03 Μαΐου 2014

Λέμπερκεζε

Για το λέμπερκεζε είχα γράψει στο παλιό μου μπλογκ. Κι ενώ είχα πει πως τέλειωσαν οι μεταφορές από κει, τον περασμένο μήνα το Λιντλ έφερε το λέμεπερκέζε στα πλαίσια της γερμανικής βδομάδας (ως γνωστόν, τακτικά φέρνει προϊόντα από άλλες χώρες και όταν τα φέρνει ονομάζει τη βδομάδα με το όνομα της χώρας της οποίας έχει τους ιδιαίτερους - και χαρακτηριστικούς συνήθως - μεζέδες, αν και τελευταία και στα ρούχα λέει πως έχει άρωμα Ρώμης ή Λισαβόνας κλπ). Έτσι είπα να ξαναγράψω για το ιδιαίτερο αυτό αλλαντικό, αντιγράφοντας εν πολλοίς το παλιό άρθρο.

Η γλώσσα, η όποια γλώσσα, έχει τις ιδιαιτερότητές της και τα παράξενά της. Και είναι συνηθισμένο να υπάρχουν σύνθετες λέξεις. Αυτές έχουν κάποια σχέση με τα συνθετικά τους (έστω κι αν δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά). Και στα Γερμανικά αυτό είναι πολύ συνηθισμένο, αφού πολύ συχνά φτιάχνονται λέξεις σιδηρόδρομοι που αποτελούνται από δυο, τρεις ή και περισσότερες απλές λέξεις (μονοσύλλαβες αλλά και πολυσύλλαβες) αν θέλουνε να περιγράψουν ένα αντικείμενο, μια κατάσταση κλπ. Παραδείγματος χάρη το "κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός" είναι Hauptbahnhof  που στην πραγματικότητα είναι οι τρεις αυτές λέξεις ενωμένες σε μία. Αυτό όμως το λέμπερκεζε (Leberkäse) που φαίνεται να αποτελείται από δυο λέξεις τι σχέση έχει με τις λέξεις που το δημιουργούν; Η μόνη που μπορώ να δω είναι ότι όλα είναι φαγώσιμα.

Τι είναι το λέμπερκεζε; Είναι ένα αλλαντικό, πολύ αγαπητός μεζές, ειδικά στη Βαυαρία που ξέρω. Αυτό που δεν ξέρω είναι από τι υλικά ακριβώς αποτελείται. Κι ακόμα και τώρα που το αγόρασα απ' το ελληνικό Λιντλ, άρα είχε περιγραφή στα ελληνικά, πάλι δεν κατάλαβα τι ακριβώς περιέχει (εκτός απ' το χοιρινό κρέας). Στη Γερμανία βρίσκεται σε δυο είδη: στα σουπερμάρκετ ωμό, σε αλουμινένια μακρόστενη φόρμα (σαν φρατζόλα) για να το ψήσεις στο φούρνο ή και (πιο σπάνια) έτοιμο ψημένο, κομμένο σε φέτες και συσκευασμένο. Επίσης σερβίρεται σε ζεστές φέτες στις μπιραρίες ή στο δρόμο.
Για όσους δεν ξέρουν γερμανικά (όχι πως εγώ ξέρω, τρομάρα μου, αλλά κάποια πράγματα τα μαθαίνεις) εξηγώ ότι λέμπερ είναι το συκώτι και κέζε το τυρί. Άρα το συγκεκριμένο έδεσμα θά 'πρεπε να αποτελείται απ' αυτά τα υλικά. Αμ δε. Στα υλικά που γράφει η συσκευασία του έτοιμου δεν αναφέρεται (αλλά κι απ' όσο μου έχει πει γνωστός μου Γερμανός δεν φτιάχνεται) ούτε το ένα ούτε το άλλο (και δεν ήξερε ούτε ο ίδιος να μου πει πώς προέκυψε το όνομα). Υποθέτω εγώ, πως ίσως, στην αρχή να φτιαχνόταν από συκώτι αλλά αργότερα άλλαξε. Εξάλλου, στο λεξικό της Pons, από τα καλύτερα για τα γερμανικά που υπάρχει και ονλάιν, έτσι περιγράφεται: αλλαντικό από συκώτι.

