερο να είναι σαν επεξήγηση για το πρώτο. Γιατί για το νησί μου υπάρχει μια ασάφεια σχετικά με το όνομα.και δεν το λέω γιατί θέλω να υπερασπιστώ τον πρωθυπουργό.

Αντίθετα, θέλω να υπερασπιστώ τον υπουργό που (δεν θυμάμαι ποιος είναι) αναφέρθηκε στο νησί λέγοντάς το Μυτιλήνη και παρόλο που δεν έγινε στόχος της αντιπολίτευσης γι' αυτό (πράγμα περίεργο) έγινε στόχος από παλιά μου συμμαθήτρια που καταφέρθηκε έντονα εναντίον του, αυτή η οποία βρίζει έντονα στο φέισμπουκ όποιον αφήνει την παραμικρή αιχμή κατά του ΣΥΡΙΖΑ!

Όταν με ρωτούν για το από πού είμαι το πώς θα το απαντήσω εξαρτάται από το ποιος ρωτάει και γιατί. Συνήθως λέω απ' τη Μυτιλήνη και τέλος, ενώ δεν λέω ποτέ από τη Λέσβο. Όταν όμως θέλω να δώσω ταχυδρομική διεύθυνση, είναι θέμα έμπνευσης της στιγμής τι θα πω. Μπορεί "Πλαγιά, Πλωμαρίου, Μυτιλήνης" μπορεί "Πλαγιά, Λέσβου". Δεν ξέρω γιατί αλλά αν βάλω το Πλωμάρι μέσα (την πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας κάποτε, του Καποδιστριακού δήμου αργότερα) το νησί το λέω Μυτιλήνη ενώ αν δεν το βάλω το λέω Λέσβο.

Παρόμοια όταν κάποιος μου πει πως είναι Μυτιληνιός θα τον ρωτήσω από ποιο χωριό - κι αυτός μπορεί να μου πει, από μέσα (από την πόλη δηλαδή). Χρησιμοποιούμε δηλαδή τα "Μυτιλήνη" - "Μυτιληνιός" για να προσδιορίσουμε τόσο το νησί όσο και την πόλη. Αυτό κατ' αντιστοιχία με άλλα νησιά που επίσημα το όνομα του νησιού και το όνομα της κύριας πόλης (πρωτεύουσας) ταυτίζονται. Κι είναι πολλά αυτά. Κέρκυρα, Λευκάδα, Ζάκυνθος από Ιόνιο μεριά, Χίος, Κως, Ρόδος στο Αιγαίο απ' τα μεγάλα, για τα μικρότερα είναι πολύ συνηθισμένο, εκτός κι αν την πόλη την λένε Χώρα για να την ξεχωρίζουν απ' το νησί (αλλά κάτι τέτοιο γίνεται κι εκεί που η επίσημη ονομασία ταυτίζεται, όπως π.χ. στη Χίο).

Στα παραπάνω δεν έβαλα την Σάμο που είναι ιδιαίτερη περίπτωση αφού η πρωτεύουσα ήταν το Βαθύ που την επέκτασή του την είπαν Σάμο κι έτσι τώρα κάποιοι μιλάνε για παλιό Βαθύ αν θέλουν να ξεχωρίσουν την γειτονιά!

Αντίθετη περίπτωση απ' τη Λέσβο η Σύρος. Που πρωτεύουσά της (και πρωτεύουσα των Κυκλάδων) είναι η Ερμούπολη, δεν υπάρχει πόλη Σύρος, υπάρχει όμως Άνω Σύρος κι όταν κάποιος λέει πως είναι απ' τη Σύρο μπορεί να εννοεί απ' το νησί ή απ' την Ερμούπολη.

Πάντως, όταν ήμουν στο Δημοτικό, υπήρχε ένα μάθημα στην Γ' που λεγότανε πατριδογνωσία. Το μάθημα αυτό ήταν προσαρμοσμένο στη μικρή περιοχή της κατοικίας του μαθητή. Εγώ τη χρονιά εκείνη (1967 - 1968) την ξεκίνησα στην πόλη της Μυτιλήνης όπου είχε μετακομίσει ο πατέρας μου για να βρει δουλειά (και ν' αποφύγει λίγο τις διώξεις της χούντας). Εκεί λοιπόν κάναμε για πολύ καιρό σχετικά με την πόλη της Μυτιλήνης και τα περίχωρά της. Τέλος Μάρτη επιστρέφουμε στο χωριό όπου όλον αυτόν τον καιρό έκαναν για την επαρχία Πλωμαρίου και τότε έμπαιναν στη Μυτιλήνη. Θυμάμαι λοιπόν που μαθαίναμε πως μένουμε στο νομό Λέσβου που αποτελείται από τα νησιά Λέσβος ή Μυτιλήνη, Λήμνος και Άγιος Ευστράτιος. Και μπορεί αυτό να μην πέρασε ποτέ στα επίσημα χαρτιά αλλά όλοι οι Μυτιληνιοί έτσι τόχαμε κι έτσι το χρησιμοποιούσαμε.

Οι καταγόμενοι από το νησί, όπως είπα και παραπάνω, Μυτιληνιοί και Μυτιληνιές λεγόμαστε. Σπάνια να χρησιμοποιηθεί ο όρος Λέσβιος (π.χ. Βενιαμίν ο Λέσβιος) και Λέσβια (αλλά όχι Λεσβία μιας και η λέξη έχει καπαρωθεί από ειδική ομάδα γυναικών :) ).

Βέβαια σήμερα ήρθε κι ο Καλλικράτης με το δόγμα "ένα νησί - ένας δήμος" κι ένωσε το νησί της Λέσβου με τις 85 χιλιάδες κόσμο και τα 100 χιλιόμετρα απ' ανατολή σε δύση κι από βορά σε νότο σε ένα δήμο - τέρας, τον δήμο Λέσβου με πρωτεύουσα τη Μυτιλήνη (για τα αμέσως μεγαλύτερα νησιά Κρήτη και Εύβοια δεν έγινε κάτι αντίστοιχο). Κι έτσι γίναμε επίσημα όλοι Μυτιληνιοί! Να σημειώσω πως ο ενιαίος αυτός δήμος χωρίζεται εκκλησιαστικά σε δυο Μητροπόλεις: την Μυτιλήνης, Ερεσού και Πλωμαρίου στο νότο (με έδρα τη Μυτιλήνη) και την Μυθήμνης στο βορρά (με έδρα την Καλλονή).

Συμπέρασμα: Χρησιμοποιείτε όποιο όνομα σας βολεύει και μην νιώθετε τύψεις. Και τα δυο σωστά είναι!