Ως μεζές είναι νόστιμος. Συνήθως, το βρίσκεις στα μαγαζιά φθινόπωρο ή και λίγο αργότερα κατά τέλος Γενάρη - Φλεβάρη. Πρώτη φορά θυμάμαι πως το πρωτοείδα, κάπου τότε, στην είσοδο του Ρεάλ (απ' τα πολύ μεγάλα σουπερμάρκετ της Γερμανίας) κι είπα να το δοκιμάσω. Το είχε 1€, ζεστό μέσα σε ψωμάκι με κατ' επιλογή προσθήκη μουστάρδας (παραδοσιακής Βαβαρέζικης ή κλασσικής). Την ίδια εποχή το έβγαλαν και σε άλλα σουπερμάρκετ (σε παρόμοια τιμή, άντε 1,5€) ενώ εμφανίστηκε και σε μαγαζάκια του δρόμου που, γενικά, πουλάνε λουκάνικα. Αλλά αργότερα, με το που ζέστανε ο καιρός, είχε σταματήσει. Στο Ρεάλ έκανε την εμφάνισή του πότε πότε και πάντα με επιτυχία (δηλ. σχηματίζονταν ουρές). Έτσι το καθιέρωσε. Έστησε ειδικό χώρο, έφτιαξε εγκατάσταση για να πλένει τα μαχαίρια του, με διαχωριστικό πίσω του, παροχή ρεύματος για να διατηρείται ζεστό. Εκεί υπάρχει ένας υπάλληλος που μαζεύει ευρώ! Δεν έχει τύχει να περάσω και να μην έχει πελατεία. Αργότερα επέκτεινε τις δουλειές: εκτός απ' τα ψωμάκια με λέμπερκεζε έβαλε και με φέτες χοιρινό (από σπάλα μάλλον) ψημένο με παρόμοιο σχήμα. Αυτό όμως ήταν πιο ακριβό: 1,5€!
Όσο ήμουνα, λοιπόν, στη Γερμανία, έπαιρνα ψημένο όποτε ήθελα και δεν είχα αγοράσει ποτέ ωμό για ψήσιμο. Αλλά μιας και εδώ στην Ελλάδα δεν βρίσκεται, τώρα που το βρήκα. αΑγόρασα δυο σκαφάκια απ' το Λιντλ και τα έβαλα στο φούρνο για να δοκιμάσω πώς είναι. Ψήθηκε πολύ καλά, φούσκωσε κιόλας (αλλά όταν κρύωσε ξεφούσκωσε αρκετά) κόβω και τρώω και ξετρελαίνομαι. Εντάξει, δεν το τελειώσαμε όλο. Ό,τι περίσσεψε μπήκε στην κατάψυξη. Κι αγοράζω άλλα δυο σκαφάκια. Το ένα το φάγαμε με φίλους που εκφράστηκαν εξαιρετικά θετικά για το μεζέ, το άλλο ...στην κατάψυξη. Κι άλλα δυο, μιας και το βρήκαμε καλό. Το ίδιο σενάριο. Κι είπα πως είχα αρκετές προμήθειες, αλλά έλα που το Λιντλ ήθελε να ξεφορτωθεί αυτά που του μείνανε (δεν κρατάνε και για καιρό, νωπό αλλαντικό είναι, δυο βδομάδες έδινε, η πρώτη είχε ήδη περάσει) κι έριξε την τιμή. Ε, πήρα ακόμα δυο:) (Γιατί δυο κάθε φορά; Γιατί έχω φέρει από τη Γερμανία ένα μικρό γλυκό φουρνάκι που παίρνει το ζευγάρι τα σκαφάκια ίσα ίσα).

Επιμύθιο: Αν ξαναφέρει το Λιντλ, αγοράστε, δοκιμάστε και θα με θυμηθείτε...

4 σχόλια:

  1. Γιάννη,

    το όνομα προέρχεται από δύο παλαιογερμανικές λέξεις, το "Lab" και το "Kasi". Σημαίνουν την στερεοποίηση/μεταβολή της υφής των πρωτεϊνών όταν ζεσταίνονται, π.χ. με βράσιμο ή ψήσιμο. Επομένως το όνομα έχει να κάνει με τον τρόπο παρασκευής.

    Ξέχασες να αναφέρεις πως τρώγεται και φέτα, τηγανισμένη ή ψημένη ή έστω ζεσταμένη με ένα αυγό μάτι από πάνω. Οι πολύ μερακλήδες βάζουν και κρεμμυδάκια ροδέλες ψιλοκομμένες και τηγανισμένες από πάνω.

    Εγώ το φτιάχνω και μόνος μου, δεν είναι δύσκολο. Αυτό που λένε, μάθε τέχνη κι άστηνε ...

    όταν σε δω (μάλλον σε μερικές μέρες, στην επέτειο της Βαστίλλης :)) θα σου πω πως το φτιάχνεις...

    χαιρέτα μου την συμβία σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εδώ τα (σύγχρονα) Γερμανικά με το ζόρι τα έβγαζα, τα παλαιογερμανικά θα ήξερα; Πάντως, α) ο ντόπιος δεν μου το εξήγησε και β) οι σύνδεση με τα άλλα (συκώτι και τυρί) είναι παραετυμολογία; Γιατί Leber γράφει όχι Lab. Κι έχει και τις τελίτσες στο α όπως το τυρί.
    Από κει και πέρα, ούτε το άλλο που γράφεις αλλού :) "Fleischkäse όταν δεν περιέχει συκώτι" το συνάντησα, ούτε δένει με το Lab που γράφεις. Αλλά ούτε με τ' αυγό τόχω φάει. Πάντα σε ζέμελ, με γλυκιά μουστάρδα!

    Ραντεβού το Σεπτέμβρη.
    Χαιρετισμούς κι από δω κι από κει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Για το Fleischkäse: Το πρώτο συνθετικό δεν θέλει εξήγηση, το δεύτερο παραμένει (Kasi).
    Ναι συμφωνώ πως είναι παρετυμολογία το Leberkäse κλπ.

    Θα φτιάξω και θα σε φωνάξω μιά μέρα :)

    ΥΓ: Όλα τα βλέπω , άκου εκεί "μπορεί να μη το δεις" :)
    Επίσης καλό καλοκαίρι Γιάννη, καλά να περάσετε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κον ΓΙΑΝΝΗ ΙΑΤΡΟΥ Αν δεν ειναι τόσο σημαντικό γιά σάς θα ηθελα να μοιραστείτε μαζίμας αυτή τη νοστιμιά νά τη χαρούμε καί μείς τώρα τισ γιορτινές μέρες με την οικογένεια μας.Χαράλαμπος Κοζάνη.τηλ.6976513584

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Απόψεις; Ιδέες; Αντιρρήσεις; Παραλλαγές;
Όλα ευπρόσδεκτα.